شب یلدای ایرانیان ثبت جهانی شد

مهر : شب «یلدا» که با همکاری ایران و افغانستان به عنوان پرونده چند ملیتی تهیه شده بود، در یونسکو بررسی و ثبت شد.

 

هفدهمین نشست کمیته بین الدول حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس در شهر رباط مراکش از ۲۸ نوامبر برگزار شده و تا سوم دسامبر ادامه دارد. در جریان برگزاری این نشست پرونده‌های میراث ناملموس که از سوی کشورها پیشنهاد شده، توسط کارشناسان یونسکو مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

در میان این پرونده‌ها، از طرف ایران و افغانستان نیز پرونده شب یلدا بررسی شد. این پرونده از سوی ایران به عنوان پرونده ملی ارائه شده بود اما مورد پذیرش قرار نمی‌گرفت تا اینکه این بار به صورت پرونده چند ملیتی با مشارکت کشور افغانستان به یونسکو برای ثبت در فهرست جهانی سال ۲۰۲۲ پیشنهاد شد و لحظاتی پیش با موافقت اعضای این کمیته در فهرست جهانی یونسکو به نام ایران و افغانستان ثبت شد.

پیش از این پژوهشکده مردم‌شناسی وابسته به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ایران، درخواست‌هایی از سوی سازمان‌های غیردولتی برای درج «مراسم شب یلدا / چلا» در فهرست فهرست آثار ملی ایران دریافت کرد تا اینکه این عنصر به طور رسمی روز ۱۹ دسامبر ۲۰۰۸ در فهرست ملی ثبت شد.

از آنجا که «یلدا / چلا» به عنوان یکی از مهمترین مراسم آئینی جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود، فعالان فرهنگی و نهادهای مرتبط با این پیشنهاد، «یلدا / چلا» را از طریق وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای ثبت نام در فهرست نامزدهای موقت یونسکو مطرح کردند.

پیشنهاد تهیه پرونده نامزدی چندملیتی "یلدا / چلا" در اجلاس پایانی ۵ روزه کشورهای منطقه نوروز که در تاریخ ۲ تا ۶ مارس ۲۰۱۵ برگزار شد، به شرکت کنندگان در نشست ارائه شد. پس از آن این پرونده برای الصاق کشورهای دیگر به آن، در سایت یونسکو بارگزاری شد اما کشوری به آن ملحق نشد. تا اینکه در سال ۲۰۲۱ برخی تعاملات فرهنگی بین کارشناسان فرهنگی افغانستان و ایران صورت گرفت.

در نهایت این عنصر در سال ۲۰۲۱ در فهرست ملی افغانستان به ثبت رسید و سپس تصمیم گرفته شد که پرونده نامزدی به عنوان یک پرونده چند ملیتی به دبیرخانه یونسکو ارسال شود تا در فهرست جهانی قرار گیرد.