طرح ترکیه برای بحران غزه
در روزهای ابتدایی رویدادهای غزه، «اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه در اقدامی دیپلماتیک در گفت‌وگوی تلفنی با «اسحاق هرتسوگ» رئیس‌جمهوری رژیم صهیونیستی اعلام کرد هر اقدامی که موجب آسیب دیدن ساکنان غزه به‌صورت دسته‌جمعی و بدون تفکیک افراد شود، نتیجه‌ای جز افزایش رنج‌ها و افزایش خشونت در منطقه نخواهد داشت. وی بر ضرورت خویشتنداری و ایجاد آرامش در کوتاه‌ترین زمان ممکن و ادامه تلاش ترکیه برای پایان دادن به «درگیری‌های نگران‌کننده و تحقق صلح دایم» تاکید کرد. اردوغان مدعی است تشدید تنش‌ها میان رژیم صهیونیستی و فلسطین به زودی به پایان نخواهند رسید. ما به میانجی‌گری برای پایان دادن به این جنگ فکر می‌کنیم. معتقدیم که بدون تشکیل کشور مستقل فلسطین با یکپارچگی جغرافیایی در مرزهای۱۹۶۷ به پایتختی قدس، صلح به منطقه باز نخواهد گشت. اردوغان در مواضع بعدی خود با اظهارت تندتری علیه جنایات رژیم صهیونسیتی در غزه، آمریکا را مقصر اصلی اتفاقات خونین و التهاب چندین‌ساله در خاورمیانه اعلام کرد. او با انتقاد از حضور ناو هواپیمابر آمریکا در منطقه اعلام کرد آمریکا می‌خواهد مردم فلسطین را قتل عام و حمام خون راه بیندازد، این سیاست دیرینه و همیشگی آمریکایی‌ها در منطقه خاورمیانه بوده است. رئیس‌جمهور ترکیه با ابراز نگرانی شدید از تشدید و گسترش بیشتر درگیری‌ها در خاورمیانه، محاصره غزه را «غیرقابل قبول» خواند و از اسرائیل خواست تا کریدور رفح را برای ارائه کمک‌های بشردوستانه به فلسطینیان باز کند.
هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه پس از دیدار با عبدالله بوحبیب، وزیر امور خارجه و مهاجران لبنان اعلام کرد کشور فلسطین به پایتختی قدس باید تشکیل شود. لطفا به هشدارهای ما گوش کنید. برای رسیدن به یک صلح تلاش می‌کنیم. جنگ اخیر ممکن است هم باعث بروز جنگ‌های بزرگ‌تر شود، هم اینکه یک صلح تاریخی به‌وجود آورد. قدرت‌های مسلط سالهاست که با ایجاد یک جو خاص، هم به خود و هم به دیگران دروغ گفته‌اند. دیگر وقت آن رسیده است که به این وضعیت پایان دهیم. امکان دستیابی به صلحی پایدار با استفاده از راهکار‌های قدیمی وجود ندارد. زمین کسی را اشغال می‌کنید، خانه‌اش را مصادره می‌کنید، بیرونش می‌اندازید، یکی را می‌آورید و آنجا اسکان می‌دهید و به او می‌گویید «شهرک‌نشین.» اسم این کار دزدی است. تمام تلاش خود را می‌کنیم تا جنگ به‌گونه‌ای پیش نرود که منجر به بروز بی‌ثباتی در کشورهای منطقه به‌ویژه لبنان، مصر و اردن شود. هاکان فیدان معتقد است ما هدف قرار دادن غیرنظامیان را محکوم می‌کنیم و رئیس‌جمهور و من در هر موقعیتی این موضع را اعلام کرده‌ایم. اسرائیل راه‌حل دو دولتی را کنار گذاشت. دغدغه اسرائیل نه فلسطینی‌ها بلکه عادی‌سازی روابط با دیگر کشورهای عربی است؛ زیرا چشم‌اندازی درباره دولت فلسطینی ندارند. وقتی که از طرف دیگر کشورها به‌رسمیت شناخته شود، دیگر دلیلی برای به رسمیت شناختن فلسطین به‌عنوان یک دولت ندارد. آمریکا نیز به‌دنبال تشکیل دو دولت است.
در روزهای اخیر ترکیه طرحی برای بحران غزه ارائه داده است. پیشنهاد آنکارا این است که کشورهایی که ضامن طرف فلسطینی باشند باید از خود منطقه باشند و ترکیه نیز جزو این کشورها باشد. برای اسرائیل نیز چند کشور دیگر ضامن باشند. پس از توافق‌نامه، کشورهایی که ضامن هر دو طرف شده‌اند مسوول به جای آوردن مفاد آن باشند. این پیشنهاد را در نشست سازمان همکاری اسلامی با جزئیات بیشتری مطرح خواهد شد. سیاست‌های ترکیه درخصوص بحران غزه با انتقاداتی روبه‌رو بود. داود اوغلو نخست‌وزیر پیشین ترکیه و رهبر حزب «آینده» که هم اکنون از مخالفان جدی سیاست‌های اردوغان است از عملیات حماس حمایت کرد و اعلام کرد قبلا در یک اتاق من و اردوغان، برای ملت فلسطین گریستیم؛ اما اکنون، من به حال و روز فعلی اردوغان می‌گریم؛ چراکه موضع او در قابل تحولات فلسطین، یک موضع سست بود و تاریخ، این لحظه را به خاطر سپرد. برخی کشورها از جمله ترکیه، در عمل موضوع فلسطین را از یاد بردهاند و به برقراری روابط با اسرائیل اهتمام ورزیدند. این امر باعث سکوت شدید طرف فلسطینی شد و آنها در عمل دیدند که تنها مانده‌اند. ما چند حزب سیاسی ترکیه، بیانیه دادیم و به‌طور رسمی اعلام کردیم که در کنار فلسطین هستیم؛ اما متاسفانه حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان انفعال را برگزیدند و مطمئنم که تاریخ، این اتفاق را فراموش نخواهد کرد.
او تاکید دارد اگر در رأس قدرت بودم، بدون قید و شرط از فلسطین حمایت و اعلام میکردم که هرگونه اقدامی علیه مسجدالاقصی، جنایت علیه کل جهان اسلام و بشریت است. اعلام میکردم که ترکیه در مواجهه با هر عملی که درباره مسجدالاقصی انجام شده است، همه روابط خود با اسرائیل را بازنگری خواهد کرد. من فورا خواستار تشکیل جلسه سازمان همکاری اسلامی می‌شدم. تا زمانی که به قبله اول مسلمین و حقوق مسلمانان فلسطین احترام گذاشته نشده است، باید روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل متوقف شود. ترکیه نخستین کشور اسلامی است که مشروعیت رژیم جعلی اسرائیل را به‌رسمیت شناخته و همواره با این رژیم روابط سیاسی، امنیتی و اقتصادی داشته است. گروهی در ترکیه معتقدند حملاتی که اسرائیل با نقض قطعنامه‌های سازمان ملل و گسترش مرزهای خود با خون و خشونت تحت عنوان «شهرک‌سازی» انجام می‌دهد، عین ظلم و جنایت است. اما گروهی دیگر بر این باورند حزب عدالت و توسعه ترکیه، در دوران تنش و درگیری بین دولت مصر و اخوان‌المسلمین، اشتباه بزرگ مرتکب شده و آسیب‌های این خطا را در اقتصاد، مدیترانه شرقی و ژئوپلیتیک انرژی لمس کرده است. این گروه خواستار حفظ روابط ترکیه و اسرائیل است.
