لایحه تامین امنیت زنان همچنان در ایستگاه دولت
کمتر از ۵ ماه دیگر، مجلس دهم با همه فراز و فرودهایش به پایان می‌رسد و همچنان تکلیف یکی از مهمترین لوایح مربوط به زنان معلوم نیست. لایحه‌ای که قبلا به نام «تامین امنیت زنان» خوانده می‌شود و حالا چندماهی است که با نام «صیانت و کرامت بانوان» از قوه قضاییه به دولت رفته و همانجا گیر کرده است. این لایحه که حالا وارد ششمین سال تدوینش شده، بعد از چندین سال خاک خوردن در قوه قضاییه، با ایجاد تغییراتی در آن در ایستگاه دولت دوازدهم گیر کرده و حالا آنطور که بعضی از نمایندگان زن مجلس می‌گویند، با توجه به ترافیک کاری مجلس در ماه‌های پایانی آن، حتی اگر این لایحه به مجلس هم برسد، نوبت به بررسی آن نمی‌رسد. مگر آنکه به قول فاطمه ذوالقدر، دولت روی آن دوفوریت بگذارد.
گرچه پروانه سلحشوری، یکی دیگر از زنان مجلس معتقد است کشور آنقدر درگیر مسائل مختلف شده که موضوع خشونت علیه زنان که همچنان روبه افزایش است، دغدغه کسی نیست.
دولت لایحه را با دوفوریت به مجلس بفرستد
مدتی پیش بود که رضا جعفری، رییس سابق اورژانس اجتماعی اعلام کرد موارد گزارش خشونت علیه زنان نسبت به سال ۹۷ بین ۲۰ تا ۲۲ درصد افزایش یافته است که بیشترین علت این گزارش‌ها به ترتیب عامل اعتیاد، فقدان آگاهی درباره مسایل زناشویی و اختلالات روانی است. موضوعاتی که در لایحه تامین امنیت زنان به آن پرداخته شده و البته نیاز به فرهنگ‌سازی هرچه بیشتر از سوی دستگاه‌های مختلف دارد. اما آنطور که فاطمه ذوالقدر، عضو فراکسیون زنان مجلس به خبرآنلاین می‌گوید، این لایحه قطعا به عمر مجلس دهم نمی‌رسد.
او می‌گوید: «درحالی که طرح‌ها و لوایح یک فوریتی و دوفوریتی در دستور کار مجلس است و به زودی بودجه سال ۹۹ در دستور صحن علنی قرار می‌گیرد، قطعا به لایحه تامین امنیت زنان که این همه هم ماده دارد، نمی‌رسیم.»
ذوالقدر با بیان اینکه ما از دولت پیگیری کردیم و به ما گفتند که این لایحه در کمیسیون دولت است، ادامه می‌دهد: «ما علت تعلل فرستادن لایحه را از دولت پرسیدیم و به ما گفته اند که دارند روی موادی از این لایحه که از سوی قوه قضاییه حذف شده، کار می‌کنند. دو هفته قبل برای بررسی بخش های مربوط به زنان در بودجه سال ۹۹، جلسه‌ای در معاونت زنان ریاست جمهوری داشتیم و در همان جلسه از خانم ابتکار خواستیم که سریع‌تر این لایحه را روانه مجلس کنند اما هنوز خبری از این لایحه نیست.»
ذوالقدر از تدوین طرحی با موضوع خشونت علیه زنان در فراکسیون مجلس می‌گوید که فعلا مسکوت مانده است؛ «ما سه ماه پیش طرحی با همین عنوان تامین امنیت زنان در مجلس تدوین کردیم اما وقتی قوه قضاییه لایحه دولت در این زمینه را به دولت فرستاد، طرحمان را به جریان ننداختیم. ما طرح را مسکوت گذاشتیم چون اولویت با لایحه است. خود دولت می‌تواند این لایحه را به مجلس بفرستد و روی آن دوفوریت بگذارد تا در یک هفته بررسی شود. چون لایحه بار مالی ندارد و کار کارشناسی روی آن صورت گرفته است. دولت می‌تواند کار لایحه را تمام کند و با قید دوفوریت به مجلس بفرستد. ما هم قول می‌دهیم کاری کنیم که این لایحه به تصویب برسد.»
لایحه‌ای بی‌یال و دم و اشکم!
از همان زمانی که لایحه تامین امنیت زنان در دولت یازدهم تدوین و بعد راهی مجلس و قوه قضاییه شد موافقان و مخالفانی داشته است؛ موافقانی که می‌گویند جرم‌انگاری صورت گرفته در این لایحه به نفع زنان است و مخالفانی که معتقدند این لایحه بنیان‌های خانواده را سست می‌کند. اما بعد از آنکه این لایحه از قوه قضاییه به دولت فرستاده شد، عده‌ای از فعالان حوزه زنان و نمایندگان زن گفتند ماهیت این لایحه عوض شده است. پروانه سلحشوری نماینده مجلس، یکی از این افراد است. او معتقد است این لایحه تبدیل به شیری بی‌یال و دم و اشکم شده که حتی در صورت تصویب هم آنطور که باید و شاید گره‌ای از موضوع خشونت علیه زنان باز نکند.
سلحشوری با بیان اینکه سخنرانی‌های زیادی از گروه‌های مختلف زنان چه وکلا و چه فعالان مدنی درباره لایحه تامین امنیت زنان وجود دارد، به خبرآنلاین می‌گوید: «برخی معتقد بودند اگر این لایحه تصویب شود شرایط برای زنان به شدت وخیم‌تر می‌شود. لایحه کنونی که بعد از سالها از قوه قضاییه بیرون آمده، کلمه خشونت علیه زنان را حذف کرده و از قسمت‌های مربوط به امنیت زنان یا فاکتور گرفته شده یا به نحوی تغییر پیدا کرده است. در نتیجه ماهیت لایحه از دست رفته است. بطوریکه از عنوان لایحه تا انتهای آن را تغییر داده‌اند. عنوان لایحه تامین امنیت زنان بود که حالا به صیانت و کرامت از بانوان تبدیل شده است. بنابراین در این لایحه با واژگان بازی کرده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «ما اعضای فراکسیون زنان مجلس وقتی به دیدار آقای رییسی رفتیم و حتی خانم اولاد قباد از ایشان به خاطر تعیین تکلیف این لایحه تشکر هم کردند اما به نظر من ین لایحه یک شیر بی‌یال و دم و اشکم تبدیل شده است. از طرفی کشور آنقدر درگیر مسائل مختلفی است که کسی به این موضوع فکر نمی‌کند و این موضوع دغدغه کسی نیست. اما همانطور که از آمارها برمی‌آید همراه افزایش میزان خشونت در جامعه، میزان خشونت علیه زنان هم زیاد شده است.»
سلحشوری با بیان اینکه این لایحه در دولت مانده تا روی آن اصلاحات صورت بگیرد، می‌گوید: «معاونت حقوقی ریاست جمهوری بسیار قوی است، خانم جنیدی فرد توانمندی است و معمولا هم عادت دارد کاری را که در دست می‌گیرد تمام کند. من امیدوارم که ایشان تغییرات لازمه را در لایحه به وجود بیاورند اما امید ندارم که در مجلس آینده وضعیت بهتر از این مجلس باشد و بشود این لایحه را به سرانجام رساند. حتی اگر مجلس خوبی هم شکل بگیرد، با ملاحظاتی که در قوه قضاییه و شورای نگهبان وجود دارد، معلوم نیست اتفاق خوبی درباره این لایحه بیفتد. در مجمع تشخیص مصلحت نظام هم همین دیدگاه وجود دارد. بنابراین کلا در حوزه زنان فعالیت کردن، کار خیلی سختی است.»
صداوسیما و تصویر کلیشه‌ای زن بچه دار!
«در صداوسیمای ما تصویری از زنان ارائه می‌شود که یا افراد شروری هستند و یا دارند آشپزی می‌کنند یا در حال بچه‌داری هستند.» این گلایه سلحشوری از رسانه ملی است. رسانه‌ای که معمولا از زنان تصویری همراه با کلیشه‌های جنسیت‌زده به نمایش می‌گذارد و همین موضوع نابرابری و خشونت علیه زنان را بازتولید می‌کند.
سلحشوری با بیان اینکه من خودم به عنوان یک نماینده مجلس آشپزی و بچه‌داری را دوست دارم اما این موضوعات مانع نشده که فعالیت سیاسی نکنم، می‌گوید: «نشان دادن اینکه زن فقط در کانون خانواده تعریف شود و اثر بیرونی نداشته باشد، باعث به هم زدن تعادل جامعه ما شده است. دختران ما الان اعتماد به نفس ندارند، چون آموزش درست نمی‌بینند.»
او ادامه می‌دهد: «خود زنان هم یاد نگرفته‌اند که با هم در برابر فرهنگ مردسالارانه متحد باشند، همین موضوع به یک جامعه مردسالار فرصت می‌دهد تا بتواند ساختار خودش را تقویت کند و پایدار بماند هرچند ۶۰ درصد از دانشجویان ما زنان باشند، هرچند که زنان اشتغال داشته باشند، باز احساس جنس دوم بودن همیشه همراه زنان ما است.»
خشونت علیه زنان نهادینه شده است
۲۵ نوامبر بهانه‌ای برای حرف زدن از انواع خشونت علیه زنان است. از خشونت جسمی و جنسی گرفته تا خشونت اقتصادی، کلامی و روانی. مصادیقی که در سرتاسر جهان علیه زنان روا داشته می‌شود و هر سال به مناسبت ۱۶ روز نارنجی منع خشونت علیه زنان از آن‌ها حرف زده می‌شود.
پروانه سلحشوری در این باره معتقد است سقف شیشه‌ای خشونت علیه زنان حالت نرمی دارد که بسیاری از افراد جامعه آن را پذیرفته‌اند؛ «مثلا وقتی مردی با زن دومی ازدواج می‌کند، نمی‌گویند تقصیر مرد بوده می‌گویند زن اول حتما ایرادی داشته که شوهرش رفته زن دوم گرفته! خشونت علیه زنان اینگونه نهادینه شده است.»
او درباره انتقاد بعضی‌ها به اینکه موضوع خشونت علیه زنان نیاز به فرهنگ‌سازی دارد نه قانونگذاری، می‌گوید: «ما ازدواج کودکان را هم که مطرح می‌کردیم، خیلی‌ها می‌گفتند قبل از قانونگذاری نیاز به فرهنگ‌سازی داریم، من معتقدم در کنار قانونگذاری، کار فرهنگی هم باید کرد. متاسفانه شاید ناآگاهانه شده که زنان ایران رشد پیدا نکنند و توانمند نشوند. بعضی اوقات می‌بینیم که زنی تحصیلکرده و شاغل است اما تحت خشونت است و از او حمایت هم نمی‌شود. زنان ما باید مهارت‌های زندگی را یاد بگیرند و برای مواجه با جامعه‌ای که در آینده با آن روبرو می‌شوند، توانمند شوند. جامعه‌ای که در آن مردان می‌توانند دست به هرکاری بزنند اما زنان هرکاری که بخواهند انجام دهند با محدودیت روبرو می‌شوند. زنان را عموما در دایره‌ای از تبعیت تعریف می‌کنند. حتی اگر توییتر را چک کنید می‌بینید که چقدر فضا جنسیت زده و خشونت‌آمیز علیه زنان است.»
او ادامه می‌دهد: «در حال حاضر شرایط برای بسیاری از زنان ما فراهم نیست و از جهتی اصرار به کودک‌همسری داریم. سیاست‌های فرهنگی-اجتماعی ما واقعا قابل درک نیست. در مجلس هرچند اختلافاتی وجود داشت، اما هروقت بحث زنان بود، همه با هم متحد بودند، گرچه کارهایی از سوی عده‌ای انجام می‌شد. اما ساختار مجلس کلا مردانه است. مثلا کمیسیون قضایی که طرح کودک همسری را رد کرد، یک نفر نماینده زن هم ندارد. از بیرون هم مخالفت‌هایی با این موضوع وجود داشت، حتی بعضی از افرادی که از بیرون مجلس به این کمیسیون می‌آمدند به ما گفتند که شما خط قرمز نظام را رد کردید. واقعا جلوگیری از ازدواج کودکان ۱۳ سال، رد کردن خط قرمز نظام است؟! همین اظهارنظرات بالاخره روی اعضای کمیسیون قضایی مجلس تاثیر می‌گذاشت.»
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
