شرمساری در برابر غزه
مواضع تند اردوغان در قبال جنایات اسرائیل در قبال غزه توجه محافل سیاسی و رسانهای را بهسوی وی جلب کرد. اردوغان تاکید کرده وظیفه رساندن صدای بشریت علیه جنایات غزه اکنون بر دوش ترکیه است. مرزهای سیاسی و فرهنگی ترکیه با مرزهای رسمی آن مشخص نمیشود، بلکه منطقه بسیار وسیعتری از دریای آدریاتیک تا دیوار بزرگ چین را دربرمیگیرد. درواقع ما نسبت به هر سانتیمتر زمین همین احساس را داریم. اگر با این جغرافیا طوری رفتار کنیم که انگار خارج از ما هستند، پس وطن نیز در خطر است. بنابراین اگر ما نسبت به آنچه امروز در غزه رخ میدهد واکنش نشان ندهیم، نمیتوانیم از گسترش تعصب مهاجمان «سرزمین موعود» فردا به سرزمینهایمان جلوگیری کنیم. به همین دلیل میگوییم هر اتفاقی که در چهار گوشه جغرافیای ما از بالکان تا قفقاز، از دریای سیاه تا سواحل شرقی مدیترانه رخ میدهد، مستقیما به ما مربوط میشود. جای قرهباغ در قلب ما و جای غزه در قلب ما یکسان است، همانطور که ما بین بوسنی و حلب و طرابلس تمایز قائل نیستیم.
کورتولموش، رئیس مجلس ترکیه نیز در مواضع تند خود با تاکید بر لزوم محاکمه سران اشغالگر اسرائیل در دادگاههای بینالمللی به سبب جنایتهای جنگی و جنایت نسلکشی که علیه فلسطینیان در نوار غزه مرتکب شدند، در عین حال خواستار شد هر کس که مرتکب چنین ظلمی شود، از مجازات رهایی نیابد. از جامعه بینالمللی میخواهیم در توقف جنایتها علیه بشریت در غزه نقش مهمی ایفا کند و در برابر آن سکوت نکند؛ زیرا کسی که مرتکب این جنایتها میشود، اسرائیل اشغالگر است.
بهگفته وزیر خارجه ترکیه سکوت کشورهای غربی در برابر حملات بیوقفه صهیونیستها به نوار غزه میتواند منجر به بحرانهای دیگر بشود. از دیدگاه او وخیمتر از آن (بحران فلسطین) این است که کشورهای غربیِ دارای نفوذ بر اسرائیل، در مقابل جنایات در غزه سکوت کرده و بیقید و شرط از اسرائیل حمایت میکنند. این وضعیت میتواند راه را برای بحرانهای دیگر باز کند و به اتحادهای غیرقابل پیشبینی منجر شود. از دیدگاه ترکیه شکستن مارپیچ خشونت در منطقه بدون جبران بیعدالتیهای غیرقانونی و عمیق تاریخی در مناقشه فلسطین، ممکن نیست. مایه شرمساری است که محاصره غیرقانونی و حملات غیرانسانی در غزه همچنان ادامه دارد. ما به ابتکارات و طرحهای خود برای صلح دائمی در راستای راهکار دو دولتی برای فلسطین ادامه میدهیم. ترکیه تاکنون ۱۱هواپیمای حامل کمکهای بشردوستانه به مصر فرستاده تا به غزه ارسال شود.
سیاست ترکیه در موضوع فلسطین همچنان از سوی مخالفان داخلی مورد انتقاد قرار میگیرد. احمد داوود اوغلو، رئیس حزب آینده و نخستوزیر پیشین، در سخنرانی خود در کنگره حزبش در پاسخی تند به اردوغان تاکید کرد: «ترکیه به اسرائیل بدهکار نیست. بنابراین دلیلی برای حمایت از آن ندارد. اگر شما مدیون اسرائیل نیستید، پس چرا نفت از جیهان به اسرائیل ادامه مییابد؟ اگر به اسرائیل بدهکار نیستید، چرا کشتیهای ترکیه غذا و سایر محصولات را به بندر حیفا میآورند؟ من این سوال را نیز مطرح میکنم. اگر سوخت مورد استفاده هواپیماهای اسرائیلی از ما باشد، پس غذای سربازان اسرائیلی نیز از ما میآید. اگر سیمان و آهن خانههایی که شهرکنشینان اسرائیلی میسازند از ما میآیند، شرم بر شما باد! »
حسن بیتمز، نماینده پارلمان ترکیه از حزب سعادت نیز در انتقاد به سیاست خارجی حزب حاکم عدالت و توسعه تاکید کرده همچنان در حال ارسال نفت، آهن، فولاد، میوه، سبزیجات و آب از بنادر اسکندرون، مرسین، ازمیر، آنتالیا و یالووا توسط صدها کشتی به اسرائیل هستیم. هر روز ۸ تا ۱۰ کشتی مهمات به اسرائیل میرود، با وجود همه انتقادات، اردوغان میگوید، کسی از ما انتظار قطع روابط دیپلماتیک با اسرائیل را نداشته باشد.
نشریه آیدینلیک ترکیه با اشاره به کمکهای تسلیحاتی آمریکا به اسرائیل طی یک ماه و نیم گذشته که از جنگ غزه میگذرد، نوشت: «بخشی از این کمکهای تسلیحاتی از مسیر پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه انجام میگیرد. بخش عمدهای از این تسلیحات از پایگاه آگراتور انگلیس در قبرس جنوبی منتقل میشود که بهصورت یک مرکز انتقال سلاح درآمده است. آمریکا و انگلیس، تسلیحات را از پایگاههای آلمان، ترکیه و اسپانیا با هواپیما به پایگاه آگراتور منتقل میکنند و از آنجا به اسرائیل ارسال میشود. این نشریه مدعی است در ۵نوامبر هواپیمای سی۱۳۰ هرکولس آمریکا از اینجرلیک به آگراتور قبرس پرواز کرد.
اظهارات اردوغان در سفرش به برلین و دیدار با اولاف شولتز، صدراعظم آلمان شور و هیجانی برانگیخت. به گفته او ترکیه آزادانه درباره وضعیت غزه صحبت خواهد کرد و دست بسته نخواهد ماند؛ زیرا به اسرائیل بدهی ندارد. اگر ما به او مدیون بودیم، نمیتوانستیم به این راحتی صحبت کنیم. رئیسجمهور ترکیه حمله زمینی اسرائیل به نوار غزه را به هولوکاست تشبیه کرد که توسط آلمان نازی انجام شد. او مدعی شد ما چیزی به اسرائیل بدهکار نیستیم. کسانی که بدهکار هستند نمیتوانند آزادانه اظهارنظر کنند. اگرچه اردوغان موضوع «دولت تروریستی» را در برلین مطرح نکرد، اما حملات هوایی و زمینی اسرائیل در غزه را به باد انتقاد گرفت و تاکید کرد حملات و انتقادات او علیه اسرائیل «یهودستیزی» نیستند؛ زیرا او از پیش علیه این موضوع مبارزه کرده است. در آلمان، جایی که یهودستیزی بهدلیل مسوولیتهای تاریخی برلین درخصوص هولوکاست «غیرقانونی» تلقی میشود، صحبت آزادانه درباره جنگ حماس و رژیم اسرائیل با محدودیتهایی مواجه است.