بلومبرگ در گزارشی به قلم دیوید وینر نوشت:اگر ایالات متحده آمریکا از تداوم تمدید لغو تحریم ها خودداری کند این تهدید واقعی وجود دارد که ایران از برجام خارج شود. قدرت های اروپایی درصدد هستند تا ترامپ را در ماندن در برجام راضی کنند. پس از امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه؛ کاخ سفید در روز جمعه میزبان آنگلا مرکل صدراعظم آلمان بوده است. پرسش اصلی این است که اگر آمریکا از توافق هسته ای خارج شود چه اتفاقاتی رخ خواهد داد؟

بازار های نفت

بازگشت مجدد تحریم های آمریکا علیه ایران در کنار کاهش صادرات نفت ایران، منجر به افزایش ۱۱درصدی قیمت نفت جهانی در سال جاری می شود. تحقیقات اخیر بلومبرگ پیش بینی کرده است که صادرات ایران تا ۵۰۰۰۰۰ بشکه در روز کاهش خواهد یافت. ایران در حال حاضر در روز بیش از ۲ میلیون بشکه نفت صادر می کند که عمده ی آن به دو کشور چین و هند صادر می شود. در حالی که کشورهای اتحادیه اروپا خریدار یک چهارم نفت ایران هستند. اگر چه ایالات متحده آمریکا خریدار نفت ایران نیست ولی بازگشت ها تحریم به طور خاص بر نظام بانکی، شرکت های حمل و نقل ، پالایشگران و بیمه گران و... آن ها چاره ای جز پایان دادن به مشارکت با ایرانی ها نخواهند داشت.

انجام تجارت

بازگشت مجدد تحریم های هسته ای ایالات متحده؛ میلیاردها دلار از قراردادهای تجاری با ایران از این کشور خارج می شود. در حالی که ممکن است ایالات متحده آمریکا قراردادهای امضا شده شرکت های اروپایی با ایران را غیرقانونی اعلام نکند اما تحریم های جدید منجر می شود تا شرکت های بین المللی به دلیل پیامدهای بالقوه تعاملات تجاری و بانکی با آمریکا از ادامه همکاری تجاری با ایران خودداری کنند. این صرفا شامل شرکت های کنونی که با ایران قرارداد بستند نیست بلکه رهبران تجاری هم به صورت فزاینده نسبت به خطرات تشدید مناقشات منطقه ای ناشی از سرگیری مجدد غنی سازی اورانیوم پس از خروج از توافق هسته ای نگران هستند. بنابراین در این میان قراردادهای بزرگ زیر در معرض خطر هستند:

- قرارداد ایرباس اس ای با ایران برای فروش ۱۰۰ هواپیمای مسافربری به ارزش ۱۹ میلیار دلار

- قرارداد شرکت هواپیمایی بوئینگ و آسمان به ارزش ۱۶.۶ میلیارد دلار برای خرید ۸۰ هواپیمای مسافربری تجاری ۷۳۷/۳۰

- قرارداد توتال ای آ با شرکت نفت ملی چین به ارزش ۵ میلیارد دلار برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی ( توافق ۲۰ ساله است)

موازنه قدرت جهانی

از منظر بین المللی؛ بزرگترین برندگان بازگشت تحریم های آمریکا؛ روسیه و چین هستند که نفوذ آن به تدریج در منطقه خاورمیانه در حال گسترش است در حالی که آمریکا متعهد به عقب نشینی از این منطقه است. روسیه در حال حاضر نقش تعیین کننده ای در حمایت از ایران در مناقشات سوریه ایفا کرده است. کاهش سرمایه گذاری اروپایی و آمریکا می تواند نشانه شکوفایی جدید برای برخی از شرکت های چینی باشد که قبلا در ایران سرمایه گذاری کرده اند. به طور خاص شرکت هایی که قراردادهای چند میلیارد دلاری در بخش های نفت، صنعت، ترابری به امضا رسانده اند.

خطرات هسته ای

لغو توافق هسته ای از سوی ایالات متحده می تواند مانع تلاش های بین المللی در زمینه خلع سلاح در جهان و به طور خاص در منطقه خاورمیانه گردد. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در واکنش به خروج آمریکا از برجام بر از سرگیری برنامه هسته ای تاکید کرد. همچنین برخی از مقامات ایرانی اذعان کردند که اگر ایالات متحده از برجام خارج شود ایران از معاهده منع گسترش سلاح هسته ای خارج می شود. ایران تاکنون از این که غنی سازی اورانیوم برای ساخت سلاح است را منکر شده است. ( در حالی که آمریکا و اسرائیل بر این تاکید می کنند که غنی سازی اورانیوم ایران در راستای ساخت سلاح اتمی است.)

لغو توافق هسته ای از سوی ایالات متحده آمریکا می تواند اعتبار آمریکا را در مذاکره با کره شمالی تضعیف کند. برخی از تحلیلگران بر این عقیده هستند که گفتگوهای آتی با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی ممکن است بر ترامپ فشار آورد که او بیشتر مایل به حفظ توافق ایران باشد.

دینامیک های سیاسی ایران

فروپاشی توافق هسته ای می تواند ضربه بزرگی به رئیس جمهور حسن روحانی و اصلاح طلبانی باشد که از راه حل سیاسی دیپلماتیک برای بن بست هسته ای حمایت می کردند. برجام یک دستاورد آشکار کمیاب برای روحانی بود کسی که در سال گذشته به کمک آن در انتخابات پیروز شد. اما امسال با شکل گیری تظاهرات، بحران ارزی و مشکلات بخش بانکی تضعیف شده است. همچنین فروپاشی برجام زمینه قدرت یابی رادیکال ها که بارها بر غیرقابل اعتماد بودن آمریکا در مذاکره تاکید می کردند را فراهم می کند.

خطر مناقشه

در صورت فروپاشی توافق و از سرگیری مجدد برنامه هسته ای توسط ایران؛ خطر تقابل و درگیری در منطقه افزایش پیدا خواهد کرد. اسرائیل و عربستان سعودی متحدان خاورمیانه ای واشنگتن هر دو مصمم هستند تا جلوی نفوذ ایران در همسایگی آن ها گرفته شود. اسرائیل در گذشته بارها ایران را به بمباران کردن سایت های هسته ای برای جلوگیری از دستیابی به توانمندی هسته ای تهدید کرده است. بنابراین فروپاشی برجام زمینه یک مناقشه گسترده در سوریه را که در حال حاضر حزب الله، روسیه، آمریکا، ترکیه و اسرائیل حضور دارند را فراهم می کند.

نادیده گرفتن آمریکا

الکس واتانکا یکی از اعضای ارشد موسسه خاورمیانه در واشنگتن گفت: میزان آشفتگی اقتصاد ایران به چگونگی واکنش ایران و سایر قدرت ها نسبت به خروج آمریکا از برجام وابسته است. اگر آمریکا از این توافق خارج شود اما بقیه جهان قادر باشد که بگویند ما به رویکرد خود هستیم این مسئله می تواند وضعیت سرمایه گذاری در ایران فاجعه بار نباشد.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.