ارزیابی موسویان از تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران
حسین موسویان، عضو اسبق تیم مذاکره کننده هسته ای و استاد دانشگاه پرینستون، در مصاحبه با شبکه دموکراسی آمریکا تحریم های آمریکا علیه ایران را جنگ اقتصادی خواند. و گفت: برجام آمریکا را منزوی کرده است و در ایجاد اجماع بین المللی علیه ایران عاجز کرده است. ترامپ باید از تکرار تجربیه شکست خورده فشار و تحریم برای مذاکره با ایران دست بردارد.
مشروح گفتگوی موسویان با شبکه تلویزیونی دموکراسی آمریکا را از نظر می گذرانید:
جانسون: سفیر آمریکا در مقاله ای از انگلیس خواست که به آمریکا بپیوندد.ترامپ هم تجدید تحریمهای جدید علیه ایران را آغاز کرده. خواستیم نظر شما را بدانیم.
موسویان: برجام حاصل ۱۳ سال مذاکره ایران و قدرتهای جهانی است که توافق شد، امضاء کردند، شورای امنیت سازمان ملل طی قظعنامه ای آن را تصویب کرد، آژانس بین المللی انرژی اتمی که تنها سازمان مسئول برنامه هسته ای کشورها درجهان است نیز آن را تصویب کرد و از زمان اجراء درژانویه ۲۰۱۶ تا کنون حداقل یازده بار هم انجام تهدات ایران را تایید کرده است.
آمریکا تنها عضو شورای امنیت سازمان ملل است که این توافق را نقض کرده و از آن خارج شده وبدین ترتیب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و مقررات جهانی را نقض کرده است. همانطور که شما به مقاله سفیر آمریکا در لندن اشاره کردید، آمریکا کشور انگلیس، سایر کشورهای اروپایی و جهان را برای نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تحت فشار قرار داده است. این درتاریخ شورای امنیت سازمان ملل بی سابقه است که یک عضو دائم شورای امنیت، یعنی آمریکا که قدرت اول جهان و شورای امنیت سازمان ملل است، هم خودش قطعنامه را نقض کرده و هم سایر کشورهای عضو را برای نقض تحت فشار قرار داده است. این پدیده ای خطرناک و مخل صلح و امنیت بین الملل است که آمریکا مبتکر آن شده است زیرا اعضاء دائم شورای امنیت مسئول اجرای کامل قطعنامه های سازمان ملل هستند.
مجری: تاثیر تحریمهای جدید بر اوضاع اقتصاد ایران چه خواهد بود؟
موسویان: شکی نیست که تحریمهای جدید آمریکا تاثیر منفی بر اقتصاد ایران خواهد داشت و به اقتصاد ایران لطمه خواهد زد. درچندماه گذشته هم شواهدی از تاثیر منفی تحریمهای جدید آمریکا بر اقتصاد ایران را دیده ایم. با این وجود لازم است سه حقیقت مهم دیگر را هم اشاره کنم:
اول: ایران چهل سال تحریمهای آمریکا را تجربه کرده ودر برابر تحریم آبدیده شده است. درحقیقت ایران مجرب ترین و مقاوم ترین کشور جهان درمقابله با تحریمهای آمریکاست.
دوم:در دور اول اوباما، آمریکا توانست اجماع جهانی علیه ایران ایجاد کند چون ایران هیچکدام از شش قطعنامه شورای امنیت را قبول نکرد اما این بار برجام که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است توسط ایران کامل آنرا اجراء کرده شده وسایر قدرتهای جهانی نیزمصمم به حفظ آن و ادامه کار اقتصادی با ایران هستند. لذا برجام آمریکا را منزوی کرده و در ایجاد اجماع بین المللی علیه ایران عاجز کرده است.
سوم:مشکلات جاری اقتصاد ایران حد اقل 50 در صد بخاطر ناکارآمدی سیستم داخلی ایران است مثل وجود فساد و قاچاق تورم وغیره
بنابراین چنانچه ایران بتواند مشکلات نا کارآمدی سیستم داخلی خود را حل کند ، باوجودیکه از دور جدید تحریمهای آمریکا خسارت خواهد دید، اما آقای ترامپ نخواهد توانست با شیوه تحریم و فشار، ایران را به مذاکره کشانده وتسلیم کند. چون باوجود برجام، امکان اجماع بین المللی گذشته نیست وایران ۴۰ ساله تجربه مقاومت درمقابل تحریم های آمریکا را هم دارد.
مجری: ترامپ درتویتیرخود درجواب تهدید روحانی گفت که هیچگاه آمریکا را تهدید نکن چون با عواقبی مواجه خواهی شد که نمونه آن دیده نشده. جان بولتون گفت که اگر ایران خطاء کند آنچنان هزینه سنگینی خواهد پرداخت که هیچ کشور نپرداخته است و پمپو وزیرخارجه آمریکا نیزایران را به سخت ترین تحریمهای تاریخ تهدید کرد. این تهدیدها چه معنی دارد و امکان مذاکره ترامپ و روحانی درحاشیه مجمع عمومی سازمان ملل هست یا خیر؟
موسویان: تهدید هرکشورعلیه کشوردیگر مغایر منشورسازمان ملل است، خواه تهدید از سوی آمریکا باشد یا از سوی آمریکا. اما یک واقعیت رانمیتوان نادیده گرفت وآن اینکه این ترامپ و دولتش بود که ابتدا ایران را تهدید کرد.
اولین تهدیدکه ترامپ آن را هم عملی کرد نقض برجام و قطعنامه شورای امنیت و قطعنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی مربوط به برجام بود.
دومین تهدیداز سوی جان بولتون مشاور امنیت ملی و پمپئو وزیرخارجه درمورد تغییر رژیم در ایران بود.
سومین تهدید
دولت ترامپ، صادرات صفر نفت ایران بود که در تاریخ روابط دوکشور بی سابقه بود. آمریکا حتی دردوران تجاوز صدام به ایران درحالیکه از متجاوزحمایت میکرد، سیاست صادرات صفر نفت را دنبال نکرد.
بنابراین ترامپ آغازکننده روند تهدید علیه ایران بود. اکنون روابط ایران و آمریکا درشرایط "تهدید درمقابل تهدید" بسر میبرد با این تفاوت که ترامپ ازمرز تهدید نیزعبور و جنگ اقتصادی علیه ایران را آغاز کرده است.
اما درمورد سئوال دوم شما اینکه آیا مذاکره امکان پذیرهست یاخیر:
نکته اول من این است ایران وآمریکا وهمه قدرتهای جهانی درمورد برجام توافق کردند و آمریکا آن را نقض کرد. فرض کنید مذاکره و توافق مجددی هم با دولت ترامپ صورت گیرد. چه کسی میتواند ضمانت کند که آمریکا آن رانقض نخواهد کرد. ترامپ آمده و برجام را زیر پا گذاشته چون میراث اوباماست. بفرض اینکه دردوره ترامپ توافقی هم صورت گیرد، ازکجا که رئیس جمهور بعدی آمریکا، میراث ترامپ را زیر پانگذارد.
نکته دوم اینکه میزان و ملاک برای مذاکره چیست؟ سه قرارداد مهم بین ایران و آمریکا داریم.
اول معاهده مودت دوکشور که در سال 1955 امضاء شد. این پیمان درمورد روابط اقتصادی و کنسولی است. ایران و آمریکا مشکلات متقابل زیادی درمورد شهروندان و امور کنسولی دارند. آقای ترامپ هم مایل بود از برجام سهم اقتصادی داشته باشد و نان برجام را فقط اروپا و روسیه و چین نخورند. ایران اخیر به استناد این معاهده، شکایتی علیه آمریکا بخاطر تحریمها تسلیم دادگاه بین المللی لاهه نموده است. استناد ایران به این معاهده وارائه چنین داخواستی براساس آن، به این معنی است که ایران این معاهده را قبول دارد. آیا آقای ترامپ حاضر است این معاهده رابعنوان معیار بپذیرد؟
دوم قرارداد الجزایر است که درسال 1981 بین ایران وآمریکا امضاء شد. دراین قراداد دوکشور توافق کرده اند که دیپلماتهای گروگان درتهران آزاد شده وروابط عادی دیپلماتیک براساس دو اصل "احترام متقابل" و "عدم مداخله درامور داخلی یگدیگر" داشته باشند. بعد از امضای قرارداد و آزادی دیپلماتهای آمریکایی، آمریکا بجای اینکه روابط دیپلکاتیک خود با ایران را براساس این قرارداد تنظیم کند، قطع رابطه کرد و بلافاصله هم از تجاوز صدام بخاک ایران حمایت کرد.
سوم هم برجام است که آمریکا امضاء کرد و شورای امنیت سازمان ملل هم تصویب کرد.
آمریکا هرسه توافق را نقض کرده است.حالا آقای ترامپ که خواستار مذاکره است بگوید کدام از این توافقات را بعنوان معیار و ملاک قبول دارد؟
مجری: ترامپ اعلام کرده هرکشوری با ایران همکاری اقتصادی کند، اجازه کار اقتصادی با آمریکا نخواهد داشت.
موسویان: طبق برجام همه کشورهای امضاء کننده شامل آمریکا باید همکاری اقتصادی با ایران را تسهیل کنند. آمریکا ازبرجام خارج شد، آنرا نقض کرد و تحریمها رادوباره اعمال کرد. این یک پدیده بی سابقه درمورد قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل است که یک عضو دائم هم خودش آنرا را نقض کند و هم دیگر اعضاء دائم و کشورها را مجبور به نقض کند. اکنون دولت آقای ترامپ باید به ملت آمریکا بگوید که آیا آمریکا بعنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، موظف به اجرای قطعنامه های این شوراست یا مسئول نقض و بلوکه کردن آن.
مجری: آقای سفیر! شما که دردانشگاه پرینستون تدریس میکنید، مهمترین سوء برداشت آمریکا در مورد ایران چیست؟
موسویان: ایران و آمریکا چهل سال روابط دیپلماتیک نداشته اند. لذا طبیعی است که دوطرف دچار عدم درک صحیح و سوء برداشتهایی درمورد طرف مقابل باشند. منتهی امروز گروه تروریستی منافقین درتعیین دستورکارسیاسی واشینگتن درمورد ایران نقش ایفاء میکند. اینها یک گروه تروریستی مشابه داعش و القاعده هستند.
مهمترین سوء برداشت آمریکا،در مورد سیاستهای منطقه ای ایران است. آمریکا ادعا میکند که ایران بدنبال بی ثباتی منطقه است درحالیکه ایران واقعا جویای یک منطقه باثبات است زیرا ایران بیش از همه از بی ثباتی منطقه خسارت خواهد دید. ایران برای مبارزه با داعش و تروریسم درمنطقه سرمایه و هزینه زیادی داده است تا ثبات به منطقه برگرداند. ایران درسال ۲۰۰۱ با آمریکا درجنگ باتروریسم القاعده و طالبان درافغانستان همکاری کرد. بعد از سقوط صدام درعراق هم گروههای مبارز متحد ایران، عملا با آمریکا برای شکل دادن ساختار جدید حکومت درعراق برمبنای حکومت اکثریت باحضورفراگیرهمه قومیتهاو گروهها، حفظ حقوق اقلیت ها، انتخابات آزاد و قانون اساسی جدید، همکاری کردند. این ساختار همان ساختاری است که آمریکا و ایران درافغانستان بعد از طالبان باگفتگو وهمکاری شکل دادند.
برای رفع این سوءتفاهم مهم است که آمریکا تهدیدهای امنیتی ایران درمنطقه رادرک کرده و برای رفع نگرانیهای مشروع ایران همکاری کند.
دومین سوء تفاهم آمریکادرمورد ایران مربوط به سیاست مهاردوگانه تحریم وگفتگوست. بعد از انقلاب ۱۹۷۹ درایران، تصورهمه دولتهای آمریکا اعم از دموکرات و جمهوریخواه این بوده که ازطریق فشار و تحریم میتوانند ایران را به پای میزمذاکره کشانده و هرخواسته ای را تحمیل و ایران را تسلیم کنند. همه دولتهای آمریکا نیز دراجرای این سیاست شکست خورده اند.
درواقع ترامپ هم درمورد ایران یک تجربه شکست خورده را تجربه میکند. امروز نگرانی اصلی آمریکا بعد از چهل سال تجربه جنگ اقتصادی، سیاسی، نظامی، اطلاعاتی و سایبری علیه ایران، این است که چرا ایران درمنطقه پرنفوذتر و قدرتمند تر شده است. لذا بهتر است ترامپ ازتکرار تجربه شکست خورده فشار وتحریم برای مذاکره دست بردارد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر