سنوار شهید شد، اما حماس زنده است

 اکنون، یحیی سنوار جان باخته است و گروه شبه‌نظامی را از داشتن یک رهبر باهوش محروم و این پرسش را مطرح می‌کند که حماس پس از یحیی سنوار، رهبر کاریزماتیک خود چه جهتی در جنگ با اسرائیل پیدا خواهد کرد. شهادت سنوار ضربه‌ به ساختار سازمان‌یافته حماس است اما تعداد کمی از کارشناسان انتظار فروپاشی حماس را دارند. با این حال، حذف این مردان می‌تواند باعث خلأ رهبری شود و تا حدی هرج و مرج ایجاد کند.

در میان شخصیت‌های ارشد جان‌باخته از ژانویه، صالح العاروری، روابط کلیدی با ایران و حزب‌الله لبنان داشت. محمد ضیف، رئیس پر قدرت شاخه نظامی حماس هم به ادعای اسرائیل در ماه ژوئیه به شهادت رسیده است. اسماعیل هنیه که ریاست دفتر سیاسی آن در قطر را بر عهده داشت و او را در مرکز مذاکرات آتش‌بس قرار می‌داد، در تهران ترور شد و به شهادت رسید. سنوار به‌دلیل به اسارت گرفتن شماری از اسرائیلی‌ها، دشمن درجه یک اسرائیلی‌ها بود. او در ماه اکتبر سال گذشته توانست ضربه اساسی به اسرائیلی‌ها بزند و ۱۲۰۰تن از آنها را به هلاکت برساند و ۲۵۰تن دیگر را هم به عنوان اسیر به غزه ببرد. فواد خُفش، تحلیلگر فلسطینی نزدیک به حماس گفت که این او را به یک «شخصیت نمادین» در میان اعضای گروه تبدیل کرد و جایگزینی برای او سخت است. خفش ادامه داد: «سنوار مرد بسیار مهمی در جنبش بود. شهادت او موضوع کمی نیست. اما این خلأ حماس را وادار به عقب‌نشینی و تسلیم نمی‌کند.»

 از زمان تاسیس این گروه در دهه۱۹۸۰ با هدف نابودی اسرائیل، رژیم صهیونیستی ده‌ها تن از رهبران حماس را ترور کرده و هزاران تن از مبارزان آن را به شهادت رسانده است. این ضربات هرگز مانع بازگشت حماس - اغلب با قدرت بیشتر - نشده است.قبل از شروع جنگ غزه در اکتبر گذشته، حماس قوی‌تر و نهادینه‌تر از گذشته شده بود.  حماس منابع قابل توجهی داشت و دولت حاکم بر غزه ماهانه ۳۰میلیون دلار از قطر کمک دریافت می‌کرد. موقعیت حماس و محبوبیت آنها به‌نوبه خود به آنها کمک کرد تا شاخه نظامی خود را بسازند که دارای هزاران رزمنده و زرادخانه موشک و سلاح‌های دیگر است.

 در واکنش به حمله هفتم اکتبر، به گفته مقامات بهداشتی غزه، اسرائیل با حمله هوایی ویرانگر و تهاجم زمینی که بخش وسیعی از غزه را ویران کرده به آن پاسخ داد؛ حملاتی که موجب شده است بیش از ۴۲هزار نفر شهید شوند. درحالی‌که اسرائیل برنامه روشنی برای چگونگی پایان جنگ یا اینکه چه کسی غزه را پس از آن اداره خواهد کرد، ارائه نکرده، اما ادعا کرده است که مانع از نقش حماس در حکمرانی بر غزه خواهد شد. در این میان هر بار اسرائیل ادعا کرده است که منطقه‌ای را پاک‌سازی کرده، حماس از همان نقطه مجددا برخاسته و به جنگ با اسرائیل ادامه داده است.

رمزی ماردینی، یکی از کارشناسان موسسه پیرسون که روی شورش‌ها و جنگ‌های داخلی مطالعه می‌کند، گفت: «حماس یک سال است که در یک فضای بسیار بسته می‌جنگد، بنابراین در حال حاضر تا حد بسیار زیادی غیرمتمرکز شده است. آنها در حال نبرد در واحدهای بسیار کوچک متشکل از ده‌ها تن یا کمتر هستند که خودمختاری زیادی دارند.» اما سنوار برای تصمیمات سطح بالای حماس، مانند موافقت با آتش‌بس کلیدی بود. حال مشخص نیست که انتقال قدرت در حماس چگونه بر موضوع مذاکره تاثیر خواهد گذاشت.