نصرت الله تاجیک در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی خود از سفر رییس جمهور به دو کشور اروپایی اظهار کرد: به نظر می رسد با خروج ترامپ از برجام سیاست خارجی ما در حال بازگشت به مدار اصلی خودش است و تعاملات خارجی کشورمان متنوع شده و قرار است از تمامی ظرفیت‌های سیاست خارجی ایران در جای خود استفاده شود.

وی افزود: متاسفانه تنظیمات سیاسی دولت یازدهم واقع بینانه نبود و بیشترین تمرکز بر سیاست خارجی بود تا سیاست داخلی و در زمینه سیاست خارجی هم بر برجام متمرکز بوده و کمتر به تعاملات متنوع خارجی و استفاده از ظرفیت‌های خارجی توجه شد.

این کارشناس مسائل سیاسی همچنین بیان کرد: اما در دولت دوازدهم به نظر می‌رسد این واقع بینی محقق شد و به ابعاد مختلف سیاست خارجی کشور و تعاملاتی که باید با سایر کشورها باشد، توجه شد و اقداماتی در جهت فعالیت‌های گوناگون دیپلماتیک و از جمله سفرها و تبادل پیام‌ها و همچنین در دستور کار قرار دادن دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای و... صورت گرفت.

تاجیک در ادامه گفت: ما درک می‌کنیم که برجام یک حالت پارادوکسیکال داشت، از طرفی هدف این بود که روابط خارجی‌مان را با غربی‌ها تنظیم کنیم اما متاسفانه به دلیل این‌که ما در یک منطقه توسعه نیافته‌ای هستیم، این روند باعث ایجاد حساسیت‌ها و تخریب روابط با همسایگان شد. لذا این مساله نیاز داشت که ما طراحی‌های جدیدی را در روابط خارجی منطقه خودمان سرو سامان دهیم.

این تحلیل‌گر مسائل بین الملل ادامه داد: بنابراین، این سلسله تحولات پیش رفت تا این که ترامپ در آمریکا روی کار آمد و بعد از تقریبا یکسال به دلیل مشکلات داخلی، سعی کرد با خروج از برجام شرایط جدیدی را به وجود آورد.

وی اظهار کرد: در چنین شرایطی ما باید دست به یک انتخاب استراتژیک می‌زدیم که آیا ما نیز همان برخوردی که ترامپ با برجام کرد را انجام دهیم یا این که اجازه ندهیم سایر کشورها هم در پشت ترامپ قرار گیرند، خوشبختانه روش دوم توسط ایران پذیرفته و اجرا شد.

تاجیک خاطر نشان کرد: در واقع سعی شد تا زمانی که برجام برای ما منافعی دارد همچنان در برجام بمانیم و سعی کنیم از ظرفیت‌های دیگری که وجود دارد از جمله اختلافات نسبی میان اروپا و آمریکا به همان وزنی که این اختلافات دارد و نه در سطح آرزوهایمان استفاده کنیم.

وی تصریح کرد: درست است که اختلاف میان اروپا و آمریکا در همین سطحی هم که هست لزوما به نفع ما حل نخواهد شد و ما باید واقع بین باشیم و سطح توانمندی‌های خود را در نظر بگیریم. یعنی با این واقع بینی سعی کنیم از این ظرفیت کوچکی که هم وجود دارد به دلیل اینکه اروپا قائل به این نیست که برجام را ترک کند ما نیز به همان میزان همراه اروپا بوده و همچنان راه را ادامه دهیم. البته اگرچه ممکن است در آینده با اروپا نیز بر سر مسائل دیگر دارای نقطه نظرات مختلف بوده و اختلاف داشته باشیم ولی در این زمینه با استراتژی تاخیر کار کنیم.

این کارشناس مسائل سیاسی همچنین بیان کرد: اما اکنون برجام، به معنی آنچه که به‌عنوان یک موافقتنامه بین المللی که شش کشور آن را امضا کرده و در اسناد شورای امنیت هم ثبت شده است، برای اروپا و ما قابل اجرا است و باید از این راه مایوس نشویم تا ببینیم سرنوشت ترامپ چه می‌شود. زیرا ترامپ هم دارای مشکلات داخلی است و هم خارجی و هر آن ممکن است این مشکلات او را منفعل و یا از پای دربیاورد. ترامپ در مقابل ایران می‌خواهد اهرم‌های اقتصادی‌اش را به کار گیرد تا فشارهای سیاسی بر سیاست خارجی ما وارد بیاورد. اگرچه آنها برای پرهیز از تبعات اقدام احتمالی ایران در زمینه اقدامات آمریکا برای تغییر حکومت در حرف صحبت از تغییر رفتار می‌زنند اما شرایطی را که می‌گذارند و اقدامات‌شان نشان از آن دارد که برای تغییر حکومت وارد حوزه امنیت ملی ما شده‌اند. لذا ما باید طراحی جدید در مقابل آمریکا داشته و در قدم اول باید از همکاری‌های بین المللی در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و حقوقی و در تعامل با سایر کشورها سعی کنیم وزنه خودمان را در رویارویی با ترامپ افزایش داده و از این شرایط عبور کنیم.

وی با اشاره به سفرهایی که برخی مقامات کشورمان با محوریت وزارت امور خارجه طی دو هفته اخیر به کشورهای مختلف داشته اند، گفت: در این سفرها مواضع جمهوری اسلامی ایران در مورد برجام و سایر موضوعات اعلام شده و سفر رییس جمهور هم می‌تواند به خلق ظرفیت‌های جدید حقوقی، سیاسی و اقتصادی و مخصوصا کانال‌های همکاری‌های مالی کمک کند.

تاجیک به سفر روحانی به دو کشور سوئیس و اتریش اشاره کرد و گفت: سوئیس دارای ظرفیت سیاسی و حقوقی، بین المللی و صاحب نقش است و اتریش هم با توجه به جنبه‌های اقتصادی که دارد می‌تواند در قالب همکاری‌های اقتصادی کمک کننده و موثر باشد.

وی با تاکید بر این که باید از ظرفیت کشورهایی مانند چین و روسیه که در برجام صاحب نقش بودند استفاده کنیم، گفت: البته نباید انتظار داشته باشیم که برخی از این کشورها در مقابل آمریکا بایستند زیرا آمریکا به دلیل سلطه اقتصادی که دارد امکان مقابله ۱۰۰ درصدی اروپا و سایر کشورها با آن وجود ندارد اما هر کشوری نقش، ظرفیت و تعاملات خود را دارد.

این تحلیلگر مسائل بین الملل ادامه داد: در زمینه اقتصادی می تواند شرایطی ایجاد شود تا کشورها تشویق شده و روند جدیدی را با انگیزه آغاز کنند و به همکاری با ایران بپردازند و چه بسا ضرری که از ناحیه ترامپ و آمریکا به آنها وارد می‌شود با سودی که از تعامل و همکاری با ایران به دست می‌آورند جبران شود.

تاجیک تاکید کرد: وقتی همکاری اقتصادی شکل گیرد و قوی شود ایران هراسی که ترامپ به دنبال آن است محقق نمی‌شود. با همکاری اقتصادی سرنوشت اروپا را به خودمان گره می‌زنیم و این امر برای اروپا راحت‌تر است.

این کارشناس مسائل سیاسی همچنین افزود: در واقع اروپا حلقه امنیتی خاورمیانه خواهد بود و هر گونه تنش در خاورمیانه اولین اثرش متوجه اروپا می‌شود، البته آمریکا به دلیل این که از خاورمیانه دور است طبعا ناامنی در خاورمیانه را کمتر احساس می‌کند در حالی که اروپا علاقه‌مند است تا خاورمیانه امن باشد هم از جهت این که اثر ناامنی به او نرسد و هم بازار امن و با ثبات برای تولیدات و کالاهای آنها و دسترسی راحت به انرژی به منظور گردش ارزان‌تر چرخ صنعت اروپا باشد. در حقیقت اروپا برجام را در این دید که امنیت در منطقه و ثبات سیاسی و اجتماعی به اروپا ساری و جاری شود.

وی تاکید کرد: بنابراین، به این نتیجه می‌رسیم که انتخاب سوئیس و اتریش خوب است و باید چنین سفرهایی تداوم یابد. اما مهم‌تر از همه این‌ها لازم است که سفر در قالب تشریفات و رسانه‌ای نباشد و بیشتر در زمینه‌های محتوایی و مذاکرات شفاف و روشن و یا ظرفیت‌ها و روابط دو جانبه مسایل دنبال شود. خاورمیانه مزیت نسبی سیاست خارجی ماست و باید از دستاوردهایمان برای ایجاد ثبات و توسعه و بازسازی کشورهای منطقه و از جمله سوریه در همکاری با اروپا کمال استفاده را ببریم و اجازه ندهیم آمریکا با چشم پوشی از نقش ایران و اروپا در این منطقه فعال مایشاء بخواهد باشد. زیرا آمریکا دارای نقش و تاثیر در کشورهائی مانند سوریه نیست.

تاجیک درباره اظهارات اخیر ترامپ مبنی بر تحریم شرکت های اروپایی گفت: این تهدیدات دارای اثر ۵۰ درصدی است زیرا تمام شرکت‌های اروپایی در آمریکا فعالیت ندارند که دست‌شان زیر ساطور ترامپ باشد.

این تحلیل‌گر مسائل بین الملل افزود: از سوی دیگر اراده‌ای است که باید در اثر این سفرها و همکاری‌های نزدیک و تبادل نظر با کشورهای اروپایی و تقسیم کار به وجود آوریم؛ البته ارتباطات دیپلماتیک، فرهنگی، تاثیر و نفوذ ما در خاورمیانه و نیز ظرفیت‌های انرژی مزیت‌های نسبی سیاست خارجی ما است که باید در همکاری با اروپا و کشورهای موثر منطقه آن را به مزیت رقابتی تبدیل و از فوائد آن در مقابل سرمایه گذاری‌های مادی و معنوی‌مان در سوریه کمال استفاده را ببریم. یعنی ما باید این سرمایه گذاری‌هایمان در سوریه را تبدیل به یک همکاری اقتصادی چند جانبه ایرانی- اروپائی کنیم تا هم از منافع مادی آن بهره‌مند شویم و هم سوریه هر چه سریعتر به ریل ساخت و ساز و توسعه سیاسی اجتماعی بیفتد و از تاثیرات جنگ‌های نیابتی بر اروپا بکاهیم.

وی در پایان اظهار کرد: ما در زمینه پتانسیل نفتی و انرژی که داریم باید همکاری نزدیکی با کشورهای اروپایی داشته باشیم البته این نقص وجود دارد که در بخش های فناوری و صنایع نفت و گاز بیشتر شرکت های بزرگ اروپایی به نوعی به آمریکا وابسته هستند گرچه این مساله مطلق نیست و ما هم دستمان خیلی برای انتخاب باز نیست و باید شرایط را درک کنیم و انتظارات‌مان را در حد مقدورات و شرایط تقلیل دهیم.

منبع: ایسنا مورخ ۱۳.۴.۹۷ با عنوان با اشاره به سفر روحانی به سوئیس و اتریش؛ تاجیک: اروپا حلقه امنیتی خاورمیانه است (با اضافه نمودن خلاصه).

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.