تنشهای بیسابقه در روابط ترکیه و اسرائیل
همزمان با ادامه درگیریها میان ارتش اسرائیل و حزبالله لبنان، اردوغان طی تماس تلفنی با نخستوزیر لبنان گفتوگو حملات و تهدیدهای اسرائیل علیه لبنان، حملات اسرائیل به غزه و افزایش تنش در منطقه را مورد بحث قرار داد. به باور او، تلاشهای اسرائیل برای گسترش درگیری بهشدت خطرناک است و ترکیه در مقابل سیاستهای تهاجمی اسرائیل در کنار لبنان ایستاده است. رئیسجمهور ترکیه همچنین ابراز داشت که جامعه بینالمللی و جهان اسلام باید تا دیر نشده به اسرائیل که صلح منطقه و جهان را به خطر میاندازد، بگویند: «دیگر بس است.»
«هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه نیز درباره جنگ غزه تاکید دارد: «رژیم اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو سیاستی را دنبال میکند که حماس را بهانهای برای حذف کامل جنبش مقاومت فلسطین و مشروعیت بخشیدن و نهادینه کردن اشغالگریهای سال گذشته قرار داده است. وی با هشدار نسبت به خطر گسترش دامنه جنگ در منطقه و با اشاره به تشدید تنشها در مرز لبنان و ورود حوثیها به خطر درگیری در دریای سرخ تاکید کرد: «این خطر تا زمانی که اسرائیل به ارتکاب نسلکشی جمعی علیه مردم فلسطین در نوار غزه ادامه میدهد، وجود خواهد داشت. رویارویی که اکنون با شدت کم میان اسرائیل و حزبالله در جریان است میتواند به جنگی بزرگ تبدیل شود.» در مقابل حملات ترکیه به اسرائیل، مقامات این رژیم پاسخهای تندی به اظهارات مقامات ترکیه میدهند. اخیرا «یسرائیل کاتز» وزیر امور خارجه اسرائیل طی انتشار پیامی در حساب کاربری خود در شبکههای اجتماعی در واکنش به سخنان اردوغان رئیسجمهور ترکیه گفت: «شما جنایتکار جنگی هستید، سکوت کنید، شرم بر شما باد.»
وزارت امور خارجه ترکیه طی انتشار بیانیهای در واکنش به پست وزیر خارجه اسرائیل در شبکههای اجتماعی که در آن اردوغان رئیسجمهور ترکیه را هدف قرار داده است، اعلام کرد: «پست بیارزش منتشرشده توسط وزیر امور خارجه اسرائیل علیه رئیسجمهور ترکیه تنها با ادبیات مقام رسمی یک رژیم تحت محاکمه به اتهام نسلکشی همخوانی دارد. اینگونه تهمتها و دروغها بخشی از تلاش اسرائیل برای سرپوش گذاشتن بر جنایات خود است. ترکیه به مبارزه برای عدالت و صلح ادامه خواهد داد.» تنش بین ترکیه و اسرائیل در حالی است که بعضی از رسانههای ترکیه مدعیاند طبق اطلاعات بهدستآمده مشخص شده است که 4هزار نفر از نظامیان صهیونیستی که از 7اکتبر تاکنون نزدیک به 38هزار انسان بیگناه را در غزه کشتهاند، دارای گذرنامه ترکیه هستند. همچنین مشخص شده است که 400نفر از این افراد از ترکیه رفتهاند. در حال حاضر 250هزار نفر با پاسپورت ترکیه در اسرائیل زندگی میکنند.
در ترکیه نیز حدود 20هزار یهودی اعم از شهروند ترکیه و اسرائیل زندگی میکنند.این افراد برای اسرائیل خدمت سربازی میکنند. 4هزار صهیونیست ترکیهای علاوه بر خدمت سربازی در اسرائیل، به غزه رفته و از کشتار اسرائیل در غزه حمایت کردند. بر اساس اطلاعات بهدستآمده، این افراد برای عدم افشای هویت آنها، نه از ترکیه، بلکه از طریق کشورهای ثالث و با استفاده از هویتهای مختلف وارد اسرائیل شدهاند. از 7اکتبر تاکنون حداقل 65شهروند ترکیه در غزه کشته و 110نفر از آنها نیز مجروح شدهاند. حزب مطالبه آزادی ترکیه (HÜDA PAR) با ارائه یک پیشنهاد قانونی به مجلس ملی ترکیه خواستار لغو تابعیت ترکیه کلیه یهودیانی که در کنار اسرائیل میجنگند، شده بود. در این پیشنهاد تاکید شده بود که اسرائیل در غزه نسلکشی کرده و این جنایات توسط دادگاههای بینالمللی تایید شده است.
با آغاز درگیریها در غزه، ترکیه در عرصه اقتصادی متهم شد که بهرغم مواضع سیاسی خود روابط اقتصادی خود را با اسرائیل را حفظ کرد؛ اما بهدنبال فشارهای مردمی اعلام کرده تا زمان برقراری آتشبس دائمی در غزه، تجارت با «اسرائیل» را بهطور کامل متوقف میکند. در روزهای اخیر اخبار جدیدی مطرح است که نشان میدهد شرکتهای ترکیه پس از تصمیم آنکارا مبنی بر قطع تجارت با دولت نتانیاهو، از بنادر یونان برای صادرات مجدد کالا به اسرائیل استفاده میکنند. با وجود تصمیم آنکارا برای قطع تجارت مستقیم با تلآویو بهدلیل تهاجم به غزه و رفح، تجارت بین ترکیه و اسرائیل از طریق کشورهای ثالث مانند یونان ادامه دارد.
ارقام اداره مرکزی آمار اسرائیل (CBS) نشان میدهد که اسرائیل در ماه مه 116میلیون دلار کالا از ترکیه وارد کرده است که 69درصد کمتر از 377میلیون دلار در ماه مشابه سال گذشته است. در گزارش جدید «میدل ایستآی» آمده است: دو تاجر که این اقدام را تسهیل میکنند، اعلام کردند از اوایل مه سال جاری میلادی، کالاهای ترکیهای از طریق یونان و دیگر کشورهای نزدیک به سرزمینهای اشغالی منتقل شدهاند. یکی از تاجران ترکیهای به «میدل ایستآی» گفت: «مقامهای اسرائیلی حتی از شرکتهای ترکیهای نمیخواهند که گواهی مبدأ خود را برای صادرات مجدد کالا از طریق یونان اصلاح کنند؛ زیرا این امر باعث افزایش بیشتر هزینهها میشود، برای همین هم محصولات دارای برچسب سفید با برچسبهای عبری در اولویت قرار گرفتند؛ هر نوع کالایی که به اسرائیل ارسال میشود، بهویژه آنهایی که قبل از تحریم تجاری، ثبت سفارش شده بودند.»