نگاه دیگران-بخش شصتم
قطر بهمثابه یک قدرت عاریهای
مفهوم قدرت عاریهای با بررسی دقیق قطر در چارچوب تحلیل جامع قدرت اجتماعی و نظریه روابط بینالملل توسعه یافت. قدرت عاریهای بهویژه بر مبانی و پایههای [فکری] «رابرت دال» و آثار تحقیقی جانشینان او متکی است. رویکرد قدرت رابطهای که از پایه «قدرت اجتماعی» پیشنهاد شده و توسعه یافته است (بر اساس رویکرد قدرتِ بخشی؛ مفروضات کثرتگرایانه و وجه تکبعدی تبیینهای قدرت) برای قدرت عاریهای بنیادی است؛ زیرا این رویکرد همچنین پایهای برای رویکرد «متن زمانی- فضایی خاص» است که در آن هر اندازهای از دولت میتواند قدرت را اعمال کند. علاوه بر این، رویکرد قدرت رابطهای شامل بازیگران دولتی و غیردولتی در حوزه اعمال قدرت میشود. سرانجام، کسانی که از دال پیروی کردند، نظریه جاافتاده «موازنه قدرت» را توسعه دادند که در ابتدا توسط پیروان رویکرد قدرت ملی معرفی شد.
با این حال، توسعهدهندگان رویکرد قدرت رابطهای بهجای زور، بر ثروت بهعنوان ابزار کلیدی برای تعامل بین بازیگران تکیه میکنند. این امر به روابط بین یک بازیگر دولتی و غیردولتی اجازه میدهد تا بهعنوان دولتی با قابلیتهای مالیِ پشتیبانِ یک بازیگر غیردولتی توضیح داده شود و درنتیجه نفوذ فراملی بهخوبی تثبیتشده خود را به عاریت بگیرد.اندازهگیری قدرت عاریهای باید از نظر تمرکز چندبعدی باشد (به دنبال توضیحات دال و جانشینانش). ثروت را همیشه باید بهعنوان وسیلهای برای قدرت عاریهای در نظر گرفت. به همین دلیل است که قدرت را عاریهای مینامند؛ یک «پرداخت» دولتی به بازیگران غیردولتی (این کتاب از اصطلاح «پشتیبانی» استفاده میکند، زیرا به روشهای مستقیم و غیرمستقیم ممکن است آن پرداخت (ها) بین یک دولت و بازیگر غیردولتی انجام شود) و در نتیجه به او اجازه داده میشود از نفوذ فراملی و تثبیتشده بازیگران غیردولتی برای اهداف سیاسی خود استفاده کند.
گستره به این معناست که دولتی که «به عاریت میگیرد»، بهدلیل نفوذ فراملی بازیگران غیردولتی، معمولا دارای نفوذ جهانی در نظر گرفته میشود. با این حال، محبوبیت و در نتیجه نفوذ، هر بازیگر غیردولتی در یک منطقه جغرافیایی به ویژگیهای خاص آن بستگی دارد. در این مورد، در چارچوب قدرت عاریهای، یک دولت نیز این نفوذ را به عاریت میگیرد، به منطقه خاصی میگستراند؛ جایی که نفوذ کاملا تثبیتشده یک بازیگر غیردولتی از قبل وجود دارد. تاثیر این بازیگر ممکن است به یک جغرافیای سیاسی خاص (مانند کار قطر در جهان اسلام و سایر گروههای اسلامی) مرتبط باشد یا ممکن است در یک حوزه خاص (مانند جامجهانی 2022) دامنه وسیع بینالمللی داشته باشد. دامنه را باید در چارچوب روشهای بهکار گرفتهشده در حمایت از بازیگران غیردولتی توسط دولتها درک کرد. از این رو، دامنه میتواند مستقیم یا غیرمستقیم تامین مالی یک بازیگر غیردولتی باشد.وزن به نفوذ عاریهای یک دولت اشاره دارد که از نظر سیاسی از طریق به عاریت گرفتن نفوذ تثبیتشده یک بازیگر غیردولتی بهدست میآید.در نهایت، هزینه مشخص میکند که یک دولت باید برای حمایت از یک بازیگر غیردولتی چه قیمتی بپردازد.
3- استفاده از قدرت عاریهای توسط قطر: درسهایی از گذشتهاش و بحثی درباره آیندهاش
این مطالعه نشان میدهد که قطر با حمایت از بازیگران غیردولتی، مانند گروههای اسلام سیاسی، قبایل، نهادهای رسانهای و نهادهای ورزشی، نفوذ فراملی جاافتاده خود را برای اهداف سیاسیاش به عاریت گرفت.
یکم) قدرت عاریهای قطر: درسهایی برای یادگیری
استفاده قطر از قدرت عاریهای درسهای زیر را ارائه میدهد. با وجود ابزارهای مهم قطر برای حمایت از بازیگران غیردولتی، قطر سعی کرد روشهای بیشتری برای توسعه روابط با بازیگران غیردولتی توسعه دهد تا دامنه قدرت عاریهای را شکل دهد. بهعنوان مثال، قطر با تکیه بر ظرفیتهای مالی خود، از طریق میانجیگری و از طریق حفظ پیوندهای فردی با اعضای گروهها، پیوندهایش با نهادهای اسلام سیاسی را توسعه داد. درباره جذب وفاداران قبیلهای، ارائه مستقیم منافع مالی و اجتماعی، تلاشهایی نیز برای جذب غیرمستقیم با پیوند دادن تبار آلثانی با شخصیتهای مهم در تاریخ عرب صورت گرفت.
بازیگران رسانهای غیردولتی بهطور مستقیم یا غیرمستقیم حمایت میشوند. درباره دومی، همانطور که در فصل5 اشاره شد، هیچ مدرک قانونی مبنی بر تامین مالی قطر وجود ندارد: بااینحال، پیوندهایی که بین سیاستگذاران قطر و مدیریت الجزیره وجود دارد، همراه با نمایش روایتهایی که شامل حمایت از سیاستهای قطر میشود، نمونه دیگری از دامنه است. با رویدادهای ورزشی بزرگ، قطر یا میزبان رویدادهای بزرگ بود یا با باشگاههای معروف فوتبال، پیراهنهای اسپانسری را خریداری و انجام میداد.