تعداد کشتههای تصادف قطاری به نزدیک ۳۰۰ نفر رسید
احتمال خرابکاری در تراژدی هند
مقامات تحقیقات درباره علت سقوط را گسترش داده و گفتند در عین حال که در حال بررسی نقص سیستم الکترونیک هستند، اما خطای انسانی - یا حتی خرابکاری- را رد نکردند. سفر ناامیدانه برای گرفتن اجساد عزیزان برای بسیاری از خانوادهها بهدلیل فقدان خدمات حمل و نقلِ قطاری پیچیده شد؛ اگرچه در اواخر یکشنبه شب، برخی از جابهجاییهای ریلی در مسیرهای بازسازیشده در هر دو جهت آغاز شد. مقامها گفتند که یک قطار ویژه بستگان قربانیان را از شهر کلکته در ایالت همسایه بنگال غربی به اودیشا خواهد برد و دولت اودیشا هم سرویس اتوبوس رایگان در مسیر این قطار را اعلام کرد. «راهول کومار» پزشک در بیمارستان اصلی در بوبانسوار، پایتخت اودیشا که به امداد و نجات کمک میکرد، گفت: «بیشتر این افراد فقیر هستند و ممکن است روزها طول بکشد تا به آنجا برسند.»
اطلاعرسانی درباره علت این تصادف سه طرفه تدریجی بوده است. آنچه تاکنون مشخص است این است: حوالی ساعت۱۹ یک قطار مسافربری سریعالسیر با یک قطار باری پارکشده روز جمعه برخورد کرد و از ریل خارج شد. برخی از واگنها با قطار مسافربری دیگری برخورد کردند و انبوهی پراکنده از فلزات پیچ خورده، قطعات خرد شده و خون پاشیده شده (روی زمین و قطعات و واگنها) به چشم میخورد. شبکه راهآهن هند یکی از بزرگترین شبکههای راهآهن در جهان است که سالانه حدود ۸میلیارد مسافر را جابهجا میکند. این فاجعه تلاشهای نخستوزیر نارندرا مودی را برای مدرنسازی زیرساختهای کشور که او در کارزار انتخاباتی خود برای سومین دوره وعده داده بود، تحت تاثیر قرار داد. دولت مودی بارها سرمایهگذاریهای خود را برای توسعه زیرساختها اعلام کرده اما حسابرسی رسمی اخیر به عدم تعادل آشکار در بودجه اشاره کرده است.
بر اساس این حسابرسی، درحالیکه هند بهشدت در حال افزایش هزینه های کلی بود - از جمله برای ناوگان قطارهای نیمه سریع جدید- اما میزان سرمایهگذاریای که برای ایمنی بقیه ناوگان بیش از ۱۳هزار قطاریاش انجام داده، کاهش یافته است. «آشوینی وایشناو»، وزیر راه آهن هند، روز یکشنبه به خبرنگاران گفت که مقامها در حال بررسی هستند که آیا سیستم سیگنال الکترونیکی برای جلوگیری از تصادفات آنطور که در نظر گرفته شده، عمل کرده است یا خیر؟ اما مقامها احتمال خرابکاری را باز گذاشته و وعده دادند که هر کسی را که مسوول بشناسند مجازات خواهند کرد. وزیر راهآهن گفت که مقامهای راهآهن همچنین از «اداره تحقیقات مرکزی هند» (CBI) خواستهاند تا این تحقیق را به عهده بگیرد.
مقامهای راهآهن در خلوت گله میکنند که رهبران سیاسی با آغاز یک تحقیق گسترده به دنبال قربانیهایی برای منحرف کردن حواس از حقیقتی هستند که به خوبی مستند شده است: بهرغم اینکه هند در سالهای اخیر در بوق و کرنا کرده که تعداد تصادفات ریلی با تلفات گسترده را کاهش داده؛ اما کار تضمین ایمنی در شبکه گسترده راهآهن کشور بهشدت با کمبود بودجه مواجه است. برای خانوادههایی که به محل برخورد قطارها سفر کردند، روند شناسایی و دریافت اجساد عزیزشان کند و آسیبزا بود. به گفته مقامها، از ۲۷۵ نفری که در این سانحه کشته شدند (مقامها در ابتدا گفتند ۲۸۸نفر جان باختند؛ اما سپس آمار را اصلاح کردند)، تنها ۸۸جسد از زمان تصادف به خانوادههایشان تحویل داده شده است [البته این آمار تا پایان ۴ژوئن برابر با یکشنبه ۱۴خرداد بوده است] بیش از ۱۱۰۰نفر دیگر مجروح شدند.
دولت اودیشا روز یکشنبه حدود ۱۰۰جسد را به سردخانه بیمارستان اصلی در بوبانشوار منتقل کرد و ظرفیت این سردخانه به پایان رسید. دولت ایالتی همچنین برای کمک به خانوادهها در شناسایی قربانیان، عکسهای بیش از ۱۶۰کشته را که بسیاری از آنها در وضعیت وحشتناکی هستند، در فضای مجازی منتشر کرد. حدود دوازده جسد نیز در راهروی یک مدرسه کوچک در چند صد متری محل تصادف قرار داشت. اجساد دیگر در یک پارک پر تردد در بالاسوره در بالای بلوکهای یخی بزرگ پوشیدهشده با پوششهای پلاستیکی نگهداری میشدند. اما یخها نیز در گرما به سرعت در حال آب شدن بود. خانوادههایی که خود را به پارک رساندند ابتدا باید به چهره قربانیان در لپتاپ نگاه میکردند.
سپس، اگر شباهتی به یکی از عزیزانشان میدیدند، برای بررسی دقیقتر وارد پارک میشدند. در میان مسافران قطار سریعالسیر کروماندل - یکی از قطارهای آسیبدیده- دو دوست به نامهای «دبپریا پرامانیک» و «بودادب داس» بودند که از روستای خود بالیارا، در بنگال غربی، برای کارهای ساختمانی خود در شهر جنوبی ویجایاوادا بازمیگشتند. آنها دوست سومی به نام «شامیک دوتا» را متقاعد کرده بودند که به آنها بپیوندد. «دوتا» پیش از این چندان بالیارا را ترک نکرده بود، اما دو دوستش گفتند که او را متقاعد کردهاند که پولی که میتوانند در ویجایاوادا بهدست آورند ارزشش را دارد. «دوتا» می خواست «رقم» را بداند.«داس» گفت: «برای افرادی مثل ما کافی است.» پرامانیک افزود که با این پول «دوتا» میتواند از والدینش مراقبت کند.
در قطار سریعالسیر کروماندل، این سه دوست نزدیک در یک کوپه شلوغ ایستادند؛ جایی که مردم شانه به شانه یکدیگر جمع شده بودند. درست قبل از ساعت ۷بعدازظهر روز جمعه، «دوتا» گفت که باید از دستشویی استفاده کند و کیفهایش را نزد دوستانش به امانت گذاشت. این آخرین باری بود که او را زنده دیدند.مصاحبه با سه تن از مقامهای راهآهن و جلسات مطبوعاتی توسط مقامهای دیگر، نگرشی از لحظات قبل از تصادف ارائه کرد. کروماندل اکسپرس، کلکته را با حدود ۱۲۵۰مسافر ترک کرده بود و از ایستگاه بازار باهاناگا در بالاسوره میگذشت و با سرعتی در حدود ۸۰مایل در ساعت حرکت میکرد. قرار نبود همینجا متوقف شود.
در همان زمان، «یسوانتپور-هورا اکسپرسِ فوق سریع» با ۱۰۳۹ مسافر از ایستگاه خارج میشد و در جهت مخالف حرکت میکرد. در ساعت ۶:۵۵بعدازظهر، کروماندل ناگهان به یک مسیر دوربرگردان منحرف شد که در آن قطار باری حامل سنگآهن سنگین پارک شده بود. با برخورد قطار اول به قطار باری، نزدیک به ۲۰واگن مسافربری از ریل خارج شدند که برخی از آنها به مزرعهای در طرف دیگر پرتاب شدند و برخی دیگر به دم قطار مسافری دوم برخورد کردند.دو مقام ارشد راهآهن در گفتوگو با خبرنگاران در دهلی گفتند که آنها بهطور قاطع چندین عامل را مشخص کردهاند: کروماندل هنگام رسیدن به ایستگاه بازار باهاناگا سیگنال سبز دریافت کرده بود، قطار سرعت نداشت و از علامت قرمز عبور نکرده بود. به گفته آنها، مسیرها توسط یک «سیستم قفلکننده» مدیریت میشوند که تعیین میکند چه سیگنالی - سبز برای عبور، زرد برای کاهش سرعت، قرمز برای توقف- به قطار داده میشود.
درحالیکه سیستم های اینترلاک را میتوان بهصورت دستی یا الکتریکی مدیریت کرد، اما مسوولان تشخیص داده بودند که سیستم موجود در ایستگاه سیستم الکترونیکی است. «ساندیپ ماتور»، یکی از دو افسر راهآهن که مسوول سیگنالدهی راهآهن است، به خبرنگاران گفت: «این سیستم یک سیستم خرابی ایمن نامیده میشود؛ به این معنی که در سمت ایمنتر از کار میافتد.» محققان در حال بررسی این بودند که چرا این درز باز مانده است و آیا لایه دیگری از نظارت انسانی شکست خورده است. مقامها گفتند که رفتار ماموران در قسمت «علامت ورود» [علامتی که پیش از سوزن ورودی ایستگاه نصب میشود و مجاز بودن ورود قطار را مشخص میکند] به فاصله پرتاب یک سنگ از محل تصادف و همچنین مدیران ایستگاه بهانگا در حدود ۵۰۰یارد دورتر، نیز تحت بررسی است.