بحث این روزهای پارلمان چینش اعضای کمیسون‌های تخصصی مجلس در گام اول و در گام دوم انتخاب رئیس و دیگر اعضای هیات رئیسه است؛ کمیسیون‌هایی که قرار است چکش‌کاری طرح ها،لوایح و قوانین را در طول چهار سال آینده به عهده بگیرند.

این فصل از مجلس هم بدون جدال و لابی پیش نمی رود، رویه مرسوم همه مجالس است که نمایندگان برای برخی کمیسیون ها سرودست بشکنند و از کنار برخی دیگر بی تفاوت عبور کنند.

سازوکار ابتکاری مجلس یازدهم برای کاهش ترافیک در کمیسیون‌های تخصصی

مجلس یازدهم اما برای آنکه از این حرف و حدیث‌های احتمالی تا حدی جلوگیری کند لیستی از شرایط و ضوابط تعیین کرد تا نمایندگان بر اساس این امتیازات و اولویت‌بندی‌ها در کمیسیون‌ها قرار بگیرند و بر اساس آن دست به انتخاب بزنند. آنطور که علیرضا سلیمی از اعضای هیات رئیسه مجلس می‌گوید ساز و کار تعیین اعضای کمیسیون‌های تخصصی از این قرار است که اسامی بر اساس اولویت‌ها در کمیسیون‌های مربوط مطرح می‌شود و ظرف ۴۸ ساعت نماینده فرصت دارد کمیسیون متبوع خود را انتخاب کنند.

سلیمی همچنین با بیان اینکه لیست کمیسیون‌ها ۱۹ نفره بسته شده است به فارس می‌گوید: ۱۹ نفره بسته شدن لیست کمیسیون‌ها به این خاطر است که هنوز تعدادی از نمایندگان جانمایی نشده‌اند و نتیجه رسیدگی در این باره روز شنبه اعلام خواهد شد.  طبق روال وقاعده باید کمیسیون‌ها متشکل از ۲۳ نماینده باشد و پس از رسیدگی نهایی به اعتراضات، لیست ۱۹ نفره کمیسیون‌ها نیز ۲۳ نفره خواهد شد. 

سلیمی درباره کمیسیون اصل ۹۰ نیز تاکید کرده است: در مورد کمسیون اصل ۹۰ که جزو کمیسیون‌های خاص است روال بر این است که افراد متقاضی درخواست خود را برای عضویت در این کمیسیون به هیأت رئیسه ارسال می‌کنند و هیأت رئیسه در مورد عضویت آنها در کمیسیون اصل ۹۰ تصمیم می‌گیرد و در مورد کمیسیون اصل ۹۰ در این دوره مجلس، هیأت رئیسه هفته آینده تصمیم‌گیری خواهد کرد. 

حال و هوای دو کمیسیون سیاسی در پارلمان

در این میان  کمیسیون‌های «امنیت ملی و سیاست خارجی» « امورداخلی کشور و شوراها» دو کمیسیون معروف سیاسی هستند که از حساسیت بیشتری برخورداند و اتفاقا طرافدارانش در میان نمایندگان کم نیست و همین یک دلیل کفایت می‌کند تا برای تعیین اعضای این کمیسیون‌ها دست به دامن این شیوه اولویت‌بندی شوند و از تنش‌های احتمالی جلوگیری کنند.

همه این حرف و حدیث‌ها نشان می‌دهد قرارگرفتن نمایندگان درکمیسیونهای تخصصی دربسیاری از مواردبراساس تخصص و مرتبط بودن مدرک تحصیلی نباشد و همین موضوع یکی از مهمترین دلایلی است که طرح‌ها و لوایحی که از کمیسیون‌ها خارج می‌شود با چاشنی ایراد و نواقص همراه است. حال بد نیست نگاهی بیندازیم و ببینیم اوضاع در کمیسیون‌های سیاسی مجلس چگونه است و چقدر انتخاب نمایندگان در کمیسیون‌ها منطبق با مدارک تحصیلی یا سوابق اجرایی‌شان بود.

کمیسیون امنیت و خط خوردن احمدی‌نژادی‌ها

« کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی برای انجام وظایف محوله درمحدوده سیاست و روابط خارجی، سیاست داخلی،شوراها،‌شهرداریها، اطلاعات و امنیت داخلی،دفاع و امنیت خارجی و ثبت احوال مطابق ضوابط این آیین‌نامه تشکیل می‌شود.» این توضیحی است که آئین نامه داخلی مجلس در ماده ۲۷ آن درباره کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مطرح می‌کند. همین چند خط کافی است تا مشخص شود مدارک تحصیلی مرتبط و یا مشاغلی که امتیاز افراد را برای حضور در این کمیسیون افزایش می‌دهد باید از چه جنسی باشد.

علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و ... از جمله مدارک تحصیلی است که می‌تواند امتیاز نمایندگان را برای این کمیسیون ارتقا دهد اما نکته جالب اینجا بود که در میان افراد مختلف با شغل‌ها و مدارک تحصیلی اسم‌هایی به چشم می‌خورد که مدرکشان هیچ سنخیتی با این کمیسیون ندارد. مثلا زهره الهیان نماینده تهران با مدرک پزشکی در میان افرادی که اولویت حضور در این کمیسیون دارند قرار دارد. 

در جدول زیر به اسامی نماینده هایی که اولویت خود را حضور در کمیسیون امنیت اعلام کرده اند، سوابق و مدرک تحصیلی آنها اشاره شده است؛

نماینده

حوزه انتخابیه

مدرک تحصیلی

شغل قبل از نمایندگی

وحید جلال‌زاده

ارومیه

دکتری علوم سیاسی

استاندار

یعقوب رضازاده

سلماس

دکتری جغرافیا

 

بازنشسته ناجا

شهریار حیدری

قصر شیرین

دکتری جغرافیای سیاسی

مدیرکل در وزارت کشور

عباس مقتدای خوراسگانی

اصفهان

دکتری روابط بین‌الملل

استاد دانشگاه اصفهان

جلیل رحیمی جهان‌آبادی

تربت جام،تایباد و باخرز

دکترای روابط بین‌الملل

استاد دانشگاه

فداحسین مالکی

زاهدان

دکترای علوم سیاسی

سفیر ایران در افغانستان

سارا فلاحی

ایلام

دکترای علوم سیاسی

هیات علمی دانشگاه آزاد

مهدی سعادتی‌بیشه

بابل

فوق لیسانس*

فرمانده سپاه، استاندار

ابراهیم عزیزی

شیراز

فوق‌لیسانس حقوق

نماینده دوره چهارم و پنجم

مجتبی ذوالنوری

قم

حوزوی

جانشین نماینده ولی‌فقیه در سپاه

محمود احمدی‌بیغش

شازند

کارشناسی ارشد مدیریت امور دفاعی

استاندار خراسان شمالی

روح‌الله حضرت‌پور

ارومیه

فوق لیسانس حقوق

عضو شورای شهر

حسین نوش‌آبادی

ورامین

دکتری*

سفیر سابق ایران در عمان

جواد کریمی قدوسی

مشهد

کارشناسی ارشد حقوق

فرمانده سپاه

احمد آوایی

دزفول

کارشناسی ارشد مدیریت دولتی

مشاور وزیردادگستری

زهره الهیان

تهران

پزشک

رئیس کمیته  حقوق بشر مجلس هشتم

محمدصالح جوکار

یزد

فوق لیسانس مدیریت

معاون پارلمانی سپاه

هاجر چنارانی

نیشابور

کارشناسی ارشد جامعه شناسی (دانشجوی دکتری)

دبیر آموزش و پرورش

محسن پیرهادی

تهران

دکترای روابط بین الملل

عضو شورای شهر چهارم

علی اکبر علیزاده

دامغان

دکتری دفاعی

بازنشسته سپاه

هرچند پیش از این لیستی ۹۰ نفره از نمایندگانی که امتیاز بیشتری برای حضور در کمیسیون امنیت داشتند منتشر شد اما از آن تعداد ۲۰ نفر باقی ماندند و ۷۰ نفر از این لیست خط خوردند که در این میان می‌توان به حذف علی نیکزاد، بیژن نوباوه وطن، جعفر راستی، عباس‌زاده مشکینی و محمود نبویان اشاره کرد. البته از آنجا که زهره الهیان از تلاش نمایندگان برای ممانعت از حضور اعضای هیات رئیسه در کمیسیون‌های پرطرفدار خبر داده بود می‌توان حذف نیکزاد از کمیسیون امنیت را در این راستا دانست. 

  کمیسیون شوراها و صدر نشینی قالیباف

«برای انجام وظایف محوله در محدوده سیاست داخلی، شوراها، امور غیرعمرانی شهرداری‌ها و ثبت احوال مطابق ضوابط آیین‌نامه تشکیل می‌شود» این جمله‌ای است که در وصف کارکرد کمیسیون شوراها در آئین‌نامه داخلی مجلس مطرح شده است. هرچند در بزنگاه انتخابات شوراهای شهر ظهور و بروز کمیسیون شوراها نمود بیشتری پیدا می‌کند اما نقش‌آفرینی این کمیسیون منتهی به این مقطع نیست.

در میان اولویت بندی‌هایی که برای کمیسیون شوراها صورت گرفته است تعداد قابل توجهی با مدارک تحصیلی مرتبط و یا سوابق اجرایی مرتبط در این میدان حاضر شده‌اند اما در این کمیسیون هم مانند کمیسیون سیاست خارجی  نمایندگانی حضور دارند که نه مدرک تحصیلی‌شان  و نه سوابق اجرایی‌شان همخوانی ندارد مانند حسین عباس‌زاده امامی که دکتری الهیات دارد و پیش از دوره نمایندگی نیز رئیس دفتر یکی از نمایندگان مجلس بود. حضور رئیس مجلس در این کمیسیون از نکات مهم و قابل توجه است.

در این میان «محسن پیرهای» « وحید جلال‌زاده» « شهریار حیدری »  و «یعوب رضازاده» از نمایندگانی هستند که نامشان در  هر دو لیست کمیسیون ها مشاهده می‌شود که البته نمایندگان باید یکی از دو کمیسیون را انتخاب کنند.

در جدول زیر به اسامی، سوابق و مدرک تحصیلی اعضای کمیسیون شوراها اشاره شده است؛

نماینده

حوزه انتخابیه

مدرک تحصیلی

شغل پیش از نمایندگی

محمدباقر قالیباف

تهران

دکترای جغرافیای سیاسی

شهردار تهران

احمد علیرضابیگی

تبریز

دانشجوی دوره دکتری امنیت ملی

استاندار

محسن پیرهادی

تهران

دکترای روابط بین الملل

عضو شورای شهر چهارم

حمیدرضا کاظمی

پلدختر

کارشناسی ارشد علوم سیاسی

معاون حراست قوه مقننه

ابوالفضل ابوترابی

نجف‌آباد

کارشناسی ارشد حقوق جزا

قاضی

حسین محمدصالح دارانی

فریدن و فریدون

دکترای ادبیات فارسی

رئیس دانشگاه آزاد

وحید جلال‌زاده

ارومیه

دکتری علوم سیاسی

استاندار

یعقوب رضازاده

سلماس

دکتری جغرافیا

بازنشسته ناجا

سارا فلاحی

ایلام

دکترای علوم سیاسی

هیات علمی دانشگاه آزاد

شهریار حیدری

قصر شیرین

دکتری جغرفیای سیاسی

مدیرکل در وزارت کشور

احمدی امیرآبادی فراهانی

قم

دکترای مدیریت آینده پژوهی

عضو هیئت رئیسه  شورای اسلامی شهر مقدس قم

محمد آشوری تازیانی

بندرعباس،قشم و ابوموس

دکترای مدیریت

معاون سیاسی استاندار

علی‌اصغر عنابستانی

سبزوار،جغتای،جوین

فوق لیسانس

فرماندار، استاندار

 حسین بامیری

لردگان

فوق لیسانس

کارمند استانداری

اقبال شاکری

تهران

دکترای مهندسی عمران

عضو هیات علمی

عباس گودرزی

بروجرد

کارشناسی ارشد علوم سیاسی

مدیر کل پشتیبانی میراث فرهنگی

محمد سرگزی

زابل و زهک

دکترای حقوق جزا

دادستان زابل 

لطف‌الله سیاه‌چالی

قزوین

کارشناسی ارشد مدیریت بحران

معاون صدا و سیما

رسول فرخی میکال

لاهیجان

دکترای مدیریت کسب و کار

معاون اداره کل بازرسی و  مدیریت عملکرد استانداری گیلان

محمدرضا صباغیان

مهریز،بافق،ابرکوه و خاتم

فوق‌لیسانس

شهردار بافق

علی پاک فطرت

شیرازی

دکتری جغرافیا

شهردار شیراز

حسین بامیری

لردگان

فوق لیسانس

کارمند استانداری

علی حدادی

ساوجبلاغ،نظرآباد و طالقان

کارشناسی فقه و حقوق اسلامی

فرماندار سابق ساوجبلاغ

قدرت‌الله حمزه شلمزاری

اردل و فارسان

فوق لیسانس

فرماندار

علی خضریان

تهران

کارشناس ارشد علوم سیاسی

مدیرمسئول خبرنامه دانشجویان ایران

مهدی عیسی‌زاده

میاندوآب

دکتری مدیریت دفاعی

نماینده ادوار

روح‌الله نجابت

شیراز

دکترای اقتصاد

 مشاور مرکز رسانه و نشر دانشگاه آزاد

اسماعیل حسین‌زهی

خاش

دانشجوی دکتری

شهردار اسبق خاش

حسین عباس‌زاده امامی

چناران و بینالود

دکترای ادبیات

رئیس دفتر نماینده (دهقانی)

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.