واکنش‌ها به آغاز مجدد غنی سازی ۲۰ درصد در فردو
پس از مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی تحت عنوان قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران و براساس ماده یک مصوب این طرح در راستای تامین شروط ۹ گانه مقام معظم رهبری در خصوص توافق هسته‌ای (برجام)، سازمان انرژی اتمی ایران موظف شد بلافاصله پس از تصویب این قانون، در راستای مسائل صلح آمیز نسبت به تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد اقدام و سالانه به میزان حداقل ۱۲۰ کیلوگرم آن را در داخل کشور ذخیره کند. همچنین سازمان مذکور موظف شد نیاز کشور برای مصارف صلح آمیز به اورانیوم با غنای بالای ۲۰ درصد را به طور کامل و بدون تأخیر تأمین کند.
در همین راستا اخیرا «علی‌اکبر صالحی» (+) رئیس سازمان انرژی اتمی اخیرا در گفت‌وگویی با اشاره به نامه ۱۱ دی ماه ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در آن تصمیم جمهوری اسلامی برای آغاز غنی سازی ۲۰ درصد به اطلاع این نهاد رسید، گفت که به زودی روند غنی سازی ۲۰ درصد در تأسیسات غنی سازی فردو آغاز می‌شود و افزود: انشاءالله به زودی ۲۰ درصد را آغاز خواهیم کرد.
وی عنوان کرد: رئیس جمهور باید دستور را بدهد. البته رئیس جمهور دستور اولیه را دادند که ما نامه را دادیم و به آژانس اعلام کرده‌ایم. ما مثل سربازی هستیم که دستمان روی ماشه است و فرمانده باید دستور دهد شلیک کنیم. این آمادگی را داریم و انشاءالله در اسرع وقت تولید می‌کنیم.
بر طبق برجام مقرر شده بود که ایران تاسیسات فردو را به یک مرکز هسته‌ای، فیزیک و فناوری تبدیل کند. روزگاری این مکان بعد از نطنز شاهد غنی سازی ۲۰ درصد هم بود که با برجام این روند متوقف شد. در برجام آمده بود که تا ۱۵ سال هیچ مواد هسته‌ای به این محل وارد نشده و غنی سازی صورت نگیرد. ولی با خلف وعده طرف‌های برجامی، ایران بر طبق برجام و با استناد به بند ۳۶ برجام غنی سازی در فردو را دوباره از سر گرفت؛ البته با غنای زیر ۵ درصد و در این مکان براساس تأیید آژانس، اورانیوم با غنای ۴.۵ درصد تولید می‌شد که با مصوبه اخیر مجلس دو سانتریفیوژ در فردو اقدام به غنی سازی ۲۰ درصد کردند.
۱۴ آبان ماه ۱۳۹۸ و در پایان سومین فرصت ۶۰ روزه ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام برای اجرای تعهدات بانکی و نفتی خود و در راستای اجرای مصوبه ۱۸ اردیبهشت شورای عالی امنیت ملی، حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران گام چهارم کاهش تعهدات را اعلام و به سازمان انرژی اتمی دستور داد تا از ۱۵ آبان ماه گازدهی به سانتریفیوژها در تأسیسات فردو را آغاز کند. پس از آن بود که «کاظم غریب‌آبادی» سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس در نامه‌ای آژانس را از این اقدام ایران مطلع کرد و در این نامه از بازرسان آژانس خواسته شده بود که برای نظارت بر این روند در ساعت مقرر در فردو حضور یابند. بالاخره این روند در ساعات اولیه چهارشنبه ۱۵ آبان کلید زده شد، با انتقال گاز هگزافلوراید اورانیوم UF۶ از سایت غنی سازی نطنز به سایت غنی سازی فردو، آن هم به خاطر نزدیکی مسافت و تسریع در سرعت. حوالی ظهر چهارشنبه مخزن ۲۸۰۰ کیلویی حاوی حدود ۲ هزار کیلوگرم گاز هگزافلوراید اورانیوم UF۶ انتقال یافته از نطنز، در سالن خوراک دهی مجتمع شهید علیمحمدی فردو قرار گرفت.
بر همین اساس روز گذشته (دوشنبه) ۱۵ دی ماه «علی ربیعی» سخنگوی دولت از آغاز غنی سازی ۲۰ درصد در تأسیسات شهید مسعود علیمحمدی (فردو) خبر داد و افزود: رئیس جمهور در روزهای گذشته دستور اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را صادر و از ساعاتی پیش فرآیند تزریق گاز شروع شد و تا ساعاتی دیگر اولین محصول اورانیوم غنی شده UF6 به دست خواهد آمد. کلیه این فرآیند پس از انجام اقدامات اولیه از قبیل اطلاع‌رسانی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تحویل پرسشنامه طراحی بر مبنای تعهدات پادمانی کشور صورت گرفته است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در بیانیه‌ای آغاز غنی سازی ۲۰ درصد را تأیید کرد و «رویترز» هم به نقل از یکی از سخنگویان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داد که مدیرکل آژانس درصدد است امروز (دوشنبه) اعضای شورای حکام آژانس را در جریان جدیدترین تحولات غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران قرار دهد.
از سوی دیگر نیز «کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین نیز پس از آن در اظهاراتی اعلام کرد: به دنبال ارائه اصلاحیه پرسشنامه اطلاعات طراحی سایت فردو به آژانس و حضور بازرسان در این سایت در صبح روز جاری برای راستی آزمایی اطلاعات ارائه شده و برداشتن مهر و موم سیلندر حاوی اورانیوم ۴.۱ درصد، مدیرکل آژانس طی گزارشی آغاز تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد را تایید کرد. در این گزارش آمده است که بازرسان آژانس مهر و موم یک سیلندر ۱۳۷.۲ کیلوگرمی اورانیوم ۴.۱ درصد را برداشته و این سیلندر به خط تولید وصل و تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد از سوی ایران آغاز شد. (جزییات بیشتر)
«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه نیز دوشنبه در واکنش به آغاز غنی سازی ۲۰ درصد در توئیتی نوشت: ما بر اساس مصوبه پارلمانمان، غنی‌سازی ۲۰ درصدی را از سر گرفتیم. به نحو مقتضی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع رسانی شده است. اقدامات جبرانی ما در انطباق کامل با بند ۳۶ برجام است و بعد از سال‌ها عدم پایبندی چند عضو دیگر برجام اجرا شده است.تدابیر ما در صورت پایبندی همه به تعهداتشان، کاملا بازگشت‌پذیر است.»
«بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز دوشنبه شب در گفت‌وگویی تلویزیونی از آغاز برداشت اورانیوم ۲۰ درصد از تأسیسات غنی سازی فردو خبر داد و گفت: الحمدالله امروز با شروع خوبی که داشتیم و یک ساعت پیش به من اطلاع دادند به سطح پایداری رسیده و همین الان برداشتی که از دو آبشاری که به این کار تخصیص داده شده است، تولید ۲۰ درصد را برمی‌داریم. معمولا این کار ۲۴ ساعت طول می‌کشد، ولی با تمهیدات و روش‌های جدیدی که همکاران ما به کار بردند، ظرف ۱۲ ساعت عملی شده است.
«سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز دوشنبه شب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما اعلام کرد: روال قانونی انجام و به آژانس اطلاع داده شد و پرسشنامه‌های مربوط را پر کردند و آژانس راستی آزمایی کرد و غنی‌سازی ۲۰ درصد در کمال شفافیت و بدون هیچ مخفی کاری انجام شد. روال حقوقی و روال اطلاع رسانی به آژانس طی شده و از امروز رسما و قانونا طبق اختیاراتی که موافقتنامه پادمان و NPT به ما می‌دهد، این کار را صورت دادیم.
وی افزود: شروع مجدد ۲۰ درصد هم براساس معاهده NPT و معاهده پادمان و هم براساس برجام قانونی است. غنی سازی ۲۰ درصد طبق قانون مجلس است و اروپایی‌ها که خودشان را به اصطلاح مهد دموکراسی می‌دانند حق ندارند به اجرای قانون مجلس ایرادی وارد کنند. آنها حق طلبکاری ندارند. اتفاقا باید ممنون دار جمهوری اسلامی ایران باشند که با این شرایط کماکان برجام را حفظ کرده است. الان راه برجام بسته نیست. ۲۰ درصد به معنای مرگ برجام نیست. ۲۰ درصد ما عکس العمل به اقداماتی است که آنها انجام دادند و عکس العمل به عدم تعهدات آنهاست و اگر به تعهداتشان برگردند، ۲۰ درصد هم برگشت‌پذیر است.
عراقچی همچنین گفت: در حال حاضر نیازی نیست که غنی سازی بیش از ۲۰ درصد را انجام دهیم. اگر نیازی برای آن تعریف شود کشور می‌تواند تصمیم بگیرد.
«علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی نیز امروز (سه‌شنبه) درباره آغاز مجدد غنی سازی ۲۰ درصد در تأسیسات غنی سازی فردو که از روز گذشته شروع شد نیز گفت: ۲۰ درصدی که ظاهرا متوقف بود و فکر می‌کردند نابود شده است شاهد بودید که در عرض ۲۴ ساعت راه اندازی شد.
وی درباره اینکه چرا قبل از قانون اخیر مجلس غنی سازی ۲۰ درصد را نداشتیم، پاسخ داد: چون این ۲۰ درصد برای راکتور تحقیقاتی تهران استفاده می‌شود و ما برای پنج سال سوخت این راکتور را در انبارهای خودمان داریم. این ۲۰ درصدی که تولید می‌کنیم به عنوان ذخیره و انباشته خواهد شد.
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه فعالیت‌های سازمان هیچ کدام نه متوقف و نه کند شده است، اظهار داشت: الان داریم یک هزار سانتریفیوژ IR2m نصب می‌کنیم و همین الان دو آبشار نصب شده و کار می‌کند یعنی حدود 320 و خرده‌ای از این سانتریفیوژهای IR2m نصب شده و همین جور در حال نصب شدن است و انشاءالله ظرف دو سه ماه آینده که طبق قانون باید هزار IR2m نصب کنیم، در همان زمان و حتی زودتر هم نصب خواهیم کرد. الان ساخت سانتریفیوژهای IR6 را شروع کردیم که طبق قانون گفته شد و باید بتوانیم در ظرف یک سال یک هزار ماشین IR6 تولید کنیم. الان مواد اولیه آن را تهیه می‌کنیم و با کمکی که رئیس جمهور کردند و دستور دادند نیازهای مالی آن تامین شود، ما این کار را شروع کردیم. چرا که نیاز مالی آن خیلی بالاست.
واکنش آمریکا و اتحادیه اروپا
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز شامگاه دوشنبه در بیانیه‌ای به این اقدام ایران واکنش نشان داد و گفت: «اقدام ایران در غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصد در فردو تلاشی آشکار در راستای تشدید کمپین باج‌خواهی هسته‌ای این کشور است. این تلاش همچنان به شکست خواهد انجامید. آمریکا و جامعه بین‌المللی همچنان برای گزارش واقعیت‌های میدانی چشم به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهند داشت.»
اتحادیه اروپا نیز به این تصمیم واکنش نشان داد و در بیانیه‌ای این اقدام را انحراف قابل ملاحظه‌ای از توافق هسته‌ای برشمرد.
سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز امروز (سه‌شنبه) از اقدام ایران در آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم شدیداََ ابراز نگرانی کرد و گفت کمیسیون اروپا معتقد است اقدامات ایران «تأسف‌بار» هستند اما اروپا باور دارد که توافق هسته‌ای هنوز ارزش حفظ شدن، دارد.
روسیه و چین چه گفتند؟
«میخاییل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین هم در پیامی توئیتری در این باره نوشت: «اینکه ایران اعلام کرد به غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد ادامه می‌دهد، خبر فوری نیست. این گام با توجه به قوانین تصویب شده در مجلس ایران قابل پیش‌بینی بود. نکته اصلی اینجا است که با توجه به احتمال عادی شدن اوضاع پیرامون برجام، این اقدام قابل برگشت است».
«هووآ چون‌یینگ» سخنگوی وزارت خارجه چین نیز امروز (سه‌شنبه) خواستار آرامش و خویشتنداری بعد از بیانیه ایران درباره آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم شد و گفت: تمام طرف‌ها باید از برداشتن گام‌هایی که می‌تواند باعث افزایش تنش‌ها شود، اجتناب کنند.
ژاپنی‌ها ابراز نگرانی کردند
سخنگوی دولت ژاپن هم با ابراز نگرانی از تصمیم ایران برای افزایش غنی‌سازی اورانیوم، این اقدام را در تناقض با توافق هسته‌ای خواند.
واکنش صهیونیست‌ها
«بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی هم در واکنش به شروع مجدد غنی سازی ۲۰ درصد مدعی شد که تهران در پی توسعه برنامه هسته‌ای با اهداف نظامی است و افزود: هدف ایران ساخت جنگ افزار هسته‌ای است و تل آویو هرگز این امکان را به ایران نمی‌هد.
«الی کوهن» وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی نیز در واکنش به از سرگیری غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم این اقدام ایران را «نقض آشکار» توافق هسته‌ای خواند و از «جو بایدن»، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا خواست تحریم‌ها علیه ایران را حفظ کند. او گفت فقط سیاست‌های قاطع از سوی «جو بایدن» و ادامه تحریم‌ها، ثبات را حفظ می‌کند.
«ایهود باراک» نخست‌وزیر سابق رژیم صهیونیستی هم در اظهاراتی عنوان کرد که «ایرانی‌ها در تولید موشک، غنی‌سازی اورانیوم و سیطره در سوریه از ما جلوترند».
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
