محمود فاضلی

«اردوغان» در اقدامی دیپلماتیک در گفت‌وگوی تلفنی با «اسحاق هرتسوگ» رئیس جمهوری رژیم صهیونیستی اعلام کرده هر اقدامی که موجب آسیب دیدن ساکنان غزه به‌صورت دسته‌جمعی و بدون تفکیک افراد شود، نتیجه جز افزایش رنج‌ها و افزایش خشونت در منطقه نخواهد داشت. وی بر ضرورت خویشتن‌داری و ایجاد آرامش در کوتاه‌ترین زمان ممکن و ادامه تلاش ترکیه برای پایان دادن به «درگیری‌های نگران‌کننده و تحقق صلح دایم» تاکید کرد.

اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه مدعی است تشدید تنش‌ها میان رژیم صهیونیستی و فلسطین در عرض یک یا دو هفته به پایان نخواهند رسید. ما درحال مذاکره با رهبران جهانی و شرکای منطقه‌ای هستیم و به میانجی‌گری برای پایان دادن به این جنگ فکر می‌کنیم. معتقدیم که بدون تشکیل کشور مستقل فلسطین با یکپارچگی جغرافیایی در مرزهای ۱۹۶۷ به پایتختی قدس، صلح به منطقه باز نخواهد گشت. از اسرائیل می‌خواهیم که بمباران خاک فلسطین را متوقف کند. ویران کردن غزه با حملات هوایی و زمینی، بمباران مساجد و کشته شدن کودکان، زنان، سالمندان و غیرنظامیان بی‌گناه به هیچ‌وجه قابل قبول نیست. همان‌طور که همواره می‌گوییم در صلح عادلانه بازنده‌ای وجود ندارد. آمادگی‌های لازم را برای تامین کمک‌های بشردوستانه مورد نیاز مردم غزه را اعلام می‌کنیم. ترکیه در صورت درخواست طرفین، آماده هرگونه میانجی‌گری از جمله در موضوع تبادل زندانیان است.

داود اوغلو، نخست‌وزیر پیشین ترکیه و رهبر حزب آینده که در انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه (۱۴ ماه مه 2023) در ائتلاف شش‌گانه مخالفان اردوغان حضور داشت و هم‌اکنون از مخالفان جدی سیاست‌های اردوغان است از حماس و عملیات طوفان الاقصی حمایت و اظهار کرد: قبلا در یک اتاق من و اردوغان، برای ملت فلسطین گریستیم. اما اکنون، من به حال و روز فعلی اردوغان می‌گریم؛ چراکه موضع او در قابل تحولات فلسطین، یک موضع سست بود و تاریخ، این لحظه را به خاطر سپرد. برخی کشورها از جمله ترکیه، عملا موضوع فلسطین را از یاد بردند و به برقراری روابط با اسرائیل اهتمام ورزیدند. این امر باعث سکوت شدید طرف فلسطینی شد و آنها عملا دیدند که تنها مانده‌اند. ما چند حزب سیاسی ترکیه، بیانیه دادیم و رسما اعلام کردیم که در کنار فلسطین هستیم؛ اما متاسفانه حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان و حزب حرکت ملی به ریاست باغچلی، انفعال را برگزیدند و مطمئنم که تاریخ، این اتفاق را فراموش نخواهد کرد.

او تاکید دارد اگر در رأس قدرت بودم، بدون قید و شرط از فلسطین حمایت و اعلام می‌کردم که هرگونه اقدامی علیه مسجدالاقصی، جنایت علیه کل جهان اسلام و بشریت است. اعلام می‌‌کردم که ترکیه در مواجهه با هر عملی که درباره مسجدالاقصی انجام شده است، همه روابط خود با اسرائیل را بازنگری خواهد کرد. من فورا خواستار تشکیل جلسه سازمان همکاری اسلامی می‌شدم. من فورا با طرف‌های اسرائیلی و فلسطینی تماس می‌‌گرفتم و برای برقراری یک آتش‌‌بس فوری مداخله می‌‌کردم و قطعا اولین قدم من، تبادل اسرا بود. ورود نظامیان صهیونیست با سگ به مسجد الاقصی را تصور کنید، ببیند چه حسی به مردم فلسطین و مسلمانان دست می‌دهد؟ وی با انتقاد از عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی گفت: کشور‌های عربی، کشور‌های اسلامی و ترکیه، متاسفانه با این اقدام، آرمان‌ها و حقوق مردم مظلوم فلسطین را نادیده گرفتند و فلسطین را در رویارویی با ظلم رژیم صهیونیستی تنها گذاشتند.

مساله فلسطین مساله تنها کشور‌های عربی یا کشور‌های اسلامی نیست، بلکه مساله انسانیت است. تمل کاراملا اوغلو، رهبر حزب سعادت ترکیه نیز با اعلام حمایت از عملیات طوفان الاقصی تاکید دارد اسرائیل بزرگ‌ترین تهدید برای صلح منطقه و جهان است. کمال کلیچداراوغلو، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه نیز پس از آغاز عملیات طوفان الاقصی اعلام کرد: ‌«حقوق فلسطینیان باید ادا شود.» حسن بیتمز، معاون رهبر حزب سعادت و نماینده پارلمان طی سخنانی در صحن پارلمان ترکیه با اشاره به روابط اردوغان با مقامات رژیم صهیونیستی اظهار کرد: «آخرین سفر رئیس‌جمهور ترکیه به آمریکا و دیدارش با نخست‌وزیر اسرائیل و جامعه یهودیان آمریکا، گفت‌وگوهای انجام‌شده بین آنها و موضوعات بحث‌شده آنها نگران‌کننده است.

همکاری با اسرائیل پیش از هر چیز مساله فلسطین را به کنار انداختن و گذاشتن این پرونده در کشوی میز است. ژست‌های صمیمانه با نخست‌وزیر اسرائیل، به‌معنای پذیرش بی‌صداقتی در موضوعات فلسطین و خاورمیانه است. همکاری با اسرائیل در عملیات اکتشاف نفت و گاز در مدیترانه شرقی، به معنای دوری از رویکرد ضد صهیونیستی و ضد امپریالیستی است. این سوال در ذهن انسان‌ها به وجود آمده است که هیجان استقبال از نخست‌وزیر اسرائیل و دیدار رسمی از اسرائیل درحالی‌که به شما 20سال است اجازه سفر به فلسطین داده نشده، آیا بخشی از ماموریت طرح خاورمیانه بزرگ است؟ جست‌وجوی نفت و گاز با اسرائیل، به معنی مشارکت ما در نقش اسرائیل در مدیترانه است.

اگرچه ترکیه نخستین کشور اسلامی است که مشروعیت رژیم جعلی اسرائیل را به‌رسمیت شناخته و همواره با این رژیم روابط سیاسی، امنیتی و اقتصادی داشته است، اما برخی از تحلیلگران و فعالان سیاسی مواضع روشنی در حمایت از مردم فلسطین داشته و گروهی دیگر رویکردی محتاطانه داشته‌اند. گروهی در ترکیه معتقدند حملاتی که اسرائیل با نقض قطعنامه‌های سازمان ملل و گسترش مرزهای خود با خون و خشونت تحت عنوان «شهرک‌سازی» انجام می‌دهد، عین ظلم و جنایت است. اما گروهی دیگر بر این باورند حزب عدالت و توسعه ترکیه، در دوران تنش و درگیری بین دولت مصر و اخوان‌المسلمین، اشتباه بزرگی مرتکب شده و آسیب‌های این خطا، در اقتصاد، مدیترانه شرقی و ژئوپلیتیک انرژی دیده شد. این گروه خواستار حفظ روابط ترکیه و اسرائیل هستند و از دولت اردوغان می‌خواهند که خود را وارد ماجرای حمایت از فلسطین نکند.