حراج جمعه سیاه جهانی به ایران رسید
در روز بعد از جشن شکرگزاری در ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی برندهای معروف و برخی فروشگاه‌های بزرگ کالاهای‌شان را با تخفیف‌های قابل توجه که تا ۷۰ درصد قیمت اولیه همان کالا را شامل می‌شود؛ عرضه می‌کنند.
شکل‌گیری صف‌های بلند مقابل فروشگاه‌ها و هجوم خریداران به فروشگاه‌ها در دقایق اولیه آغاز به کارشان، هر سال موجب بروز حاشیه‌هایی می‌شود. مصدوم شدن برخی خریداران بر اثر ازدحام جمعیت یکی از حاشیه‌های همیشگی این نوع از خرید است.
چند سالی است که همزمان با «جمعه سیاه» -آخرین جمعه ماه نوامبر - در ایران هم برخی از فروشگاه‌ها اقدام به ارایه تخفیف روی کالاهای‌شان کرده‌اند. امسال در ایران دو فروشگاه مشهور اینترنتی تبلیغات زیادی را برای تخفیف جمعه سوم آذرماه انجام دادند. همین تبلیغات برای عرضه کالاهای دارای تخفیف موجب شد تعداد مراجعه‌کنندگان به این دو فروشگاه به قدری زیاد باشد که سایت این فروشگاه‌ها بارها با مشکل روبه‌رو شد. از دسترس خارج شدن این دو سایت گلایه‌های فراوان کاربران را در شبکه‌های اجتماعی هم
در پی داشت.
«عباس» یکی از همین کاربران در صفحه توییترش نوشت: «یعنی تیم‌های فنی این دو سایت چقدر ضعیف هستند که از قبل برای پاسخ به این حجم از مراجعات کاربران پیش‌بینی لازم را نکرده‌اند؟» بخشی دیگر از گلایه‌های کاربران هم متوجه قیمت‌های برخی کالاهای عرضه شده بود. کاربران ناراضی در توییت‌های‌شان از برخی کالاها نام برده‌اند که به عقیده آنها قیمت‌های‌شان پس از اعمال تخفیف هم بالاتر از نرخ مرسوم بازار است.
در سه روز گذشته تعدادی از برندهای معروف عرضه‌کننده لباس و کفش نیز در تهران، کالاهای‌شان را با تخفیف ۶۰ تا ۷۰ درصدی عرضه کردند. شکل گرفتن صف بلند مردم مقابل فروشگاه یکی از برندهای مشهور لباس در تهران موجب شد تا بسیاری از مراجعه‌کنندگان قید خرید را بزنند و با دست خالی به خانه بازگردند.
مکانیسم‌های حراج
«جمعه سیاه» هر سال بیش از گذشته در ایران مورد توجه قرار می‌گیرد و فروشگاه‌های بزرگ به آن می‌پیوندند. اما فلسفه واقعی چنین روزی چیست؟ اصلا چرا باید برندها محصولات‌شان را با تخفیف‌های بسیار زیاد به خریداران عرضه کنند؟ مکانیسم شکل‌گیری این عرضه و تقاضا به نفع خریداران است یا فروشندگان؟ اینها پرسش‌هایی بود که با «علی سوند رومی» پژوهشگر جامعه‌شناسی اقتصادی و خانواده در میان گذاشتیم. سوند رومی در این باره گفت: «در دنیا معمولا ۵ نوع مکانیسم حراج وجود دارد. مکانیسم اول ارایه تخفیف برای کالاهایی است که تاریخ مصرف شان رو به پایان است و در صورت باقی ماندن در فروشگاه‌ها، تولیدکنندگان متضرر می‌شوند. حتی این تخفیف‌ها درباره محصولات غذایی به صورت روزانه هم اعمال می‌شوند. یعنی در ابتدای صبح قیمت‌ها واقعی است و در ساعات پایانی کار فروشگاه قیمت‌ها پایین می‌آید.» به گفته او، نوع دوم حراج برای کالاهایی است که در دوره زمانی مشخصی مورد پسند قرار می‌گیرند و در صورت باقی ماندن در فروشگاه‌ها به عنوان جنس بنجل و فروش نرفته شناسایی می‌شوند و به تولید‌کننده ضرر می‌رسانند. نوع سوم تخفیف روی کالاهایی است که فصل مصرف آنها در حال اتمام است و چهارمین مکانیسم هم تخفیف از طرف فروشگاه‌هایی است که علاقه‌مند هستند از یک حوزه اقتصادی به حوزه‌ای دیگر وارد شوند.
از نگاه علی سوند رومی، عرضه محدودی از کالاهای برندهای معتبر در روز جمعه سیاه در دنیا فرصتی برای طبقات متوسط رو به پایین جامعه است تا بتوانند از محصولاتی که به آن علاقه دارند، بهره‌مند شوند. این پژوهشگر جامعه‌شناسی اقتصادی می‌گوید: «طبقات بالای جامعه معمولا خریدهای‌شان را در طول سال انجام می‌دهند. جمعه سیاه در واقع محل تلاقی چند مکانیسم حراج به صورت همزمان است که موجب می‌شود طبقات پایین جامعه هم «فرصت» تهیه این کالاها را پیدا کنند.» اما آیا شکل‌گیری این سنت خرید و فروش در ایران و استقبال تعداد زیادی از خریداران را می‌توان یک «حرکت مثبت» تلقی کرد؟ سوند رومی پاسخ می‌دهد: «این اتفاق طبیعی است که وقتی یک محصول شناخته شده با قیمت پایین‌تر و حاشیه سودکمتر ارایه می‌شود تعداد متقاضیان آن زیاد شوند. اما اگر باز هم این صف‌ها از سوی افراد متمول اشغال شوند این را می‌توان نشانه‌ای از اختلال اجتماعی دانست. زیرا به طور طبیعی افرادی باید فرصت استفاده از این تخفیف را داشته باشند که در شرایط عادی با سطح درآمدشان امکان چنین خریدهایی را ندارند. پس در این بازی برد - برد هم برندها دوباره خودشان را تبلیغ می‌کنند و محصولات پایان فصل شان را با حاشیه سود کمتر می‌فروشند و هم طبقات پایین‌تر شانس وارد شدن به فهرست استفاده‌کنندگان از آن برند را پیدا می‌کنند.»
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر