در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ تحریم‌های آمریکا علیه ایران و همچنین اختلالات موقتی ناشی از جنگ در لیبی و پیشروی نیروهای داعش در شمال عراق، کمک کرد قیمت نفت بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه بماند. عربستان سعودی و سایر اعضای اوپک که دارای ظرفیت مازاد تولید هستند، در واکنش به کندی عمل کرده و اصرار داشتند که عرضه کافی در بازار وجود دارد و قیمت‌ها خیلی بالا نیست. در این بین، صندوق‌های سرمایه‌گذاری روی افزایش قیمت نفت حساب باز کرده و قراردادهای خریدشان را در اواخر ژوئن ۲۰۱۴ به ۶۲۶ میلیون بشکه در مقایسه با ۳۶۷ میلیون بشکه در شش ماه پیش از آن رساندن و باعث شدند رشد قیمت‌ها شتاب بگیرد و مشکلات تولید و قیمت‌های بالا، زمینه نهایی را برای رونق حفاری نفت شیل آمریکا فراهم کرد و باعث جهش تولید این صنعت و همزمان رشد مصرف آسیب دید.

طبق اعلام آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا اختلالات غیرمنتظره بدین‌سان تغییرات اساسی در تعادل بازار را پنهان کردند بنابراین زمانی که این مشکلات برطرف شدند، قیمت‌ها در اواخر سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ سقوط کردند. اکنون هم بازار با تحریم‌های آمریکا و جنگ در لیبی و هم‌چنین مشکلات کوچک‌تر دیگری مواجه است. قیمت‌های نسبتاً پایین نفت در سال ۲۰۱۸ دولت آمریکا را تشویق کرد تحریم‌هایی را علیه صادرات نفت ونزوئلا و ایران وضع کند اما بازار در اواخر سال ۲۰۱۸ بسیار سریع‌تر از آنچه به نظر می‌رسید، محدودیت عرضه پیدا کرد.

اختلالات غیرمنتظره کاهش تولیدی که توسط عربستان سعودی و متحدانش در گروه اوپک پلاس برنامه‌ریزی شده بود را مؤثرتر کرد و دورنمای بازار را از اباع عرضه به کمبود عرضه تغییر داد. در حقیقت، مشکلات تولید غیر داوطلبانه در حدود نیمی از کاهش تولید اوپک سهم داشته است. در واکنش به این امر، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قراردادهای خریدشان را از ۲۴۳ میلیون بشکه در ابتدای ژانویه به ۶۰۰ میلیون بشکه افزایش دادند و رشد قیمت معاملات تحویل فوری نفت را تسریع کردند.

آخرین وضعیت قیمت نفت

با وجود جهش بیش از دو درصدی قیمت نفت در معاملات پنج‌شنبه گذشته، بهای نفت به دلیل تداوم تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین که انتظارات برای کندی تقاضا برای انرژی در سطح جهانی را بالا برده است، با کاهش هفتگی روبه‌رو شد. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش تازه‌ای پیش‌بینی خود از رشد تقاضای جهانی برای نفت را کاهش داد و اعلام کرد: عرضه فراوانی برای تأمین رشد تقاضا وجود دارد.

به گفته تایلر ریچی، یکی از دبیران نشریه "سون ریپورت ریسرچ"، ناآرامی ژئوپلتیکی از قیمت‌های نفت پشتیبانی کرد و با توجه به رویدادها زمینه را برای رشد چشمگیر قیمت‌ها ایجاد کرد، اما همزمان عوامل عرضه و تقاضا وخامت پیدا کردند. بهای نفت روز چهارشنبه در واکنش به رشد بیش از حد انتظار ذخایر نفت آمریکا افت چشمگیری را متحمل شده بود. نگرانی‌های فزاینده نسبت به دورنمای تقاضا برای انرژی به دلیل تشدید تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین نیز قیمت این کالا را تحت فشارهای کاهشی بیش‌تری قرار داد.

آژانس بین‌المللی انرژی برای دومین ماه متوالی پیش‌بینی خود از رشد تقاضای جهانی برای نفت را مورد بازنگری قرار داد و کمتر کرد. این آژانس پیش‌بینی خود از رشد تقاضای جهانی برای نفت را از ۱.۳ میلیون بشکه در روز به ۱.۲ میلیون بشکه در روز کاهش داد. اوپک نیز در آخرین گزارش ماهانه خود نرخ رشد مورد پیش‌بینی از تقاضای جهانی برای نفت در سال میلادی جاری را کمتر کرد. آژانس بین‌المللی انرژی برای سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی کرد تقاضا برای نفت ۱.۴ میلیون بشکه در روز رشد می‌کند.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا، روز چهارشنبه دومین رشد هفتگی متوالی سطح ذخایر نفت این کشور را گزارش کرده بود. با این حال شرکت خدمات انرژی بیکر هیوز روز جمعه اعلام کرد شمار دکل‌های حفاری نفت آمریکا هفته گذشته برای دومین هفته متوالی کاهش پیدا کرده است که از کندی احتمالی فعالیت حفاری حکایت داشت.

در دوره قبلی تحریم‌های ایران قیمت نفت افزایش پیدا نکرد

اما در این باره، بیژن زنگنه - وزیر نفت - معتقد است که در دوره قبلی تحریم‌های ایران قیمت نفت افزایش پیدا نکرد و در این دوره نیز افزایشی نداشته است ، باید گفت که افزایش قیمت نفت در دولت قبلی به دلیل تحریم ایران نبود، بلکه مسائل دیگری وجود داشت که قیمت جهانی نفت در دنیا افزایش یافت، اما در حال حاضر نفت شیل تقویت شده و وضعیت آمریکا با ۱۰ سال قبل تفاوت زیادی دارد.

وی درباره این موضوع که آیا بعد از پشت سر گذاشتن فصل تابستان اگر تحریم نفتی ادامه پیدا کند، قیمت نفت افزایش می‌یابد؟ گفت: بحث‌های سیاسی و روانی یک مساله و فیزیک واقعی بازار نفت مسأله‌ای دیگر است، در حال حاضر نیز وضعیت نگران‌کننده است و هر چه به سمت جلوتر حرکت کنیم، اوضاع خوب نمی‌شود و با کاهش حضور ایران در بازار شرایط بازار بدتر می‌شود.

به اعتقاد او بحث‌های روانی و سیاسی هر دو سبب شده‌اند قیمت نفت افزایش نیابد و در واقع رسانه‌های همسو با سیاست‌های آمریکا سعی می‌کنند تمام اتفاقات را کوچک‌نمایی کنند و سهم نبودن ایران در بازار را کمرنگ کرده و ذخایر دنیا را زیاد نشان دهند و به دروغ قدرت و ظرفیت مازاد نفت عربستان را بیش از آن که هست، نمایش دهند تا بازار ملتهب نشود و این‌ها کارهای روانی در بازار است.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.