همه راهکارها به بنبست میخورد؟
۳گزینه اسرائیل برای غزه
«تزاچی هانگبی»، مشاور امنیت ملی اسرائیل در هفتههای اخیر گفت که پس از پاکسازی غزه از حماس، کنترل این سرزمین باید به تشکیلات خودگردان فلسطین واگذار شود؛ اما این موضع رسمی اسرائیل نیست. در واقع، اکثریت آشکار در میان حزب حاکم لیکود با بازگشت تشکیلات خودگردان به سرزمینی که حماس آنها را در سال۲۰۰۷ از آنجا بیرون کرد، مخالف است. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر، در این مورد ابهام دارد و ایدههای مختلف مانند اشغال غزه توسط اسرائیل را رد میکند؛ اما جایگزینی ارائه نمیدهد. تنها سناریویی که نتانیاهو متعهد به آن شده است، حفظ کنترل نظامی اسرائیل در سرتاسر این منطقه است، همانطور که اسرائیل چندین دهه است همین کنترل را در کرانه باختری انجام داده است. بیمیلی او به تعهد آشکارا با آینده شخصی و سیاسی او پس از جنگ مرتبط است؛ آیندهای که تقریبا به اندازه غزه تیره و تار است. یک منبع ارشد امنیتی سابق که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: اسرائیل سه گزینه دارد. «یکی از آنها عالی است، دومی بد است، سومی بد نیست؛ اما غیر واقعی است.»
یکم) نقشی برای مصر؟
اولین گزینه که از بیشترین حمایت در میان تصمیم گیرندگان اسرائیل برخوردار است، این است که مصر در ازای بخشش کامل بدهیهای خارجی عظیم خود، کنترل این منطقه را بهدست گیرد. هنگامی که رهبران اسرائیل و مصر در اواخر دهه۱۹۷۰ در حال مذاکره بر سر پیمان صلح تاریخی خود بودند، اسرائیلیها از انور سادات خواستند که غزه را پس بگیرد؛ منطقهای که تا زمان تصرف این سرزمین در سال۱۹۶۷ مصر ادارهاش میکرد. بیش از چهار دهه بعد - که غزه یکی از پرجمعیتترین و فقیرترین مکانهای روی زمین شده است - رئیسجمهور عبدالفتاح السیسی تمام درخواستهای ارائهشده را رد کرده است. این منبع امنیتی سابق گفت: «آمریکاییها و ما و همچنین برخی از کشورهای حاشیه خلیجفارس هنوز از گزینه مصر دست برنداشتهایم. تلاشها برای متقاعد کردن طرفهای مربوطه در حال انجام است که در اینجا فرصتی غیرقابل برگشت برای مصر وجود دارد که دوباره روی پای خود بایستد.» این پیشنهادها شامل بازسازی غزه در جنوب موقعیت فعلی آن - به جای بازسازی در مناطق تخریبشده توسط بمبهای اسرائیل - و انتقال برخی از ساکنان آن به کشورهای عربی یا کشورهای دیگر و باقی ماندن بقیه در غزه بازسازی شده است. مصریها با عصبانیت به این ایدهها واکنش نشان دادهاند. یوسی کوهن، رئیس سابق موساد از سوی حاکمیت اسرائیل مامور شد تا اهرمی بینالمللی ابداع کند که مصریها را به سمت مطلوب سوق دهد. او ارتباطات متعدد خود را فعال کرده، از کشورهای منطقه بازدید کرده و پیشنهادهایی را ارائه کرده، اما تاکنون بیفایده بوده است.
دوم) از رامالله تا شهر غزه
گزینه دوم بازگشت تشکیلات خودگردان به غزه است که بسیاری از تصمیمگیرندگان اسرائیلی آن را ایده بدی میدانند. به بیان ساده، هدف نهایی دولت برای قطع همه روابط بین خود و غزه را به هم خواهد زد. یک منبع امنیتی ارشد اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «همین است، دیگر نه اسرائیل و نه غزه. هر چه بود تمام شد.» او افزود: «نه کارگر فلسطینی در اسرائیل، نه آب اسرائیلی به غزه، نه برق، نه سوخت، نه تجارت، نه هیچ چیز. بعد از کاری که با ما کردند، میتوانند ما را فراموش کنند.» در اینجا منافع سیاسی زیادی مطرح است. راست سیاسی اسرائیل بهشدت با کنترل تشکیلات خودگردان بر غزه مخالفت میکند؛ زیرا میترسد که فلسطینیان آنجا و کرانه باختری را تحت رهبری مشترک متحد کند.
سوم) ائتلاف بینالمللی
گزینه سوم واگذاری کلیدها به ائتلاف بینالمللی متشکل از کشورهای عربی و/یا ناتو، اتحادیه اروپا یا سازمان ملل است. یک منبع بلندپایه سیاسی اسرائیلی به المانیتور گفت: «این رمانتیک به نظر میرسد، اما این گروهها هرگز کار نمیکنند. کسانی که غزه را اداره میکنند، باید درگیر شوند و علاقه واقعی داشته باشند، نه اینکه فقط میهمان باشند.» این منبع سیاسی به نتیجه جنگ لبنان در سال۲۰۰۶ و قطعنامه۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل اشاره کرد که قرار بود حزبالله را از جنوب لبنان، دور از مرز اسرائیل، تا خطی در شمال رودخانه لیتانی خارج کند. یک نیروی چند ملیتی در امتداد خط مستقر شد؛ اما حزبالله به تدریج به جنوب بازگشت. این منبع با اشاره به درگیریهای خشونتآمیز با حزبالله در هفتههای اخیر گفت: «هیچکس جرات نکرد به حزبالله بگوید در مرز [با اسرائیل] مستقر نشود که ما را به تشدید تنشهای کنونی سوق داد.»
یکی از راههای خلاقانهای که در حال انجام است، ساخت یک جزیره مصنوعی عظیم در سواحل غزه است. یکی از مقامات ارشد امنیتی سابق به المانیتور گفت: «این کار ارزانتر و سریعتر از بازسازی خود نوار غزه خواهد بود. فناوری، ابزار و پول وجود دارد. ابوظبی و دبی دارای تعداد زیادی از این جزایر مصنوعی هستند که به قطب گردشگری، تجارت، مسکن و زیرساخت تبدیل شدهاند. نسبتا آسان است، ارزان است و به همه این امکان را میدهد که برگ جدیدی را برگردانند. غزهایها سرزمین جدیدی با زیرساختهای کارآمد دریافت خواهند کرد. دیگر مرز زمینی بین اسرائیل و غزه وجود نخواهد داشت.» این منبع هشدار داد که هرگونه تلاش برای بازسازی غزه با توجه به شبکه عظیم تونلهای زیرزمینی که ممکن است همه چیز در آن فرو بریزد، محکوم به شکست است.
آخرین تحولات
یکی از پزشکان بیمارستان الشفا به الجزیره گفت: ارتش اسرائیل دستور داده است بیمارستان الشفا خالی شود. در لحظه تنظیم این گزارش حدود ۴۵۰بیمار تخلیه شده بودند. این در حالی است که نیروهای اسرائیلی متهم به غارت تجهیزات بیمارستان الشفا شدهاند. «مرسیها گادزو» و «ویرجینیا پترومارکی» در گزارش ۱۸نوامبر در الجزیره به نقل از گزارشهای سازمان ملل نوشتند، از ۱۱نوامبر بهدلیل قطع برق، ۴۰بیمار از جمله ۴کودک نارس جان خود را در این بیمارستان از دست دادهاند. محمد زقوت، مدیر بیمارستان الشفا، دیروز شنبه گفت که نیروهای اسرائیلی به کارکنان و بیماران یکساعت وقت برای تخلیه بیمارستان دادند. او گفت با وجود اولتیماتوم اسرائیل اما کارکنان درمانی در حال خدمترسانی به بیماران هستند و از هیچ کمکی فروگذاری نمیکردند. او افزود که فهرستی از بیماران به صلیب سرخ داده شده است تا برای مداوا به مصر بروند.
الجزیره در بخش دیگری از گزارش خود به نقل از ارتش اسرائیل نوشت که با وجود اولتیماتوم اولیه اما ارتش اسرائیل اعلام کرد که هیچ اولتیماتومی برای تخلیه بیمارستان شفا نداده است. در بیانیه ارتش اسرائیل آمده است: «باید تاکید شود که ارتش هیچ درخواستی برای تخلیه بیماران یا تیمهای درمانی نداده است.» ارتش اسرائیل افزود که «به درخواست مدیر بیمارستان برای دادن مسیری امن برای کسانی که قصد خروج داشتند» چنین گفته است. «روی چالندز» هم در گزارشی از سرزمینهای اشغالی برای الجزیره نوشت، منابع رسمی یا دولتی اسرائیل هیچ اطلاعی درباره تخلیه بیمارستان ندادهاند.
همچنین «منیر البرش» مدیرکل بهداشت غزه هم روایت دیگری میدهد. او از اولتیماتوم یکساعته ارتش اسرائیل برای تخلیه بیمارستان خبر داد. او به نقل از ارتش اسرائیل افزود ارتش هشدار داد تمام کسانی که میخواهند از بیمارستان خارج شوند باید دستمال سفید در دست داشته باشند یا دست خالی از بیمارستان خارج شوند. وی افزود: «تمام کسانی که خارج میشوند در تمام طول راه از سوی سربازان اسرائیلی تحقیر میشوند.» به نظر میرسد وضعیت بیمارستان الشفا در هالهای از ابهام است و تایید و تکذیبها پایانی ندارد. با این حال، یک چیز مسلم است: بیمارستان شفا حال و روز خوبی ندارد و نفسهای آخر را میکشد.
از سوی دیگر، «عدنان البرش» رئیس ارتوپدی بیمارستان شفا هم به الجزیره گفت که «هیچ بیمارستان یا مرکز درمانیای در نوار غزه وجود ندارد که فعال باشد.» او افزود: «بیمارستان باپتیست در محاصره است؛ بیمارستان اندونزی بدون منابع و تامین وسایل بهداشتی از خدمترسانی خارج شده است. ما پزشکان هم هر آنچه در توان داشتیم تا آخرین لحظه انجام دادیم تا قربانیان را نجات دهیم.» گزارشگران الجزیره همچنین نوشتند که «جهاد ابو شناب» شرایط حوالی بیمارستان «الاهلی» معروف به باپتیست را «ویرانی تمامعیار» توصیف میکند. او میگوید تمام خانهها و ساختمانهای اطراف به تلی از خاک تبدیل شدهاند و اجساد دهها نفر روی زمینها پخش شده است. بسیاری از اجساد آن قدر نابود شدهاند که قابل شناسایی نیستند.
راز کثیف صادرات تسلیحات اسرائیل
«پدی داولینگ» در گزارش مفصل ۱۷نوامبر در الجزیره نوشت، ارتش اسرائیل در ۲۲اکتبر فیلمی از واحد کماندویی «ماگلان» منتشر کرد که یک بمب خمپاره ۱۲۰میلیمتری هدایتشونده جدید به نام «نیش آهنین» را علیه حماس در غزه مستقر کرد. شرکت Elbit Systems، سازنده بمب در حیفا، از مارس۲۰۲۱، زمانی که در ارتش اسرائیل ادغام شد، کیفیت این بمب را در صفحه روابط عمومی وبسایت خود تبلیغ میکند. بنی گانتس، وزیر جنگ اسرائیل در آن زمان و اکنون بخشی از کابینه جنگی بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر «نیش آهنین» را چنین توصیف کرد: «برای اصابت دقیق به اهداف، هم در زمینهای باز و هم در محیطهای شهری، طراحی شده است؛ درحالیکه احتمال آسیبهای جانبی را کاهش میدهد و از آسیب به غیر نظامیان جلوگیری میکند.»
این ادعایی است که «مارک رگو»، سخنگوی سابق نتانیاهو، درباره رویکرد کلی اسرائیل به جنگ در غزه تکرار کرده است و در همین زمینه گفت، اسرائیل «سعی میکند تا آنجا که ممکن است عمل جراحی را بدون خونریزی انجام دهد.» تحلیلگران میگویند که ماشینهای کشتار ویرانگر «جراحی» اسرائیل که روی فلسطینیها آزمایش شدهاند، خریداران جهانی دارد. «احمد سعید النجار»، ۲۸ساله، در جریان سومین جنگ غزه در سال۲۰۱۴ در حال رانندگی با تاکسی خود در رفح بود که یک موشک از پهپاد از سقف باز تاکسی او وارد شد. این موشک در تاکسی وی منفجر شد و بلافاصله هر ۶مسافر -از جمله بهترین دوستش – را کشت. این خودرو توسط یک موشک پهپاد «اسپایک» اسرائیلی هدف قرار گرفته بود. این موشک این قابلیت را دارد که بتوان هزاران مکعب تنگستن ۳میلیمتری را بر آن سوار کرد. این موشک همچنین قابلیت تخریب تقریبا تا ۲۰متر را دارد.
به گفته «اریک فوسه»، یک پزشک نروژی که در غزه کار میکند، این مکعبهای تنگستنی فلز را سوراخ میکنند و «باعث جدا شدن بافت از گوشت» میشوند و به معنای واقعی کلمه هر کسی را که در محدوده قرار دارد، خرد و تکهپاره میکند. النجار که از لاشه خودرو نجات یافت، دچار سوختگی شدید، از دست دادن چشم راست، اصابت متعدد ترکش و از دست دادن پای راست از ناحیه میانی ران شد. پهپاد Heron TP Eitan بزرگترین هواپیمای بدون سرنشین اسرائیل (UAV) است و در سال۲۰۰۷ وارد خدمت شد. این حصول ساخت شرکت دولتی صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) - بزرگترین شرکت هوافضا و دفاع اسرائیل و بزرگترین صادرکننده صنعتی اسرائیل –میتواند تا ۴۰ساعت بهطور مداوم پرواز کند و میتواند چهار موشک اسپایک را حمل کند. طبق گفته سازمان غیردولتی Drone Wars UK، ایتان برای اولینبار در «عملیات سرب گداشته» در جنگ ۲۰۰۸-۲۰۰۹ غزه برای حملات علیه غیرنظامیان استفاده شد.
بر اساس گزارش بینالمللی دفاع از کودکان، از ۳۵۳کودک کشته و ۸۶۰کودک مجروح در عملیات سرب گداخته و ۱۱۶کودک بر اثر موشکهای پرتابشده توسط هواپیماهای بدون سرنشین جان خود را از دست دادند. پس از جنگ، شرکت دولتی صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) شاهد افزایش سفارشهای پهپادهای نوع Heron از حداقل ۱۰کشور بین سالهای ۲۰۰۸-۲۰۱۱ بود. در این مدت، بیش از ۱۰۰هواپیمای بدون سرنشین تحت طرحهای سرمایهگذاری مشترک خریداری یا اجاره شد.
بر اساس گزارش سال۲۰۱۴ توسط Drone Wars UK، هند - بزرگترین خریدار نظامی اسرائیل که بیش از ۱۰۰پهپاد ساخت اسرائیل را مورد استفاده قرار داد- در این مدت ۳۴پهپاد Heron خریداری کرد و پس از آن فرانسه (۲۴)، برزیل (۱۴) و استرالیا (۱۰) قرار گرفتند. «آنتونی لوونشتاین»، روزنامهنگار و نویسنده مستقل گفت: «در هر جنگ علیه غزه، طیفی از سلاحها و فناوریهای نظارتی علیه فلسطینیها بهکار گرفته شده است و سپس به بازار میرسد و به تعداد زیادی از کشورها در سراسر جهان فروخته میشود.» او میگوید: «سرزمینهای فلسطینی آزمایشگاهی برای سلاحهای اسرائیل است.»