عراق در آستانه تشکیل دولت جدید قرار گرفت

حامیان مقتدی صدر و المالکی روز جمعه کنفرانس خبری مشترک برگزار کردند / عکس: AP

شادی آذری

احزاب عراق رکورد تاخیر برای تشکیل یک دولت را در جهان شکستند، اما درست یک روز پس از شکستن این رکورد، بزرگ‌ترین جناح شیعه در پارلمان عراق موفق شد به توافق برسد. آخرین رکوردی که به عنوان طولانی‌ترین زمان تشکیل دولت در جهان به ثبت رسیده بود ۲۰۷ روز بود که سیاستمداران هلندی در سال ۱۹۷۷ برای توافق دستیابی به یک ائتلاف نیاز داشتند. روز جمعه اما با گذشت ۲۰۸ روز سرانجام ائتلاف ملی به عنوان بزرگترین جناح شیعه در پارلمان عراق نوری مالکی را بار دیگر به عنوان نامزد خود برای پست نخست‌وزیری انتخاب کرد تا به ماه‌ها بلاتکلیفی در عرصه سیاسی عراق پایان دهد.

ائتلاف ملی عراق موفق شده است با گردهم‌آوردن احزاب مختلف از جمله حزب قانون نوری المالکی و دیگر جناح‌های شیعه و مهم‌تر از همه با جلب حمایت مقتدی صدر روحانی شیعه عراقی برگی جدید از کتاب تاریخ عراق را ورق زند و نوری مالکی را بار دیگر به عنوان نامزد نخست‌وزیری عراق انتخاب کند.

بنا به گزارش گاردین، نکته این است که تعداد کرسی‌های ائتلاف ملی در پارلمان چهار کرسی کمتر از اکثریتی است که باید این انتخاب را مورد تایید قرار دهند. سنی‌های سکولار عراق از ائتلاف العراقیه به رهبری نخست‌وزیر پیشین این کشور ایاد علاوی که در انتخابات با اختلاف کمی جلوتر بودند، اعلام کرده‌اند که با بازگشت مالکی به قدرت مخالفت خواهند کرد. به‌نظر می‌رسد اگر مالکی امتیازات زیادی به ائتلاف العراقیه ندهد، این ائتلاف از شرکت در دولت سرباززند. در انتخابات پارلمانی عراق که در۷ مارس انجام شد، هیچیک از این دو حزب اصلی نتوانسته بودند تعداد کرسی‌های لازم برای تشکیل دولت را به خود اختصاص دهند. بخاطر طرح شکایت‌ها و اعتراض‌ها، نزدیک به سه ماه هم طول کشید تا نتایج انتخابات پارلمانی عراق، مورد تایید قرار گیرد. بنا به گزارش آسوشیتد‌پرس، از سوی دیگر دیروز یکی از مقامات ارشد کردهای عراق که خواست نامش فاش نشود، اعلام کرد که کردها دیروز، شنبه، با تشکیل جلسه‌ای حمایت خود از نخست‌وزیری نوری مالکی را در دست بررسی قرار دادند و مقامات ارشد آنها در حال بحث در این باره هستند که آیا از رسیدن مالکی به دور دوم نخست وزیری حمایت کنند یا نه.

۶۰ کرسی‌ کرد‌ها در پارلمان عراق برای ائتلاف شیعه عراق به رهبری نوری مالکی بسیار حیاتی است چون در صورت پیوستن کردها به این ائتلاف بزرگ، آنها اکثریت پارلمان را تشکیل خواهند داد و پس از یک خواب هفت ماهه در عرصه سیاسی این کشور سرانجام شاهد تشکیل دولت عراق خواهیم بود. مالکی و حامیانش هم‌اکنون در پارلمان جدید ۱۵۶کرسی از ۳۲۵ کرسی را به‌طور بالقوه اختیار دارند. ناظران سیاسی بر این باورند که احتمال حمایت کردها از مالکی زیاد است، اما آنها نیز تقاضاهای زیادی دارند که از جمله آنها می‌توان به دو تقاضای عمده اشاره کرد که مالکی هر دوی آنها را در دوره پیشین نخست‌وزیری خود رد کرده بود. یکی از این تقاضاهای کردها نفوذ بیشتر آنها بر منطقه نفت‌خیز کرکوک است. و تقاضای دوم وضع قانون هیدروکربن‌ها است که بر اساس آن کردها اجازه خواهند یافت درآمدهای بخش‌های وسیعی از حوزه‌های نفتی استخراج نشده مناطق شمال عراق را به خود اختصاص دهند. سامی شورش، یکی از نمایندگان کرد در پارلمان عراق می‌گوید: «سه سال است که آنها تصویب این قانون را به تاخیر انداخته‌اند. آنان از این بیم دارند که قدرت خود را در این مناطق وسیع از دست بدهند و در این مناطق کاری نتوانند انجام دهند.» وی افزود: «آنها می‌دانند که ما در کرکوک با خط قرمزها مواجهیم.آن‌ها می‌گویند این یک شهر عراقی است و ما می‌گوییم این یک شهر کردی است. ما حاضریم بر سر هر موضوع دیگری با آنها وارد مذاکره شویم جز این یک موضوع.»

از سوی دیگر ائتلاف علاوی که ۹۱ کرسی پارلمان را در اختیار دارد در پایتخت در تلاش است تا دست کم یکی از احزاب شیعه را از حمایت از مالکی منصرف سازد.

اگرچه عراق در آستانه شکل‌دهی به آینده سیاسی خود است، اما این احتمال وجود دارد که مذاکرات و چانه‌زنی‌های سیاسی بین این احزاب چند هفته یا حتی چند ماه طول بکشد. حتی اگر این اختلافات کنار گذاشته شوند، رقابت‌ها بر سر احراز پست‌های دولت به درازا خواهد کشید و این تداوم خلا سیاسی در عراق نه تنها به امنیت کشور و منطقه آسیب خواهد زد، بلکه برای همسایگان عراق که مشتاق به تعامل با یک دولت عراقی هستند نیز چندان خوشایند نخواهد بود.