کوچ ثروتمندان روسی به پناهگاه امن

دنیای‌اقتصاد : در یک جزیره مصنوعی در حاشیه خلیج‌فارس، «دیما توتکوف» احساس امنیت می‌کند. هیچ‌یک از نگرش‌های ضد روسی که او در اروپا می‌شنود، وجود ندارد. او برخلاف آنچه در لس‌‌آنجلس دید، متوجه چاله یا بی‌خانمانی‌ای نشده است و حتی هنگامی که آژانس تبلیغاتی وی سود بزرگی را در روسیه به‌دست می‌آورد، دیگر نیازی به نگرانی درباره فراخوانی برای جنگ در اوکراین ندارد. وی گفت: «دبی بسیار آزادتر است، از هر نظر.» وی با یک تی‌شرت در یک کافه که تازه در شهر دبی افتتاح شده بود؛ جایی که فرزندانش اکنون در یک مدرسه انگلیسی درس می‌خوانند هستند، گفت: «ما مستقل از روسیه هستیم. این بسیار مهم است.»

«آنتون ترویانوفسکی» در گزارش ۱۳مارس در نیویورک‌تایمز نوشت، یک سال پس از هجمه تاریخی تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه به‌دلیل حمله این کشور به اوکراین، ثروتمندان روسیه هنوز ثروتمند هستند. آنها در دبی، بزرگ‌ترین شهر امارات، استراحتگاهی برای آرمیدن ازجنگ یافته‌اند. در میان پیاده‌روهای ساحلی در شهر، مراکز خرید کاخ مانند و حومه شهرها، زبان روسی در حال تبدیل شدن به زبانی بین‌المللی است. الیگارش‌ها در استراحتگاه‌های منحصر به فرد می‌لولند. رستوران‌ها از مسکو و سن‌پترزبورگ برای افتتاح در آنجا و زدن شعبه سر و دست می‌شکنند. کارآفرینانی مانند توتکوف کسب‌وکارهای خود در روسیه را از دبی اداره می‌کنند.دیاسپورای جدید روسیه در دبی طیف وسیعی را دربرمی‌گیرد که شامل میلیاردرهایی می‌شود که به خاطر تحریم‌ها و کارگران فنی طبقه متوسط که از دست فراخوان سربازی پوتین گریخته‌اند، مجازات شده‌اند.

اما تا حدودی، آنها همان دلایل را برای حضور در امارات به اشتراک می‌گذارند: این حضور در دبی البته پرواز مستقیم به روسیه را سر جای خود حفظ کرده است، حضور خنثای آنها را در جنگ اوکراین سبب شده است و به گفته اعضای این دیاسپوراها، خصومت‌هایی که نسبت به روس‌ها در جاهای دیگر در اروپا وجود دارد، در دبی وجود ندارد. «تماره باقی یوا» که به تازگی یک ساختمان دو طبقه را که یک کلینیک زیبایی روسی است، باز کرده و در حال حاضر از مشتریان دیرینه استقبال می‌کند، می‌گوید: «چرا در جایی که با شما دوستی ندارد تجارت می‌کنید؟ در اروپا، آنها واقعا نمی‌خواهند ما را ببینند.» در واقع، امتیاز عمده دبی -طبق مصاحبه با روس هایی که در آنجا مستقر شده‌اند- غیرسیاسی بودن است. بر خلاف اروپای غربی، پرچم اوکراین در ملأ عام نمایش داده نمی‌شود و تظاهرات همبستگی هم وجود ندارد. خود جنگ بسیار از این سرزمین دور است. در دبی هر که دارای احساسات ضد روسی است، به احتمال زیاد آن احساسات را نزد خود محفوظ نگاه می‌دارد. اعتراضات به پادشاهی اقتدارگرایانه امارات به‌طور موثر غیرقانونی است و آزادی گردهمایی به‌شدت محدود است.

حضور روس‌های ثروتمند در دبی در زمانی که آنها تا حد زیادی ارتباطشان از غرب قطع شده است، نشان می‌دهد که چگونه پوتین توانسته قرارداد اجتماعی را که برای حمایت داخلی وی مهم است، حفظ کند: یعنی در ازای وفاداری، افراد نزدیک به قدرت می‌تواند ثروت‌های عظیمی را جمع کند. در حقیقت، «اکتینا شولمن» یکی از دانشمندان سیاسی می‌گوید: پوتین به بازرگانان این سیگنال را داده که او آماده است موانع بیشتری را برای ثروتمندتر شدن برطرف کند. به‌عنوان مثال، یک قانون اخیر قانون‌گذاران را از علنی کردن میزان درآمدها و دارایی‌هایشان آزاد می‌گذارد.خانم شولمن با توصیف نحوه بازنگری پوتین در قراردادها با نخبگان می‌گوید: «بله، ما شما را از جهان اول جدا کرده‌ایم؛ اما اوضاع برای شما بدتر نمی‌شود. اول از همه، بسیاری از کشورهای دیگر هستند که با ما دوست هستند. دوم، شما فرصت‌های زیادی برای ثروتمندتر شدن خواهید داشت و ما دیگر شما را به‌دلیل فساد تحت پیگرد قانونی قرار نمی‌دهیم.» به شکل علنی، پوتین از نخبگان روسی پولدار و همواره در سفر خواسته است تا زندگی و سرمایه‌گذاری های خود را در داخل روسیه دوباره مد نظر قرار دهند.

اما ثروتمندانی که به دبی نقل مکان کرده‌اند، ایده‌های دیگری دارند. «آناتولی کامنسکیخ»، یک فروشنده املاک و مستغلات روسی که در سال گذشته ۳۰۰میلیون دلار ملک در دبی فروخته است آن هم عمدتا به روس‌ها می‌گوید: «برای همه ما، اینجا یک جزیره ایمن برای مدتی معین است. همه در تلاشند تا دارایی‌های خود را در جایی سرمایه‌گذاری کنند.»کامنسکیخ که یک سازنده است و شرکت سازنده او « Sobha Realty» نام دارد، فوران املاک و مستغلات در دبی را با تاسیس کلیسای جامع مینیاتوری سنت بازل و برف مصنوعی در خارج از دفتر فروش خود جشن گرفت. بخشی از این جزیره مصنوعی « Palm Jumeirah» نامیده می‌شود که با رستوران‌های روسی و کلوب‌های شبانه مزین شده که یکی از آنها در چهارشنبه شب اخیر باز شده است؛ زیرا میهمانان ۱۲۰۰بطری نوشیدنی Dom Pérignon سفارش دادند که پیشخدمت‌های رقصنده با آتش‌بازی تحویل می‌دادند.

وقتی یک میهمان مست فریاد زد «درود بر اوکراین»، دربان‌ها و پیشخدمت‌ها به سرعت او را بیرون کردند. «دمیترو کوتلنتز» تهیه‌کننده اوکراینی برنامه‌های سرگرمی که به همراه خانواده خود به دبی نقل مکان کرده است، می‌گوید: «شما احساس می‌کنید که آنها کله خود را داخل برف کرده‌اند. آنها یا نمی‌خواهند متوجه شوند که چه اتفاقی بین روسیه و اوکراین می‌افتد، یا فکر می‌کنند هیچ چیز تغییر نکرده است.» پوتین در سخنرانی سالانه خود در ماه گذشته از ثروتمندان روسیه خواست تا «با سرزمین مادری خود» باشند و دارایی‌های مالی خود را به خانه بیاورند، نه اینکه روسیه را «فقط به‌عنوان منبع درآمد»ی از خارج از کشور بنگرند. در حقیقت، بسیاری از ثروتمندان روسیه به سادگی زندگی خود را به امارات متحده می‌آورند که - مانند بقیه خاورمیانه - از پیوستن به تحریم‌های غرب علیه مسکو خودداری کرده‌اند. به گفته اشعار Apple Music، «من در دبی هستم، من در حال خنک شدن هستم. بله، من ثروتمند هستم و آن را پنهان نمی‌کنم.»

امارات حدود ۱۰میلیون نفر جمعیت دارد که از این تعداد فقط حدود یک‌میلیون شهروند اماراتی هستند. بقیه مهاجر هستند، از جمله میلیون‌ها هندی و پاکستانی و تعداد کمتری اروپایی و آمریکایی. تجزیه و تحلیل نیویورک‌تایمز از سوابق پرواز در بهار گذشته نشان داد که امارات متحده عربی در هفته‌های پس از حمله، که از ۲۴فوریه۲۰۲۲ آغاز شد، مقصد برتر پروازهای خصوصی از روسیه بود. بر اساس بسیاری از روایت‌ها، جذابیت این کشور رشد زیادی داشته است. به گفته Betterhomes، یک کارگزار در دبی، آمار دولت روسیه نشان می دهد که روس‌ها در سال۲۰۲۲ حدود ۲/ ۱میلیون سفر به امارات انجام داده‌اند. این در حالی است که در سال۲۰۱۹ و قبل از پاندمی کرونا این تعداد یک میلیون سفر بود. یکم، غول‌ها و سرمایه‌داران مهمی وجود دارند. «آندری ملنیچنکو» یک میلیاردر روسی زغال‌سنگ و کود، سال گذشته پس از تحریم‌هایی که او را مجبور به ترک خانه دیرینه خود در سوئیس کرد، به امارات رفت.

ماه گذشته، در لابی یک تفرجگاه منحصر به فرد، یکی دیگر از بازرگانان مجازات‌شده روس گفت که برای یک جشن تولد در شهر است. مقامات روسی و خانواده‌های آنها نیز از دبی بازدید می‌کنند؛ اگرچه آنها سعی می‌کنند حضورشان چندان جلب ‌توجه نکند و آن هم به دلایلی خوب: در ولگا در منطقه شمال غربی روسیه، حزب «روسیه متحد» طرفدار کرملین دو قانون‌گذار محلی را پس از اینکه آنها از دبی پست‌هایی در رسانه‌های اجتماعی منتشر کردند، اخراج کرد. یکی از آنها -یک روزنامه‌نگار روس که در حال مطالعه پست‌های خود بود- گزارش داد که در آنجا با «کسنیا شویگو»، دختر وزیر دفاع روسیه در تعطیلات بود. برخی نخبگان مسیرهایی در Angel Cakes (کافه اینستاگرامی توتکوف) را در یک جزیره مصنوعی به نام «بلوواترز» در سایه بلندترین چرخ فلک جهان می‌پیمودند. یکی از میهمانان مکرر این کافه، رئیس پیشین یک شرکت بزرگ روسی بود که می‌گفت: «دبی در حال تبدیل شدن به بخشی از روسیه در خارج از روسیه است.»

توتکوف این ایده را به‌عنوان «توهم» رد کرد که تحریم‌ها اقتصاد روسیه را خراب کرده است. به گفته وی، آژانس تبلیغاتی وی در زمانی که شرکت‌های غربی از روسیه خارج می‌شدند، این خلأ را پر کرد و سود خوبی هم به‌دست آورد. مشتریان وی شامل Haier می‌شوند که یک سازنده لوازم خانگی چینی است که در تلاش برای ورود به بازاری است که تحت سلطه مارک‌های مستقرتر قرار داشت. تحریم‌های مربوط به سیستم مالی نیز هیچ مانع بازدارنده‌ای نبود. تابستان گذشته، روبل به اوج‌های تاریخی در برابر دلار رسید. توتکوف گفت که وی با استفاده از بانک‌های روسی که تحت تحریم قرار نگرفته‌اند، برای انتقال مقداری از سودهای آژانس تبلیغاتی خود به دبی، استفاده کرد.این دیاسپورا همچنین شامل مزدبگیران کوچک‌تری است که شامل کارگران فناوری و کارمندان شرکت های غربی که دفاتر مسکو خود را به شهر منتقل می‌کنند هم می‌شود. «دیمیتری بالاکیروف» که در حوزه فناوری کار می‌کرد، روسیه را ترک کرد؛ زیرا او با جنگ مخالف بود. او هم به دبی رفت. «انور قرقاش»، مشاور دیپلماتیک رئیس امارات، سال گذشته به خبرنگاران گفت: «روس های زیادی هستند که تحریم نشده‌اند و به پناهگاه‌های امن‌تر علاقه‌مند هستند.» از جمله کسانی که سال گذشته پناهگاهی در دبی پیدا کردند «داریا زوتیوا» ستاره پاپ روسیه است.