مسابقه ای که بین ایران و امریکا برای کشاندن اروپایی ها به سمت خود ایجاد شده است به شکل تنگاتنگی پیش می رود. از یک سو ایران با نداشتن انحراف از برنامه هسته ای، همچنان اروپا را معترف به راستی و درستی اقدام خود در این باره نگه داشته است و از سویی امریکای ترامپ تلاش کرده است با تهدید برجام و گذاشتن شرط و شروط و ابراز نگرانی از برنامه هایی چون موضوع موشکی ایران که نگرانی اروپا هم تلقی می شود، اروپا را در جبهه خود نگه دارد. 

 

آیا امریکا در این مسابقه از اروپا پیشی گرفته است؟ افزودن شروط جدید از سوی امریکا نشانگر رفتن اروپا به سمت آمریکا است؟

 

در این باره با سید علی خرم کارشناس مسائل حقوق بین الملل گفت و گو کرده ایم که از نظر می گذرانید.

 

*****

 

آقای خرم! سه شرط جدید به تازگی از سوی مقامات امریکایی در رابطه با مسائل سایبری، فعالیتهای اقتصادی سپاه و حقوق بشر مطرح شده است، به نظرتان اگر اروپایی ها با امریکا همراه نبودند این روند و این شروط جدید شکل می گرفت؟ این را باید نشانه همراهی اروپایی ها با ترامپ در پرونده توافق هسته ای بدانیم؟  

 

آمریکایی‌ها تلاش شان این است که اگر نتوانند توافق هسته‌ای را به دلایل حقوقی بشکنند، از جهات دیگر به آن حمله کنند و آن را سوراخش کنند یا اینکه حداقل این کیک به دهن ایران شیرین نیاید. ایران متاسفانه چشمش را بسته است و به جای این‌که با اروپایی‌ها از نزدیک کار کند، خود نیز با آن هم‌داستان شده است، یک روز با فرانسه تنشی شکل می گیرد، یک روز با بریتانیا و دیگران. به هر حال باید گفت این‌ کشورها محض رضای خدا از ما حمایت نمی‌کنند؛ قطعا اگر ببینند منافعشان در ارتباط با ما برآورده نمی‌شود، آن‌ها هم دیگر انگیزه‌ای نخواهند داشت. درست است که از نظر حقوقی خودشان اقدام به نقد برجام یا شکستن آن نمی‌کنند، ولی به اندازه کافی هم ممکن است از ایران حمایت نکنند. پس این موضوع به مدیریت ما بر میگردد. ما در قسمت حمایت و دفاع از توافق هسته‌ای، واقعا بسیار کم‌کاری کردیم. حالا در قسمت جذب اروپایی‌ها در کنار خودمان و در مقابل ترامپ هم برداشت من این است که ما کار زیادی نمی‌کنیم و اصلا علاقه‌ای نشان نمی‌دهیم. 

 

اگر علاقه و تلاشی نشان می‌دادیم، باید فرانسه، بریتانیا، آلمان  و این‌ها را طوری به خودمان نزدیک می‌کردیم که این‌ کشورها سپر بلای ما در مقابل ترامپ بشوند. ولی در این زمینه مشاهده نمی کنیم که تلاشی شود و به نوعی خود نیز منتظر از بین رفتن آن هستیم. این چیزی است که الان از سیاست رفتاری ایران مشاهده می‌شود. 

 

این‌که آیا برای بعد از آن به چه می‌اندیشیم و آیا برنامه مدونی داریم یا نه، نمی‌دانم، ولی می‌توانم بگویم که قطعا در حوزه امنیت ملی ما دارای اشکالاتی خواهیم شد که قابل حدس است و باید بدانیم که بهره مندی از منافع اقتصادی به تنهایی مطرح نیست. پس راهکار هم معلوم است و من نگران هستم که ما با دست خود فرانسه، بریتانیا و آلمان را به سمت ترامپ هل دهیم. 

 

همچنان که در قطعنامه‌ای که در مورد یمن شکل گرفت، بریتانیا، فرانسه و آمریکا مشترکا پیش‌نویس آن را تایید کردند، این زنگ خطر را برای ما هم به صدا درآورد که این کشورهای اروپایی در دوره اوباما به خاطر اوباما و به خاطر خودشان پشت سر ما بودند. در دوره ترامپ هم در یک سال اول بودند، ولی ما از این به بعد نمی‌بینیم که این روند ادامه پیدا کند، مگر این‌که واقعا ایران آستین بالا بزند و در جهت جذب فرانسه، بریتانیا و آلمان و بقیه اروپایی‌ها یک جدیتی به خرج دهد و نگذارد بازی برده را به ترامپ ببازیم.

 

در این روند طی شده هنوز ترامپ موفق نبوده است برجام را پاره کند و اجماعی علیه ایران شکل دهد، به نظرتان در آینده نزدیک این روند می تواند شکل گیرد؟

امریکا یک سال تلاش کرد که توافق هسته‌ای را از بین ببرد، در این مسیر راه‌های متعددی را هم طی کرد. تصور بر این است که تیم ترامپ و افراد نزدیک به او تلاش کردند او را راضی کنند که از برجام خارج نشود و هزینه های این مسئله را برای او تشریح کنند. این یک سال نشان می دهد فعلا این افراد موفق بوده اند و او پذیرفته است که این روند به نفع ایالات متحده نیست. از لحاظ حقوقی هم آنها می دانند این موضوع شدنی نیست و مرجع نظر دهنده در این راستا آژانس است. 

 

اما نکته ای که آنها در این راستا پیش می برند مسئله بی اثر کردن برجام بدون ضربه به آن هستند. آنها می کوشند شیرینی این کیک را هر چه بیشتر کمتر و کوتاه تر کنند و بدون کلیت حذف آن، آنرا توافقی کم اثر جلوه دهند.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.