همزمان با گذار از بایدن به ترامپ،رهبران جهان به دنبال بهبود رابطه با چین هستند
رقص دیپلماتیک با «شی»
درحالیکه ایالات متحده در حال گذار از بایدن به ترامپ است، رؤسایجمهور و نخستوزیران در سراسر جهان به دنبال ثبات هستند؛ بهویژه درباره رابطه با چین. شی، در اظهارات خود در جریان یک دیدار در پرو به بایدن گفت که میخواهد یک رابطه «باثبات، سالم و پایدار» را با ایالات متحده حفظ کند. اما آن ثباتی که رهبران جهان در ارتباط با چین به دنبال آن هستند، با انبوهی از مسائل پیچیده تهدید میشود. درگیریهای احتمالی با چین بر سر حقوق بشر، سرنوشت تایوان، رقابت بر سر فناوری، حملات سایبری، کمک به روسیه و تعرفهها وجود دارد. با وجود تمام فراز و فرودهایی که بایدن در نیم قرن گذشته در عرصه جهانی داشته و فعالیتش به زودی به پایان میرسد، اما تردید عمیقی درباره نقشی که ایالات متحده ممکن است در مهار این درگیریها ایفا کند، وجود دارد.
بایدن در آخرین سخنرانی خود در سازمان ملل در ماه سپتامبر گفت که جهان در «نقطه عطف دیگری» قرار دارد. وی افزود: «انتخابهایی که امروز انجام میدهیم، آینده ما را برای دهههای آینده تعیین خواهد کرد.» وقتی صحبت از چین میشود، همتایان او امیدوارند که انتخابهایشان درست باشد. «جان دلوری»، مورخ چین مدرن، میگوید: رهبران اروپایی با این جمله به شی جینپینگ نگاه میکنند که «حالا باید قدم بردارید» یا «دیگر وقت حرف نیست. ما واقعا میخواهیم این رابطه را ارتقا دهیم تا بتوانیم روی شما حساب کنیم». رئیسجمهور چین به نوبه خود از اجلاس سران گروه۲۰ برای معرفی کشورش بهعنوان حامی لطیف و بیآزار تجارت باز و ثبات بینالمللی استفاده کرد. رهبران چین مدتهاست که مضامین اطمینانبخشی را در سخنرانیهای خود به مخاطبان جهانی ارائه کردهاند؛ اما به نظر میرسد که شی و مشاورانش امیدوارند که رهبران خارجی درحالیکه برای تنشها و عدم قطعیتهای دور دوم ریاستجمهوری ترامپ آماده میشوند، رویکرد بازتری داشته باشند.
بر اساس گزارش رسمی چین از اظهارات شی، رئیسجمهور چین روز دوشنبه (۲۸ آبان ماه) در نشست سران گروه۲۰ به رهبران این کشورها گفت: «کشورها باید به توسعه یکدیگر بهعنوان یک فرصت نگاه کنند، نه یک چالش و با یکدیگر بهعنوان شریک و نه دشمن رفتار کنند.» اما شی به سایر رهبران حاضر نیز هشدار ضمنی داد. رهبر چین ضمن وعده پایبندی به تعهد به «احترام متقابل، همزیستی مسالمتآمیز و همکاری پیروزمندانه»، گفت که «موقعیت ما در حفاظت قاطعانه از حاکمیت، امنیت و منافع توسعه چین بدون تغییر باقی میماند.» این هشدار در نشست روز دوشنبه در جلسه افتتاحیه با سخنان هر یک از رهبران مورد تاکید قرار گرفت. هنگامی که استارمر نظرات خود را ارائه کرد، دوربینهای تلویزیون در حال نمایش بودند. اما زمانی که او به نگرانیها درباره حقوق بشر در چین و رفتار با «جیمی لای»، مخالف دموکراسیخواه هنگکنگی اشاره کرد، نمایندگان چین در سالن کنفرانس بزرگ به سرعت جلوی دید دوربینها را گرفتند و خبرنگاران را از اتاق بیرون کردند. این یک یادآوری بود که دیپلماسی با چین اغلب دشوار بوده است.
در ایالات متحده، عصبانیت شی از تصمیم بایدن برای ساقط کردن یک بالن جاسوسی چینی به بیشتر ارتباطات بین این دو کشور برای بیش از یک سال پایان داد. در استرالیا، تنشها بر سر فعالیتهای نفوذ حزب کمونیست چین در استرالیا و تشدید نگرانیها درباره جاهطلبیهای منطقهای چین شعلهور شده است. اما استرالیا و چین مذاکرات در سطح بالا را از سر گرفتهاند و نگرانیها درباره تعرفهها را در ماههای اخیر کاهش دادهاند.