جنگ ترکیه و یونان شروع می‌شود؟
پس از هشدار رئیس جمهور ترکیه و تهدید یک ژنرال بازنشسته یونانی به بمباران استانبول، اکنون این پرسش مطرح شده است که آیا ترکیه و یونان وارد درگیری نظامی مستقیم می‌شوند یا خیر.
پس از اتهام‌زنی آنکارا به آتن درباره مسلح‌سازی ۱۲ جزیره در دریای اژه در مجاورت خاک ترکیه و همزمان اختلاف ادامه‌دار دو طرف درباره پرونده اکتشاف گاز طبیعی در شرق دریای مدیترانه، تنش میان ترکیه و یونان دو همسایه عضو در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بالا گرفته است.
شبکه «الجزیره»، امروز (سه‌شنبه)، در گزارشی به این مسئله پرداخت و نوشت: «این تنش به حد تهدید «یانیس ایگولفوپولوس» ژنرال یونانی بازنشسته به بمباران پل‌های حیاتی استانبول رسیده است که انتقادات ترکیه را در پی داشت. مهم‌ترین این انتقادات از طرف «دولت باهچلی» رهبر جنبش ملی [ترکیه] بیان شد که گفت: به نظر می‌رسد که یونانی‌ها سرنوشت اجدادشان را که در قعر دریای اژه دفن شدند، فراموش کرده‌اند.»
این شبکه قطری در ادامه اشاره می‌کند که پس از اتهام‌زنی اخیر «کریاکوس میتسوتاکیس» نخست‌وزیر یونان در برابر اعضای کنگره آمریکا به ترکیه درباره متزلزل ساختن ثبات جزیره قبرس و درخواست عدم فروش جنگنده‌های اف-۱۶ به ترکیه، تنش میان دو طرف به اوج خود رسیده است.
اردوغان و واکنش تعیین‌کننده
«رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه در جریان رزمایش نظامی «افس-۲۰۲۲» در واکنش به اظهارات نخست‌وزیر یونان گفت که این کشور در دادن پاسخ تعیین‌کننده به یونان جدی است و یونان باید حد و حدود خود را بشناسد و به آن پایبند باشد. به دنبال این اظهارات، صحبت از برخورد نظامی میان ترکیه و یونان در هر دو کشور بر سر زبان‌ها افتاد.
گزینه نظامی
در سایه بالاگرفتن حملات لفظی میان دو طرف، «قره قوش» ژنرال بازنشسته ترکیه‌ای اظهار داشت که به وقوع پیوستن جنگ میان ترکیه و یونان امری گریزناپذیر است و بایست نیروی هوایی ترکیه تقویت شود.
قره قوش که با یکی از شبکه‌های خصوصی ترکیه مصاحبه می‌کرد، افزود: «اما ما باید نیروی هواییمان را تقویت کنیم زیرا در صورت بروز هرگونه برخورد نظامی میان دو کشور، این نیروهوایی است که تعیین‌کننده وضعیت خواهد بود. چنانچه ما به جنگنده‌های جدید دست پیدا نکنیم، کفه ترازو به نفع یونان سنگین خواهد شد.»
با این حال، «مته یرار» کارشناس امور نظامی و امنیتی اهل ترکیه وقوع هرگونه برخورد نظامی مستقیم میان دو کشور را دور از ذهن می‌داند و توضیح می‌دهد که آتن در حملات لفظی خود به حمایت‌های غرب تکیه کرده است و این کشور نخواهد توانست باتوجه به «تفاوت معیار قوی میان دو طرف» وارد درگیری مستقیم نظامی علیه ترکیه شود.
یرار در گفت‌و‌گو با روزنامه ترکیه‌ای «ملیت» اشاره کرد که آنکار از یونان می‌خواهد به توافق‌های سال ۱۹۲۳ «لوزان» و توافق سال ۱۹۴۷ پاریس که بر غیرنظامی ماندن جزایر فوق‌الذکر تأکید دارد، پایبند باشد. وی همچنین افزود که آتن در برابر قدرت‌های بزرگ در آن زمان تعهد داد که به این شرط پایبند بماند.
تحریک یونان
از طرف دیگر، «بکیر آتاجان» تحلیلگر سیاسی ترکیه‌ای بر این باور است که اقدامات یونان علنا با توافق‌های لوزان و پاریس در تعارض است؛ به‌ویژه پس از گسترش حریم هوایی این کشور به ۱۲ مایل؛ آن هم در حالی که توافق دریایی سازمان ملل بر لزوم توافق دو کشور همسایه بر سر این مسئله تأکید دارد.
آتاجان در گفت‌و‌گو با الجزیره در این خصوص بیان کرد که ترکیه همواره سعی کرده است زبان گفت‌و‌گو و دیپلماسی را در پیش بگیرد و تا جای امکان از هر گونه تنش با یونان خودداری کند. با این حال وی افزود: «آنکارا چنانچه درهای گفت‌و‌گو با آتن را بسته ببیند، [همانطور که] برای تمامی احتمالات آماده بوده، آماده خواهد بود.»
وی می‌گوید که برخی از کشورهای اتحادیه اروپا و همچنین آمریکا «سعی دارند یونان را وارد [این بازی کنند] و آن را به درگیری پایداری با ترکیه بکشانند تا منافع خود را در منطقه محقق سازند. آتن نیز فریب این حمایت کلامی را که از آن برخوردار شده، خورده است.»
حق حاکمیتی
در مقابل، «تاکی باربراکیس» تحلیلگر سیاسی یونانی در گفت‌و‌گو با شبکه ترکیه‌ای «خبر ترک» اظهار داشت که صحبت از احتمال تنش نظامی میان آنکارا و آتن اخیرا میان سیاستمداران یونانی و حتی میان عموم مردم این کشور افزایش یافته است.
او در ادامه به حمایت چشمگیر مردمی از دولت یونان در ارتباط با مسئله مسلح‌سازی دریای اژه اشاره کرد و افزود که افکار عمومی در یونان باور دارد که مسلح‌سازی این جزایر حق حاکمیتی آتن و مطابق با میثاق سازمان ملل است.
به گفته این تحلیلگر یونانی، آتن در مسلح‌سازی جزایر دریای اژه به ماده پنجاه و یکم میثاق سازمان ملل محد که بر «حق دفاع از خود» تأکید دارد، استناد می‌کند چراکه دولت این کشور بارها اعلام کرده است این اقدام را به منظور مقابله با هرگونه تهدید بالقوه از سوی ترکیه انجام داده و ارتش «دریای اژه» که ترکیه خارج از چارچوب ناتو آن را تشکیل داده، از ناوگانی برای حمل تسلحات و نیرو به سواحل نزدیک این جزایر برخوردار است.
اپوزیسیون‌های ترکیه
همزمان با این کشمکش میان آنکارا و آتن، اپوزیسیون ترکیه نیز وارد میدان شده است. احزاب اپوزیسیون در ترکیه دولت‌های حزب حاکم در این کشور یعنی حزب «عدالت و توسعه» را به نادیده گرفتن جزایر دریای اژه متهم کرده‌اند و می‌گویند که اردوغان و دولت‌های او اقدامات لازم را در زمان مناسب اتخاذ نکرده‌اند و یونان فرایند مسلح‌سازی این جزایر را پس از به قدرت رسیدن اعضای حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۰۲ تشدید کرده است.
در همین ارتباط، «مصطفی بالبای» عضو سابق حزب مخالف «جمهوری‌خواه خلق» بیان می‌کند که یونان روند مسلح‌سازی جزایر نزدیک به سواحل ترکیه را از سال ۲۰۰۴ تشدید کرده و همچنین غیرنظامیان را در آنجا اسکان داده است.
بالبای در ادامه با طرح این پرسش که دولت‌های حزب عدالت و توسعه در آن زمان کجا بوده‌اند و چرا دولت‌های اردوغان اقدمات بازدارنده لازم را اتخاذ نکرده‌اند، می‌افزاید که اظهارات اخیر رئیس‌جمهور ترکیه درباره اعتراض به اقدام یونان در مسلح‌سازی جزایر دریای اژه تنها «تبلغیاتی رسانه‌ای به منظور زمینه‌سازی برای انتخابات ریاست‌جمهوری» است که در ماه جولای سال ۲۰۲۳ برگزار می‌شود.
اشغال حقیقی
بالبای اعتقاد دارد که مسلح‌سازی جزایر دریای اژه به مثابه اشغال حقیقی است؛ به‌ویژه پس از آنکه آتن غیرنظامیان را در این جزایر اسکان داد. او از رئیس‌جمهور ترکیه می‌خواهد که بر مسئله «اشغال» از طریق گفت‌و‌گو با سران کشورهای مرتبط با این مسئله متمرکز شود.
نماینده سابق پارلمان ترکیه در عین حال بر لزوم اتخاذ تدایبر لازم و آمادگی برای تمام احتمالات از جمله گزینه نظامی تأکید کرد و توضیح داد که در صورت بروز دگیری مسلحانه، ترکیه تنها با یونان مواجه نخواهد شد، بلکه با چند قدرت جهانی بزرگ به‌ویژه آمریکا رو به رو خواهد شد؛ آمریکایی که اخیرا چند پایگاه نظامی بزرگ در جزایر نزدیک به ترکیه در حریم یونان احداث کرده است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
