اردوغان آتنیها را سورپرایز کرد
همپیاله شدن دو دشمن قدیمی
آنها گفتند که هدف نهایی، حل و فصل اختلافات طولانی مدت است که در دهههای اخیر آنها را به آستانه درگیری نظامی کشانده است. میتسوتاکیس، نخستوزیر یونان و رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، این بیانیه را در حالی امضا کردند که اردوغان برای اولین بار در ۶سال گذشته از آتن بازدید کرد. اگرچه این پیمان از نظر قانونی الزامآور نیست، اما از نظر تاریخی اهمیت دارد. رهبران قبلی یونان تلاش کردند به این توافق برسند؛ اما نتوانستند به آن دست یابند؛ درحالیکه توافق اخیر دارای نمادهای قوی است. مقامات ارشد دو کشور درباره موضوعاتی از جمله مهاجرت، انرژی، گردشگری و تجارت گفتوگو کردند. رهبران دو کشور گفتند که هدف آنها دو برابر کردن تجارت سالانه بین کشورهایشان به ۱۰میلیارد دلار است.
اردوغان در گفتوگوی تلویزیونی با همتای یونانی خود، آرام و خندان ظاهر شد. تلویزیون یونان همچنین نشان داد که میتسوتاکیس و اردوغان قبل از بالا رفتن از پلههای عمارت نخستوزیر برای گفتوگو، در حال دست دادن غیرعادیِ صمیمانه بودند. اردوغان بعدا در اظهارات تلویزیونی با رهبر یونان گفت: «تا زمانی که روی تصویر بزرگ تمرکز کنیم، هیچ مشکلی بین ما آنقدر بزرگ وجود ندارد که نتوان آن را حل کرد. ما میخواهیم دریای اژه را به دریای صلح و همکاری تبدیل کنیم.» میتسوتاکیس گفت: «جغرافیا و تاریخ تضمین کرده است که ما با هم زندگی کنیم و من وظیفه تاریخی میدانم که دو کشور را مانند مرزهایمان در کنار هم قرار دهم. ما مدیون نسلهای بعدی هستیم که فردایی با آبهای آرام بسازیم که باد در آن خوش و خرم میوزد.»
به گفته دفتر نخستوزیر یونان، این کشورها در مجموع ۱۵موافقتنامه در زمینههایی از جمله آموزش، صادرات و کشاورزی امضا کردند. آنها متعهد شدند که گفتوگوهای مستمری را درباره موضوعات سیاسی و اقتصادی مانند انرژی و گردشگری انجام دهند و درباره اقدامات اعتمادسازانه برای از بین بردن منابع تنشِ ناخواسته، توافق کردند. آنها متعهد شدند که کانالهای ارتباطی را باز نگه دارند و از هرگونه اقدام یا بیانیهای که ممکن است روح دوستانه این پیمان را تضعیف کند، خودداری کنند. همچنین هر دو کشور متعهد شدند در صورت هرگونه بروز اختلافی، آن را از راههای مسالمتآمیز حل کنند.
میتسوتاکیس گفت که حل اختلافات طولانیمدت بر سر به اصطلاح فلات قاره و حقوق مواد معدنی در دریای اژه و مدیترانه شرقی بهعنوان «گام بعدی» پس از پیشرفت مذاکرات، در سطح بالا مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نمایش گرما دور از هنجار بود. سال گذشته، اردوغان پس از متهم کردن نخستوزیر یونان به لابی کردن با کنگره ایالات متحده برای جلوگیری از فروش تسلیحات به ترکیه اعلام کرد که میتسوتاکیسی دیگر برای او «وجود ندارد». در آخرین سفر اردوغان به یونان در سال۲۰۱۷، او همتای یونانی خود را با پیشنهاد بازنگری معاهده بینالمللی که مرزهای مدرن دو کشور را مشخص میکند، شگفتزده کرد.
روز پنجشنبه، اردوغان گفت که انتظار دارد چنین مذاکراتی در سطح بالا حداقل سالی یکبار برگزار شود و میتسوتاکیس را برای دیدار بعدی به آنکارا، پایتخت ترکیه دعوت کرد. البته در این دیدار لحظه ناخوشایندی نیز رقم خورد و آن هم زمانی بود که میتسوتاکیس به اشاره اردوغان به «اقلیت ترک» در یونان پاسخ داد و خاطرنشان کرد که این معاهده بینالمللی است که مرزهای مدرن این کشورها را تعیین میکند و به جای اینکه آنها را اقلیت «ترک» بنامد، آنها را یک «اقلیت مسلمان» خواند.