روسیه بار خود را از سوریه جمع مى‌کند؟

گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- سعیده سادات فهری: امین پرتو، کارشناس مسائل نظامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه آنلاین روزنامه دنیاى اقتصاد گفت: با آنکه اخبار و شایعات در مورد ادامه حضور نظامی روسیه در سوریه کم نیست؛ اما دست‌کم فعلاً باید نسبت به آن بدبین بود.

وی افزود: روسیه در حال تخلیه امکانات نظامی خود از سوریه است و همه چیز از آن حکایت دارد که روسیه در حال بیرون بردن باقی‌مانده هواپیماهای جنگی، تجهیزات پدافند هوایی و نیروهای زمینی خود از سوریه و انتقال موقت آنها به لیبی است.

به گفته پرتو، به دلیل بسته بودن تنگه‌های بسفر و داردانل توسط ترکیه تا زمانی که جنگ با اوکراین ادامه دارد و به سبب بسته بودن حریم هوایی کشورهای عضو ناتو، روسیه مجبور است همه چیز را بار کشتی هایش کند و آنها را از طریق دریای بالتیک به این کشور بازگرداند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا حاکمان جدید سوریه ممکن است قبول کنند روسیه به حضور نظامی خود در سوریه ادامه دهد؟ گفت: پاسخ به این سوال می تواند چندوجهی باشد. اولاً روسیه همچنان کشوری مهم در جهان است؛ بلکه مسکو دارای حق وتو در شورای امنیت است و  حاکمان جدید دمشق مایل نیستند بر سر موضوعی که خاتمه یافته (یعنی حکومت اسد) با روسیه که یک قدرت جهانی است درگیر باشند.

پرتو ادامه داد: روسیه می‌تواند با اعمال حق وتو در قطعنامه‌های مرتبط با  سوریه برای حاکمان جدید دمشق مشکل ایجاد کند؛ پس بهتر است رابطه با آن را حفظ کنند؛ ضمن اینکه ثانیاً حاکمان جدید سوریه به تنوع در برگه‌هاى تضمین امنیتی نیاز دارند. آنها هنوز در فهرست تروریستی آمریکا قرار دارند؛ نه آمریکا و نه اسرائیل هنوز به آنها اعتماد ندارند.

وی اظهار کرد: حمایت ترکیه از آنها هم کارآیی محدودی دارد؛ اما ادامه حضور نظامی روسیه در سوریه می‌تواند برای آنان فواید امنیتی داشته باشد و برای مثال دست‌کم تا حدی دست باز آمریکا و اسرائیل در هدف قرار دادن خاک سوریه را محدود کند. درست همان طور که در زمان اسد، حضور نظامی روسیه، اقدامات اسرائیل و آمریکا در سوریه را محدود می‌کرد.

به گفته این کارشناس مسائل نظامی، ثالثاً باید به برخی منافع اقتصادی سوریه در سایه ارتباط با روسیه اشاره کرد. حاکمان جدید سوریه امیدوارند روسیه دست‌کم در برخی موارد مانند فروش غلات و  نفت حاضر به ارائه تخفیف‌های قابل توجه به سوریه شود و در عوض کماکان از پایگاه‌های نظامی در این کشور استفاده کند.

پرتو ادامه داد: همه این موارد البته در حالی رخ می دهد که فعلا روسیه در موقعیتی نیست که حضورش در سوریه نه ضرورتی داشته باشد و نه برایش دارای فایده باشد. متحد درجه یک روسیه برای بیشتر از نیم قرن، در سوریه از دست رفته است. حکومت جدید سوریه نیز کوشش می کند بیشتر در مدار غرب باشد.

به گفته وی، به علاوه ادامه جنگ در اوکراین هم ایجاب می‌کند حضور روسیه در سوریه تمام شود. سوریه نمادی از شکست روسیه در جنگ پرهیاهویی است که از سال ۲۰۱۵ وارد آن شد. نماد پیروزی پوتین در خاورمیانه از دست رفته و روسیه تا مدت‌ها الگوی روسیه را به حکام عرب می‌فروخت که اگر برای حفظ موجودیت و حکومت خود به روسیه اتکا کنند، مانند اسد بر سر قدرت باقی خواهند ماند؛ اما حالا همه چیز تمام شده به نظر می‌رسد و روسیه دیگر نمونه‌ای از ارزشمندی اتحاد یا مشارکت استراتژیک ندارد که به کشورهای عربی عرضه کند.