سریع القلم:برای پایان فساد، باید سیستم بانکی کشور شفاف شود
محمود سریع القلم در نشستی با عنوان تحولات نوین بین المللی و آینده ایران که عصر امروز یکشنبه یکم دی ماه در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، افزود: هر چه ایران با دنیا بیشتر کار کند، فساد در کشور کاهش می یابد، لزومی ندارد سالی سه کنفرانس برگزار کنیم، چند نفر کارشناس و مسوول درباره فساد، علل فساد، تاریخ فساد، ریشه های فساد و روش های مبارزه با فساد سخنرانی کنند و یک کیف هم همه بگیرند و بروند.
وی اظهار داشت: با جهانی شدن سیستم بانکی، اگر فردی دو دلار از نقطه ای به نقطه دیگر ارسال کرد، مشخص است چه کسی این کار را انجام داده، پول چه ساعتی از حساب چه کسی به حساب چه کسی منتقل شده است اما وقتی یک کشور با دنیا ارتباط ندارد هر اتفاقی در داخل آن کشور می تواند رخ دهد.
این پژوهشگر سیاسی افزود: اگر می خواهیم کشور تغییر و پیشرفت کند، تا افکارمان تغییر نکند، هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد. افکار کنونی ما افکار توسعه ای نیست، این افکار برای حفظ وضع و ترتیبات موجود است.
استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه آینده نظام بانکی کشور در گرو هرچه زودتر بین المللی شدن آن است، گفت: آینده کشور در گرو این است که چقدر زودتر نماینده مجلس ما بین المللی فکر می کند، چقدر زودتر هنگامی که در راهروهای دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی راه می رویم، یک استاد برزیلی، مصری، کانادایی، چینی، آلمانی و غیره ببینیم. آنها در این راهروها راه می روند، درس می دهند، با دانشجو کار می کنند و دانشجو مجبور می شود زبان انگلیسی خود را تقویت کند.
وی ادامه داد: زمانی کشور ما اصلاح می شود که حدود ۲۰-۳۰ بانک خاورمیانه ای در تهران، شیراز، تبریز و شهرهای دیگر شعبه داشته باشند، همه شرکت های هواپیمایی بتوانند به ایران رفت و آمد کنند.
سریع القلم اضافه کرد: استقلال یک کشور به معنی این است که یک کشور بتواند ثروت تولید کند نه اینکه مرزهایش را ببندد، ما نیاز به خانه تکانی و جراحی جدی در اندیشه های کشور داریم.
تا سیاست خارجی در اختیار سیاست اقتصادی نباشد، آینده مبهم است
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه با بیان اینکه تا زمانی که سیاست خارجی در اختیار سیاست اقتصادی نباشد، آینده کشور مبهم است، تصریح کرد: سیاست خارجی ما برای خود حرکت می کند و سیاست اقتصادی نیز برای خود. این دو باید یک ریله شوند اما اکنون در دو ریل در حال حرکت هستند، باید سیاست خارجی در اختیار و خدمت اقتصاد ملی باشد، بدان معنا که هر جا به نفع اقتصاد بود، سیاست خارجی عمل کند و هرجا نبود کنار برود.
سریع القلم یادآور شد: فعال ترین بخش وزارت خارجه‌های کشورهای مختلف جهان بخش اقتصادی آنها است.
وی با تاکید بر بین المللی شدن نظام آموزشی و دانشگاهی ایران نیز گفت: نظام دانشگاهی ما در ده سال گذشته به شدت در فضاهای بومی و داخلی سیر می کند. ۵۷ نخست وزیر، رییس جمهور و رهبر دنیا تحصیل کرده آمریکا، ۵۶ نفر تحصیل کرده انگلیس، ۴۰ نفر فرانسه و ۱۰ نفر تحصیل کرده روسیه هستند و جانسون نخست وزیر انگلیس می گوید، ما در صددیم که این عدد ۵۶ را تبدیل به ۵۸ کنیم تا از آمریکا پیشی بگیریم. این نظام آموزشی است که می تواند تا حد بسیاری در دنیا موثر باشد.
به گفته این استاد دانشگاه، اگر نظام دانشگاهی ما بخواهد صرفا بومی بماند و ارتباطات بین المللی نداشته باشد، دانش در کشور نمی تواند موفق شود.
با همین منوال، شاخص های فقر تشدید می شود
سریع القلم افزود: اگر ما مزیت نسبی و برتری فناوری پیدا نکنیم، و از خود نپرسیم که جایگاه ما در اقتصاد جهانی کجاست، اگر صرفا به نفت و گاز اکتفا کنیم، بسیار عقب خواهیم ماند. اگر ما با همین شیوه نفت را صادر کنیم و درآمد نفت را صرف هزینه های روزمره کنیم به طور حتم شاخص های فقر در ایران در ۲۰-۳۰ سال آینده تشدید می شود.
وی گفت که به نظر می رسد ما در یک و نیم قرن اخیر همواره در حال تکرار کارها و روزمرگی هستیم.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به اینکه ۴ هزار تئوری در روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی بین الملل وجود دارد، اظهار داشت: اگر از من بپرسید کدام تئوری مهمترین تئوری شکل دهنده عصر جدید در سه قرن اخیر است، من به تئوری مازلو اعتقاد دارم، تئوری ای که ظاهر بسیار ساده ای دارد اما باطنش بسیار مهم است.
این پژوهشگر سیاسی افزود: تئوری مازلو می گوید در عصر جدید و حکمرانی جدید، حاکمیت و کسانی که کار علمی و تحقیقاتی انجام می دهند، باید کاری کنند که نخست نیازهای اساسی مردم تامین شود که شامل مسکن، غذا، هوا، مسایل امنیتی و سپس روحی، اجتماعی و شخصی است.
وی با بیان اینکه اگر سیاستمداران رقم و عدد ندانند نمی توانند حکمرانی کنند، گفت: حوزه سیاست حوزه مسایل انتزاعی نیست، بلکه رقم است، ما با رقم می توانیم کارها را پیش ببریم.
استاد دانشگاه با اشاره به اینکه تحریم کردن روسیه برای اتحادیه اروپا دشوار است، توضیح داد: اتحادیه اروپا حدود ۳۰۰ میلیارد یورو با روسیه تبادل تجاری داردد به همین دلیل نمی تواند به آسانی روسیه را تحریم کند، اما آمریکا به راحتی می تواند روسیه را تحریم کند زیرا سه سال قبل مبادلات تجاری آمریکا و روسیه ۴۰ میلیارد دلار بود اما اکنون این رقم به ۱۵ میلیارد دلار رسیده است.
تصمیم گیری نهادی در نظام های سیاسی خطای کمتری دارد
سریع القم در خصوص تصمیم گیری در نظام های سیاسی گفت: هرچه تصمیم گیری در یک کشور نهادی باشد کمتر اشتباه رخ می دهد اما هر چه تصمیم گیری فردی و یا گروهی یا گروه های کوچک باشد، اشتباهات افزایش می یابد.
این استاد دانشگاه بهترین وضعیت نهادی، تصمیم گیری و تصمیم سازی جمعی را منطقه اسکاندیناوی در دنیا و بدترین وضعیت را مربوط به خاورمیانه ذکر کرد.
به گفته وی، انسان به طور طبیعی به کوتاه مدت فکر می کند و این وظیفه حکومت های منطقه است که برنامه ریزی بلند مدت برای جامعه داشته باشند، حکومتی خوب است که ۵۰ سال جلوتر از مردم خود، فکر و برنامه ریزی داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به ابعاد مثبت جهانی شدن گفت: بسط یافتن ثروت جهانی، سرمایه گذاری در بخش زیرساخت، بهبود شرایط زندگی، توانمند سازی زنان، سطوح بالاتر تحصیلات، رشد علم و فناوری، بهبود بهداشت و درمان و منازعه نظامی کمتر میان قدرت ها از جمله این ابعاد است. در واقع نظامی گری کمتر و جنگ های نیابتی بیشتر شده است.
سریع القلم توضیح داد: اتفاقی که در دنیا افتاده فرصتی پیش روی کشور ما قرار داده است، اگر برخی سیاست ها تغییر و تعدیل پیدا کنند.
استاد دانشگاه گفت: در کشور ما مسوولان از طریق تریبون با هم حرف می زنند، می گویند آن مسوول، فلان حرف را گفت منظورش فلان مسوول است و فردای آن روز مسوول دیگر سخنی می گوید که همه متوجه می شوند که پاسخ آن مسوول را داده است. اینگونه که حمکرانی نمی شود، حمکرانی باید توام با بررسی و فکر باشد، تیم ها و کمیسیون ها با هم کار کنند.
تا زمانی که به انسجام فکری نرسیم، سیاستگذاری مشترک قابل استخراج نیست
وی با تاکید بر اینکه انسجام در حاکمیت برای کشورهای درحال توسعه به مراتب بسیار مهمتر از دموکراسی است، اظهار داشت: فونداسیون یک ساختمان انسجام است، در حکمرانی هم انسجام فکری، فلسفی، رویه ای، سیاستگذاری و از همه مهمتر فهم جهان مهم است. بخشی از حاکمیت ما جهان را قبول ندارد، بخشی دیگر می خواهد با جهان کار می کند و بخشی دیگر از حاکمیت آن را مشروط می بیند، تا زمانی که به انسجام فکری نرسیم، سیاستگذاری های مشترک از آن قابل استخراج نیست.
این استاد دانشگاه گفت: اگر سیاست خارجی ما با سیاست های اقتصادی مان هماهنگ بود می توانستیم کارهای بسیاری انجام دهیم.
وی تصریح کرد: ممکن است این سوال پیش آید که چرا اروپا و امریکا؛ ترکیه را تحمل می کنند؟ ترکیه ای که سعی می کند حضور منطقه ای داشته باشد، بسیاری اوقات به اروپایی ها فشار می آورد که پول بیشتری برای دو و نیم میلیون نفر مهاجر سوری که در ترکیه هستند، بپردازند. یکی از دلایل عمده این است که بانک های اروپایی و آمریکایی، حدود ۵۵۰ میلیارد دلار در ترکیه سرمایه گذاری کرده اند، بنابراین هنگامی که وابستگی متقابل باشد، چندان راحت نمی توان با یک کشور برخورد کرد.
سریع القلم ادامه داد: اگر ترکیه از نظر سیاسی در حال بسته شدن است، اما از نظر اقتصادی در حال کار کردن با دنیا است و آن وابستگی بانکی و صنعتی که با اروپا و آمریکا دارد، به او کمک کرده که اتصالاتش حفظ شود. حدود سه روز دولت ترامپ چند نفر در ترکیه را تحریم کرد، اردوغان تهدید کرد که اگر به تحریم ادامه بدهید چند بانک آمریکایی را در ترکیه می بندیم به دنبال آن ترامپ، تحریم ها را لغو کرد.
پژوهشگر سیاسی افزود: می توان اینجا سوال مهمی پرسید که چرا ما ایرانی ها تا این حد تحریم می شویم؟ پاسخ این است، بخاطر اینکه ما ارتباط جهانی نداریم، اگر ارتباطات جهانی داشتیم، با بانک های جهانی و شرکت ها و غیره همکاری می کردیم به این سادگی تحریم نمی شدیم.
سریع القلم با بیان اینکه ۱۰ تا ۱۵ سال برای بازبینی در افکار خود برای ورود به صحنه جهانی نیاز داریم، تصریح کرد: این دوره زمانی با آشوب همراه نخواهد بود زیرا اکثریت جامعه به دنبال روش‌های مدنی هستند.
وی ورود به صحنه جهانی را به معنای آمریکای شدن ندانست و ادامه داد: این به معنای همکاری با کشورهایی همچون برزیل، آفریقای جنوبی، هند، ترکیه، کره جنوبی و غیره است. نظام جهانی به سمت تنوع می‌رود و این فرصت خوبی برای ما ایجاد می‌کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مسیر دویست ساله‌ی گذشته‌ما کُند، پرچالش و البته درست بوده است و جامعه باید این مسیر را تجربه می‌کرد، اظهار داشت: ما باید از تجارب تاریخی خود درس بگیریم و اشتباهات خود را تکرار نکرده، شکاف‌های ذهنی و تئوریک خود را پُر کنیم.
وی تاکید کرد: ما هرچه جهان را بهتر بشناسیم، سریع‌تر می‌توانیم این مسیر را طی کنیم. دانشگاه هم در این مسیر نقش مهمی دارد.
درگیری جهان سه قطبی تا دو دهه آینده
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه ادامه داد: بین سالهای ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۰ جهان دو قطبی (امریکا و شوروی) بود، ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ جهان تک قطبی (آمریکا) شد، اما از سال ۲۰۰۰ میلادی به بعد جهان سه قطبی (چین، روسیه و آمریکا) شده است. پیش بینی می شود درگیری بین این مثلث دستکم برای یک تا دو دهه آینده ادامه یابد، این یعنی کشورهایی که به دنبال فضا برای حاکمیت ملی هستند و تنوع سازی در اقتصاد ملی و روابط بین المللی می خواهند، بسیارند و نمونه بسیار موفق در این زمینه اندونزی است.
وی توضیح داد که اندونزی ۲۶۰ میلیون نفر جمعیت دارد و به ثبات سیاسی رسیده است، با تمام کشورهای دنیا ارتباط دارد و توازنی نیز بین روسیه، چین، ژاپن، استرالیا، هند، آمریکا و اتحادیه اروپا برقرار کرده و با همه اینها دارای پروژه است.
سریع القلم ادامه داد: اندونزیایی‌ها کاری کرده اند که هیچ کشور خارجی نتواند در اندونزی بالاتر از ۲۰ درصد در سرمایه گذاری، FDA داشته باشد این نشان دهنده آن است اگر حاکمیتی انسجام و تمرکز داشته باشد کارهای بسیاری می تواند انجام دهد.
وی گفت: بخش مهمی از سیاست های فعلی آمریکا برای احیای خودش است، زیرا می بیند رقبای جدی پیدا کرده است، آمارها نیز حاکی از آن است؛ طی ۲۰ سال قبل، آمریکا که ۲۵ درصد نرخ GDP جهان را داشت اکنون به ۱۸ درصد رسیده و چین که ۵ درصد GDP جهان را در اختیار داشت اکنون به ۱۸ درصد رشد یافته است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
