جامعه «دوقطبی»، مطلوب است یا خطرناک؟

یکی از اصطلاحاتی که طی سال‌های اخیر بسیار به گوش رسیده است، دوقطبی شدن جامعه‌ است. این وضعیت را گاهی هم با اصطلاح شکاف سیاسی توصیف می‌کنند. در نگاه اول، ممکن است احساس کنیم چنین پدیده‌ای صرفاً مربوط به ایران است و وضعیت خاص سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در کشور ما به این شکل از شکاف‌های سیاسی دامن زده است.

بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که شکل‌گیری شکاف‌های سیاسی، در بسیاری از کشورها مشاهده می‌شود. انتخاباتی که به ریاست‌جمهوری ترامپ منتهی شد، حاصل یکی از شدیدترین دوقطبی‌های سیاسی در جهان معاصر میان مردم آمریکا بود. این دوقطبی در دوران ترامپ شدیدتر هم شد و انتخاب بایدن هم در بستری از همین جنس انجام شد.

به صورت کلی اندیشمندان بر این باور هستند که دوقطبی در جامعه به معنای پذیرش فکر مخالف است و بر همین اساس اگر اختلافات مورد قبول گیرد می توان به شکل بهتری معایب جامعه را شناسایی و به سمت حل و فصل مشکلات گام برداشت.

علی صوفی، وزیر دولت اصلاحات در این خصوص می‌گوید: برای ایجاد شور و نشاط در جامعه و در عرصه سیاسی مشخصا جامعه دو قطبی می تواند مفید باشد

وی افزود: در ایران هر گاه جامعه دو قطبی شده است رقابت در انتخابات جدی تر شده است و مشارکت مردم بیشتر بوده و سیستم سیاسی ارتقا یافته است. در انتخابات سال های گذشته بارها این مساله مشاهده شده و بی نظیرترین انتخابات خود را نیز در چنین شرایطی تجربه کرده ایم که منجر به تثبیت و قدرتمند شدن سیستم سیاسی کشور شده و سبب شده تا در عرصه های مختلف بین المللی نیز موفق شویم.

صوفی ادامه داد: باید توجه داشت که هر گاه جامعه نیاز به آرامش داشته باشد این احتمال وجود دارد که جامعه دوقطبی روی آرامش را به خود نبید زیرا دوقطبی بودن یک جامعه می تواند هر از گاهی منجر به تنش های سیاسی نیز شود و این شاید یکی از مشکلات دوقطبی بودن باشد. باید توجه داشت دوقطبی بودن نباید به تقابل بیانجامد زیرا تقابل نتایج بدی برای جامعه و کشور دارد و بی شک مورد پذیرش هیچ کس نیست.

صوفی تاکید کرد: معضلی مانند دین ستیزی مشخصا در این فضا بوجود می آید و این یک پدیده بد است. نباید دوقطبی سازی منجر به تقابل و درگیری شود. باید از آن برای پویایی جامعه استفاده کرد. دوقطبی سازی نباید به گونه ای باشد که جامعه را به خودی و غیرخودی تبدیل کند. تبدیل جامعه به خودی و غیرخودی سبب می شود تا عده ای بهترین زندگی را داشته باشند و عده ای نیز زندگی سختی را تجربه کنند. بی شک در چنین شرایطی حاکمیت باید خود را اصلاح کند تا ویژگی های بد دوقطبی سازی گریبان جامعه را نگیرد.

با این وجود سیدرضا اکرمی، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی بر این باور است: اتحاد و وحدت از ابتدای انقلاب مورد تاکید بوده است و امام خمینی نیز بر این موضوع تاکید زیادی داشته اند. شعارهای انقلاب نشان می دهد تمامیت ارضی مهم است و برای حفظ کشور از هر گونه مشکل باید به سمت وحدت و اتحاد گام برداشت و همه ذیل اصول اصلی کشور گرد شد.

وی افزود: جامعه دوقطبی نه در فرهنگ ماست و نه در اخلاق ما و نه در باورهای ما جایگاهی دارد. نباید اختلاف نظر را با دوقطبی سازی اشتباه گرفت. اختلاف نظر طبیعی است اما نباید تبدیل به دوقطبی در جامعه شود.

وی افزود: مشخصا امروز در کشور اختلاف در تفکر و بینش وجود دارد و امروز نیز در جامعه تفکرات متفاوتی وجود دارد اما نباید اشتراکات فراموش شود. ما همه یک کشور و یک قانون اساسی داریم و باید این اصول مورد توجه قرار گیرد و در بستر این باورها از اختلاف نظرها به بهترین شکل استفاده کرد.

حجت الاسلام و المسلمین اکرمی تصریح کرد: قطعا در اقتصاد و مدیریت اختلاف نظر میان اقشار مختلف کشور و مسئولین وجود دارد و باید این اختلافات به رسمیت شناخته شود اما این اختلاف تفکر نباید به تقابل منجر شود. ما باید امور کشور را با تعاون پیش ببریم و تمامی صاحب نظران نیز بر این باور هستند که باید اختلافات به رسمیت شناخته شود اما نباید جامعه را به چند دسته تقسیم کرد. اساسا اختلاف نظر می تواند منجر به دست آوردهایی شود و طرفین مشکلات خود را با نقد حل کنند.

مجموع صحبت های صاحب نظران عرصه سیاسی نشان می دهد که جامعه دارای آرا و افکار متفاوتی است که باید این آرا و افکار مورد پذیرش قرار گیرد. تفاوت هایی که می تواند منجر به شکوفایی کشور شود و معضلات را از میان بردارد.

آن چه در صحبت های موافقان و مخالفان دوقطبی وجود دارد و نقطه اشتراک آن هاست، این است که تقابل آفت دوقطبی بودن جامعه است اما تفاوت در نگاه هاست که می تواند موجبات توسعه کشور و مشارکت مردم در عرصه سیاسی و قدرت را فراهم کند.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.