تلاش ترک‌ها و آتنی‌ها برای اعتمادسازی
در نشست شورای عالی همکاری یونان و ترکیه در روز پنج‌شنبه ۷دسامبر در آتن، درخصوص گفت‌وگوی سیاسی و اقدامات اعتمادسازی، دستور کار مثبت در طیف گستردهای از زمینه‌های مورد علاقه مشترک گفتوگو خواهد شد. در این اجلاس ۱۱وزیر از طرف یونان و هشت وزیر از طرف ترکیه شرکت خواهند کرد. پیش‌بینی میشود در جریان این سفر موضوعاتی همچون تبادل اطلاعات و دانش فنی در موضوعات آموزش، کاوش‌های مشترک باستان‌شناسی در یونان و ترکیه، لغو روادید برای گردشگران ترکیه که تمایل دارند از جزایر شرقی اژه بازدید کنند، استقرار یک افسر گارد ساحلی یونان در ازمیر و متقابلا استقرار یک افسر گارد ساحلی ترکیه در لسووس و برگزاری کمپهای تابستانی مشترک برای دانشجویان دو کشور در دو کشور مورد بحث قرار خواهد گرفت.
هدف اردوغان از دیدارش از آتن، ارسال پیامی مثبت درباره روابط دو کشور است. در دیدار رئیس‌جمهور ترکیه با نخست‌وزیر یونان نقشه راه روابط دوجانبه، تلاش برای حصول توافق پیرامون تحدید فلات قاره و مساله غزه مورد بحث قرار خواهد گرفت. دو کشور چند یادداشت‌تفاهم در زمینه‌های گردشگری، اقتصاد، بهداشت و مهاجرت نیز امضا خواهند کرد. برای طرف یونانی تحکیم آرامش، بهبود روابط دوجانبه، تمرکز بر موضوعات مندرج در دستور کار مثبت و امضای یادداشت تفاهم در زمینه‌های مختلف بهمنظور ایجاد فضای خوب بین دو کشور مورد توجه خواهد بود. بهنظر میرسد از سوی طرف ترک نیز موضوعاتی همچون «امضای توافق‌نامه در زمینه مهاجرت، تعیین نقشه راه درباره تحدید منطقه انحصاری اقتصادی و فلات قاره، طرح مشکلات اقلیت ترکیه و همکاری در زمینه انرژی» مورد بحث قرار خواهد گرفت.
اردوغان، رئیس جمهور ترکیه اخیرا طی سخنانی در اجلاس گروه پارلمانی حزب عدالت و توسعه (AKP) در آستانه دیدارش از آتن در ۷دسامبر اعلام کرده «خط ما کاملا روشن است. ما دیپلماسی را بازی با حاصل جمع صفر که در آن یکی می‌برد و دیگری می‌بازد، نمیدانیم. از دید ما دیپلماسی فرصتی مهم برای هر دو طرف برای دیدار در یک نقطه منطقی و برنده شدن آنها بر اساس اصل برد-برد است.» اردوغان بر این باور است «معتقدیم وقتی با همسایگانمان صحبت می‌کنیم، هیچ مسالهای نیست که نتوانیم بر آن غلبه کنیم و این رویکرد ما در دیدار از آتن خواهد بود. با همسایه خود یونان دیروز اختلافاتی داشتیم و فردا هم خواهیم داشت. اما به این معنا نیست که بهعنوان دو همسایه که در دریا، جغرافیا و آب و هوا سهیم هستند، نتوانیم مخرج مشترکی را پیدا کنیم. در چارچوب اعتماد متقابل زمینه‌های مختلفی وجود دارند که یونان و ترکیه میتوانند همکاری داشته باشند و امیدوارم که دیدارمان از یونان صفحه جدیدی را در روابط دو کشور باز کند.»
طرف یونانی توهمی درباره احتمال حصول پیشرفت درباره مسائل مهم مورد اختلاف ندارد اما معتقد است که پیشرفت در زمینه‌هایی که در «دستور کار مثبت» آمده، امکان پذیر و واقعبینانه است. با این حال طرف یونانی آمادگی دارد تا درباره مسائل دشوار چون تحدید مناطق دریایی بین دو کشور وارد مذاکره شود. موضع رسمی و اعلام‌شده یونان این است که این موضوع را بهعنوان تنها مساله مورد اختلاف دو کشور بهرسمیت می‌شناسد و حاضر است با طرف ترکیه برای ارجاع پرونده به دیوان لاهه وارد مذاکره شود. «جورج گراپتریتیس» وزیر امور خارجه یونان تاکید دارد مسیر‌های ارتباط سیاسی یونان و ترکیه در ماه‌های اخیر ایجاد شده و سطح درک متقابل را تقویت کرده است. ما بر همکاری دوجانبه سودمند، دستور کار مثبت و اقدامات اعتماد‌ساز دفاعی و نظامی تاکید می‌کنیم. دولت یونان از شورای همکاری با آگاهی و جدیت استقبال می‌کند.»
فخرالدین آلتون، مدیر ارتباطات ترکیه اخیرا در مصاحبه با روزنامه «تانه آ» یونان که تلاش دارد پیش از آغاز سفر فضای روابط را آماده کند تاکید کرده بود باز نگه داشتن همه مسیر‌ها به یونان و ترکیه در اعتمادسازی بیشتر نسبت به حساسیت‌ها و منافع حیاتی یکدیگر کمک می‌کند. ما باید همه مسیر‌ها را باز نگه داریم. باید با یکدیگر صحبت کنیم، نه با دیگران درباره یکدیگر. مسائل مربوط به دو کشور را نه با طرفهای دیگر بلکه باید به صورت مستقیم مورد بررسی و مذاکره قرار دهیم. هدف اصلی ترکیه و یونان بهعنوان دو کشور همسایه و عضو ناتو حل و فصل تمام مسائل دوجانبه، منطقهای و بینالمللی و در حالت کلی تمامی بحرانها است. تا زمانی که شفافیت، پیش‌بینی پذیری و احساس همسایگی خوب موجود باشد، هر دو کشور فضای کافی برای حل اختلافات خود خواهند داشت. سیاستمداران باید از اظهارات تحریک آمیز که توجه رسانه‌ها را به خود جلب می‌کند، خودداری کنند.
البته در یونان سفر اردوغان به آتن، با مخالفتهایی روبهرو است. ساماراس، نخست‌وزیر اسبق و رئیس سابق حزب نئودموکراسی سیاستهای دولت کنونی راست‌گرای یونان را مورد انتقاد قرار میدهد. او در مصاحبه با روزنامه محافظهکار «کاتی مرینی» با ابراز مخالفت خود با دیدار رئیس‌جمهور ترکیه از یونان اعتقاد دارد «آیا میتوانیم با فردی که تمامی شرکا و متحدان ما با آن اختلاف نظر دارند، به توافق برسیم؟ با کسی که از نظر سیاسی، اقتصادی و عملیاتی در محور ضد غربی قرار گرفته است؟ بنابراین فکر میکنم دیدار اردوغان از آتن ایده خوبی نیست. ترکیه دائم بهدنبال تحریک کردن ما است و میخواهد ما را در مقابل عمل انجام‌شده قرار دهد. تا وقتی که بر این رویکرد ادامه میدهد معنی ندارد، ما وانمود کنیم که داریم با ترکیه صحبت می‌کنیم. اردوغان به «دستور کار مثبت» که بین یونان و ترکیه در حال توسعه است، اعتقادی ندارد. ترکیه مانند دزد دریایی رفتار می‌کند تا زمانی که این رفتار را ادامه دهد، دستور کار مثبتی وجود ندارد.
