پس لرزه های ادعای فروش پهپاد ایرانی به روسیه /آمریکا به دنبال مذاکرات نیست /روس ها شاید مسیر خود را تغییر دهند
محمد شوری کارشناس مسائل روسیه با روزنامه اعتماد گفت‌وگو کرده است. در این مطلب آمده است:
*غرب تلاش می‌کند که با پیوند زدن موضوع ایران به موضوع روسیه و جنگ اوکراین، به نوعی علیه ایران فضاسازی بین‌المللی کند تا یک نوع محور شرارت جدید ایجاد کند
* ایران در گذشته هم با روسیه روابط خوبی داشت و این تلاش وجود داشت که این رابطه خوب به شکل گسترده‌ای دنبال شود. قابل انکار نیست که بخش عمده‌ای از علاقه‌مندی‌ها و تلاش‌ها برای تقویت روابط ایران و روسیه در دوره اخیر، بعد از موضوع اوکراین و گرفتار شدن روسیه در دام تحریم‌های غرب رخ داده است. طبیعتا این علاقه‌مندی روس‌ها بود که درهای خود را به روی ایران باز کردند. اینکه این مساله تا چه اندازه در چارچوب منافع ملی ایران تعریف شده است، جای تامل بیشتری دارد.
*ما نباید خودمان را شریک مشکلات روسیه کنیم، همان‌طور که در گذشته روسیه خودش را به ویژه در حوزه تحریم‌ها شریک مشکلات ما نمی‌کردند. به‌رغم کمک‌های زیادی که روسیه در گذشته داشت، بخش بزرگی از کمک‌هایی را که می‌توانست باعث مشکلات تحریمی برای روسیه شود، اجتناب می‌کردند و رد می‌کردند و علاقه‌مندی نشان نمی‌دادند.
*متاسفانه موضوع ارسال تسلیحات ایرانی به روسیه ازجمله موضوع‌هایی است که غربی‌ها خیلی علاقه‌مند بودند روی آن مانور بدهند و عملا با اتفاق افتادن این واقعه، فرصت برای آنها فراهم شده است. موضع‌گیری‌های کج‌دار و مریز و مبهم مسوولان ایرانی هم عملا به این موضوع دامن زده است.
*به شکل قاطع نمی‌توان نتیجه‌گیری کرد که روسیه از پهپادهای ایرانی استفاده کرده یا نکرده است. نه به این معنا که بخواهیم اصل موضوع را انکار کنیم، بلکه از این نظر که روسیه می‌تواند گفتمان خودش را به پیش ببرد و غرب هم گفتمان خودش را به پیش ببرد. غربی‌ها می‌توانند بگویند که اینها پهپادهای ایرانی است که روسیه در جنگ اوکراین به کار می‌برد و روسیه هم می‌تواند به صراحت تکذیب کند و بگوید که پهپادها ساخت روسیه هستند.
*وقتی کشورها تسلیحاتی را به کشور دیگری واگذار می‌کنند، خیلی نمی‌توانند در مورد اینکه این تسلیحات نظامی در کجا مورد استفاده قرار بگیرد، تعیین تکلیف کنند. به هر حال اگر ما به روسیه تسلیحات فروختیم، طبیعتا باید این فکر را می‌کردیم که این تسلیحات ممکن است در هر جنگی، چه جنگ تجاوزکارانه و چه غیر آن مورد استفاده قرار بگیرد.
*ما نمی‌توانیم برای روسیه تعیین تکلیف کنیم که این پهپادها را در کجا به کار ببرد. اگر ما به روسیه پهپاد فروختیم، که فروختیم، طبیعتا باید بگوییم که این موضوع ربطی به جنگ اوکراین ندارد و در چارچوب همکاری‌های نظامی ایران و روسیه، پیش از جنگ اوکراین واگذار شده است و مثل خیلی از کشورهای دیگری که همکاری‌های نظامی با یکدیگر دارند، ایران و روسیه همچنین همکاری‌هایی دارند.
*اینکه ما تا پیش از این انکار می‌کردیم و حالا بیاییم شرطی برای روسیه قرار دهیم، عملی نیست. خیلی راحت‌تر می‌شد این مساله را با ادبیات قابل قبول در سطح بین‌المللی توضیح داد.
* نه غرب و نه به ویژه امریکایی‌ها عزم و اراده کافی برای به سرانجام رساندن مذاکرات دارند و نه در طرف ایران این اراده کافی وجود دارد. روس‌ها هم می‌دانند که چون این مساله فی‌نفسه دچار بن‌بست است، خودشان را زیاد درگیر این مساله نمی‌کنند. در ابتدای بحران اوکراین، روس‌ها با طرح مساله گرفتن تضمین از طرف امریکا، این موضوع را وارد مذاکرات هسته‌ای کردند، ولی بعد از آن روس‌ها بر این مساله تاکید نکردند، چون عملا مذاکرات به نقطه‌ای رسیده بود که خیلی امیدی به نتیجه رسیدن آن وجود نداشت.
*تصور نمی‌کنم که روسیه الزاما بازنده این رویارویی باشد، اما این نگرانی وجود دارد که در هر نقطه‌ای از این بحران روسیه مسیر خودش را تغییر بدهد و با یک دور برگردان به سمت حل و فصل مسائل خودش با غربی‌ها یا مدیریت مسائل خودش با غرب برود و ایران به عنوان کشوری که همچنان روی تنش خودش با غرب پافشاری می‌کند، تنها بماند.
*کشورهایی مثل هند، چین و حتی ترکیه با توجه به همکاری‌های گسترده‌ای که با روسیه دارند، سعی کرده‌اند این همکاری‌ها را در سطح و مسیری به پیش نبرند که آنها را در جبهه روسیه قرار دهد و عملا باعث شود که این کشورها در نقطه مقابل قدرت‌های غربی قرار بگیرند. این کشورها به خوبی بازی میانه و حد وسط را در پیش گرفته‌اند. شاید تنها کشور مهمی که خیلی صراحت بیشتری در حمایت از روسیه و همکاری با روسیه به خرج می‌دهد، جمهوری اسلامی ایران است که می‌تواند اگر شرایط دچار تغییر شود، ما را دچار مشکلات اساسی کند و عملا ما را تنها بگذارد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
