پیشنهادهای حماس و اسرائیل شرایط را پیچیدهتر کرد
آتشبس دوباره به بن بست خورد
دولت بایدن متعهد شده است که به همکاری با میانجیهای قطری و مصری برای پر کردن شکافها ادامه دهد. اما پس از روزها دیپلماسی فشرده در منطقه، به نظر میرسد تلاشها برای پایان دادن به جنگ در غزه مانند همیشه به بنبست رسیده است؛ زیرا هر یک از طرفین سرسختانه به خواستههای حداکثری غیرقابل قبول خود چسبیدهاند. جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده در پاسخ به این سوال که آیا هنوز فکر میکند میتوان به توافقی دست یافت، در نشست سران گروه۷ در ایتالیا گفت: «امیدم را از دست ندادهام، اما سخت خواهد بود.» به گفته مقامات و کارشناسان، هسته اصلی اختلاف بر سر توافق سه مرحلهای این بوده که حماس خواستار برقراری آتشبس دائمی، پیش از آزاد کردن گروگانها است.
اسرائیل میگوید مایل است درباره توقف دائمی جنگ که اکنون در نهمین ماه آن است، مذاکره کند اما تنها پس از از بین بردن توان نظامی و حکومتی حماس. این با اهداف حماس برای زنده ماندن از جنگ و حفظ کنترل منطقه ساحلی در تضاد است. شائول شای، معاون سابق شورای امنیت داخلی اسرائیل و محقق ارشد موسسه بینالمللی مبارزه با تروریسم در دانشگاه رایشمن در اسرائیل گفت: گروگانها تنها کارتهایی هستند که حماس بهعنوان اهرم فشار علیه اسرائیل در دست دارد. بنابراین خواسته اصلی آن حداکثری است.» او مدعی شد: «آنچه حماس میخواهد این است که اسرائیل عقبنشینی کند و جنگ را پایان دهد و حماس به حکمرانی بر غزه ادامه دهد؛ درحالیکه سرنوشت گروگانها کاملا مشخص نیست.» این طرح سه مرحلهای با آتشبس فوری و موقت آغاز میشود و به پایان جنگ و بازسازی غزه میرسد.
این طرح همچنین خواستار آزادی تمام افراد باقیمانده اسیر غزه، غیرنظامیان و سربازان، در ازای تعداد بسیار بیشتری از فلسطینیهایی است که در زندانهای اسرائیل نگهداری میشوند. واکنش زنجیرهای اخیر پیشنهادها و پیشنهادهای متقابل از اواخر آوریل آغاز شد؛ زمانی که اسرائیل پیشنویسی را ارائه کرد که بلینکن آن را «فوقالعاده سخاوتمندانه» خواند. اسرائیل حداقل دو امتیاز ارائه کرد که به فلسطینیهای آواره از شمال غزه اجازه داد به خانههای خود بازگردند و تعداد گروگانها را از ۴۰ به ۳۳ کاهش میداد. به گفته مقامات اسرائیلی، از بیش از ۲۵۰نفری که در جریان حمله ویرانگر حماس در ۷اکتبر به جنوب اسرائیل که منجر به جنگ شد، به اسارت درآمدند، ۱۱۶نفر در غزه باقی ماندهاند. دستکم یکسوم آنها مردهاند.
به گفته مقامات اسرائیلی، حدود ۱۲۰۰نفر در حمله ۷اکتبر کشته شدهاند؛ درحالیکه مقامات بهداشتی غزه میگویند تاکنون بیش از ۳۷۰۰۰فلسطینی در جنگ جان باختهاند. آمار آنها تفاوتی بین نیروهای شبهنظامی و غیرنظامیان قائل نیست. حماس در ۶مه اعلام کرد که این پیشنهاد را پذیرفته است. اما معلوم شد که این گروه نسخه تغییر یافته را میپذیرد. اسرائیل در آن زمان اعلام کرد که شکافهای بزرگی بین دو طرف باقی مانده است.
آمریکا ادامه میدهد
آنتونی بلینکن روز چهارشنبه گفت که بهرغم پیشنهاد متقابل حماس که به گفته وی شامل درخواستهای غیرقابل قبول است، به فشار فوری برای توافق آتشبس بین اسرائیل و حماس در نوار غزه ادامه خواهد داد. پس از گذشت بیش از ۸ ماه جنگ در غزه، توافق آتشبس پیشنهادی از طرحی پیروی میکند که ماه گذشته توسط جو بایدن علنی شد و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز آن را تایید کرد. اما به نظر میرسد اسرائیل و حماس هنوز تا رسیدن به توافق فاصله دارند.
بلینکن گفت: «در روزهای آینده، ما به صورت اضطراری برای بستن این توافق تلاش خواهیم کرد.» بلینکن در یک کنفرانس خبری در دوحه قطر در کنار محمد بن عبدالرحمن آلثانی که هم بهعنوان نخستوزیر و هم وزیر امور خارجه قطر فعالیت میکند، گفت: «توافقی روی میز بود که عملا شبیه طرحی بود که حماس در ششم ماه مه مطرح کرده بود.» به گفته وی، اما پاسخ حماس که توسط میانجیهای مصری و قطری دریافت شد و روز سهشنبه به مقامات آمریکایی ارسال شد، خواستههایی را مطرح میکند که «فراتر از مواضعی است که قبلا اتخاذ کرده و پذیرفته بود.» بلینکن گفت: «برخی از تغییرات قابل اجرا هستند، برخی دیگر قابل اجرا نیستند.» او از افشای جزئیات درباره پیشنهاد متقابل حماس خودداری کرد؛ اما اظهار کرد که تغییر خواستههای این گروه صداقت مذاکرهکنندگان آن را زیر سوال میبرد. او گفت: «شما باید بپرسید که آیا آنها با حسن نیت پیش میروند یا نه؟»
دو تن از نیروهای نزدیک به حماس که از جزئیات پاسخ حماس مطلع شدهاند، گفتند که این درخواست شامل خروج اسرائیل از دو کریدور حیاتی - یکی در امتداد مرز مصر و دیگری در مرکز نوار غزه است- در هفته اول آتشبس است. آنها گفتند که حماس همچنین از نیروهای اسرائیلی میخواهد که در پایان مرحله اول توافق بهطور کامل از غزه خارج شوند و قبل از هرگونه تبادل اسرای فلسطینی با گروگانها، نبرد بهطور کامل و «پایدار» متوقف شود. آنها ادامه دادند که حماس خواستار آن است که روسیه، چین و ترکیه بهعنوان ضامن و امضاکننده توافق آتشبس حضور داشته باشند. درحالیکه بایدن گفت این طرح توسط اسرائیل طراحی شده، کابینه اسرائیل هنوز علنا ادعای بایدن را نپذیرفته است و بنیامین نتانیاهو اصرار دارد تا زمانی که به هدفی که اغلب اعلام کرده، نابودی توان نظامی حماس نرسد، جنگ را متوقف نخواهد کرد.