حکومت ۱۰ساله مودی برای اقتصاد هند چه معنایی دارد؟
فاجعه شکست انتخاباتی ۱۹ آوریل
«الکس تراولی» در گزارش اول آوریل در نیویورکتایمز نوشت، اما دستاوردهای اقتصادی بهطور گستردهای نابرابر بوده است. بخش عمدهای از رشد هند به افرادی که در بالای نردبان درآمد هستند- از جمله مجموعهای از مشاغل بزرگ و کاملا تحت کنترل- بستگی دارد. تخمین زده میشود که ۹۰درصد از جمعیت ۱.۴میلیاردی هند با کمتر از ۳۵۰۰ دلار در سال زندگی میکنند. با این حال، در فقیرترین مناطق روستایی، برنامههای رفاهی که تحت مدیریت مودی گسترش یافتهاند، زندگی را قابل تحملتر کرده است. بسیاری از مزایا قابل مشاهده هستند: کیسههای غلات رایگان، توالت، سیلندرهای گاز و مصالح مسکن. تحولات تجاری صرفا زندگی روستا را متحول کرده است: چراغهایLED، تلفنهای هوشمند ارزانقیمت و دادههای تقریبا رایگان تلفن همراه ماهیت زمان بیکاری را تغییر دادهاند.
درحالیکه آمریکا با وجود اخبار خوشبینانه اقتصادی، احساس کسالت میکرد، اما هند برعکس بود. نظرسنجیهای بینالمللی نشان میدهد که مصرفکنندگان هندی خوشبینترین مصرفکنندگان در همه جا هستند. خارجیها نیز نسبت به اقتصادی که مودی به ارمغان آورده احساس خوبی دارند. بانکهایی مانند «مورگان استنلی» و «جیپی مورگان چیس» برای ارتقای وزن هند در شاخصهای سهام و اوراق قرضه جهانی خود عجله دارند. «کریس وود»، یکی از بهترین استراتژیستهای بازار در آسیا، هشدار داد که اگر مودی دوباره در سال جاری انتخاب نشود، بازارهای هند ممکن است ۲۵درصد یا بیشتر سقوط کنند.
داستان موفقیت اقتصادی هند نیز یکی از ویژگیهای منحصربهفرد سالهایی است که مودی در این مقام حضور داشت. او همه اهرمهای قدرت را در کنترل داشت و در عین حال، «نمایش» هم اولویت اول او بود. چهره مودی در همه جا دیده میشود؛ شاید در دهلی نو بیشتر از چهره هر رهبر منتخب دموکراتیک در هر پایتخت دیگری حضور داشته باشد. در آستانه اجلاس گروه۲۰ در سپتامبر گذشته، شعارهای او تقریبا همهجا دیده میشد؛ زیرا باعث تحول مثبتی در هند شده بود. در شرایط جوی صعودی که اقتصاد هند را احاطه کرده است، حتی بدبینها نیز خوشبین هستند. درحالیکه آمار رسمی رشد ۷.۳درصدی را در سال مالی جاری پیشبینی میکند، اکثر متخصصان مالی در بمبئی این رقم را بین ۶ تا ۶.۵درصد میدانند. کمترین تخمین به ۴.۵درصد میرسد که همچنان ایالات متحده و احتمالا چین را پشت سر میگذارد.
از ابراز تردید حتی خفیف خودداری میشود. اقتصاددانانی که به دولت وابسته هستند باید مراقب باشند که صریح صحبت نکنند. اقتصاددانانی که با دولت کار نمیکنند در حال کمیاب شدن هستند؛ زیرا اتاقهای فکر مستقل مورد حمله قرار گرفته و بسته میشوند. «کنترل پیام» بسیار عیانتر از زمان سلف مودی، یعنی مانموهان سینگ (اقتصاددان برنده جایزه) است. هند در دوران ریاست جمهوری سینگ، حتی با رشد گهگاهی به مرز ۱۰درصد، بهعنوان یک «دولت در حال سقوط» شناخته شد. مودی در حال بازسازی نهادهای هندی بوده است. رقابت سیاسی در سطح ملی کاملا حذف شده و او از خصومت علیه اقلیت مسلمان ۲۰۰میلیونی کشور سوءاستفاده کرده است. مودی همچنین از قدرت دولتی استفاده کرده تا کاری کند که همه چیز در امور اقتصادی محقق شود. زیرساختها در مسیر بهبود هستند. برخی از ساخت و سازها فراتر از حد نیاز است؛ اما نفس این ساختوساز یک تسکین خوشایند است. برنامههای رفاهی هم بهتر شدهاند.
اما برداشت دیگری هم هست که میگوید رویکرد قاطعانه هند موجب نابرابری شده است. بزرگترین شرکتها بهشدت سود بردهاند. «Marcellus Investment Managers» در بمبئی در سال۲۰۲۲ تخمین زد که از ۱.۴تریلیون دلار ثروت ایجادشده توسط معتبرترین شاخص سهام از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲، ۸۰درصد آن به ۲۰شرکت تعلق گرفت. این شرکتها، شرکتهایی هستند که میتوانند مستقیما با دولت در تعامل باشند. هیچکس بهتر از «گوتام آدانی» تمرکز ثروت شرکت و خطرات مرتبط با آن را نشان نمیدهد. در خارج از هند، تعداد کمی نام او را میدانستند تا اینکه در سال۲۰۲۲ او بهطور ناگهانی در لیستها بهعنوان دومین فرد ثروتمند جهان پس از ایلان ماسک ظاهر شد.