همکاری محتاطانه بروکسل و پکن ادامه مییابد
اتحادیه اروپا از چین میترسد
در جریان نشست روز جمعه در بروکسل، سران کشورها به گفتوگوی راهبردی درباره رویکرد خود در قبال چین، در صورت افزایش سلطه شی جین پینگ بر پکن پرداختند. اتحادیه اروپا که میان تمایل به دسترسی به بازارهای گسترده چین و محکومیت نقض حقوق بشر این کشور در منطقه سینکیانگ و سیاستهای تهاجمی در هنگکنگ و تایوان دچار مشکل شده است، تلاش کرد تا موضعی یکدست در قبال پکن صورتبندی کند. شارل میشل میزبان اجلاس و رئیس شورای اتحادیه اروپا، در نشست روز جمعه گفت: «گفتوگوی امروز در راستای عزم راسخ و نشانه واضحی برای اجتناب از سادهلوحی است، در عین حال ذکر این نکته ضروری است که ما نمیخواهیم درگیر منطق تقابل سیستماتیک با چین شویم.»
میشل در سخنان خود بر الزام اتخاذ الگوی مشخصی برای توسعه در اتحادیه اروپا در زمان تشدید رقابت بین چین و آمریکا تاکید داشت. او همچنین درباره واکنش اتحادیه اروپا در قبال قانونشکنیهای حقوق بشری چین گفت: «همیشه در دفاع از اصول، دموکراسی و آزادیهای اساسی پایدار خواهیم بود.»
از سال۲۰۱۹، اتحادیه اروپا بهطور رسمی چین را بهعنوان شریک، حریف اقتصادی و همچنین رقیبی نظاممند در نظر گرفته است. در مقاله سیاست خارجی که اتحادیه اروپا برای این اجلاس تهیه کرده بود، آمده است که اکنون پکن باید در درجه اول بهعنوان رقیبی در نظر گرفته شود که در حال تلاش برای ترویج «دیدگاه جایگزینی از نظم جهانی» است. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا گفت پکن درحال طرحریزی و اجرای ماموریتی در راستای تثبیت سلطه خود در شرق آسیا و گسترش دایره نفوذ در سطح جهانی است. او همچنین درباره روابط نزدیک چین و روسیه، با وجود محکومیت بینالمللی حمله مسکو به اوکراین هشدار داد. فوندرلاین در این زمینه چنین ادامه داد: «تحولات و رویدادهای فعلی جهان، مشخصا بر روابط اتحادیه اروپا و چین تاثیر خواهد گذاشت.»
اتحادیه اروپا همچنین مشتاق است اطمینان حاصل کند که در دام وابسته شدن به چین برای مواد خام و فناوریهای حیاتی نیفتد و تنشهایی که با روسیه پس از اعمال تحریمها داشتهاند، تکرار نشود. فوندرلاین به این نگرانیها اشاره داشت و در این مورد گفت بدیهی است که درباره وابستگیها باید بسیار هوشیار باشیم و ما قبلا پند لازم را گرفتهایم. سخنگوی هیات چین در اتحادیه اروپا در اواخر جلسه روز جمعه در پاسخ به اظهارات رهبران اتحادیه اروپا گفت که «اظهارات عمیقا ایدئولوژیک» منعکسکننده نظرات برخی از افرادی است که «به طرز فکر سیاسی اتحادیه اروپا و بلوک کشورهای خود متکی هستند و به ارزشهای خود میبالند و به دنبال چیزی جز اثبات حقیقت مطلق خود و تحمیل ناخواسته ایدئولوژی خود به دیگران نیستند.»
سخنگوی هیات چینی همچنین در ادامه بیانات خود اضافه کرد: «چین به اندازه اروپا مخالف تحمیل ایدئولوژیک است و از همه میخواهد که نسبت به هشدارهای فزاینده درباره رویارویی ایدئولوژیک هوشیار باشند که در نهایت ممکن است منجر به درگیری یا حتی رویارویی بین تمدنها شود.» نماینده چینی همچنان در واکنش به صحبتهای همتایان اروپایی خود چنین پاسخ داد: چین به صلح، دوستی و همکاری با سایر کشورها متعهد است؛ ما معتقدیم در روابط خود با اتحادیه اروپا به جای رقیب، شریک و همراه هستیم؛ همکاری چین و اتحادیه اروپا فرای رقابت میان ماست.
خطاهای استراتژیک
اتحادیه اروپا درحالی به دنبال ارائه چهره واحد و متحدی در برابر چین است که این موضوع بهدلیل منافع اقتصادی متفاوت اعضای آن مخدوش شده است. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه خواستار ایجاد زمینه رقابتی یکنواختتر بین پکن و اتحادیه اروپا شد و گفت: «ما در گذشته با فروش زیرساختها به چین مرتکب اشتباهات استراتژیک شدهایم.»
اولاف شولتز، صدراعظم جدید آلمان روز جمعه پس از اجلاس سران اعلام کرد که ماه آینده همراه هیاتی از دولت آلمان به چین سفر خواهد کرد. در صورت حصول، این سفر اولین دیدار یک مقام بلندپایه اروپایی به چین از نوامبر۲۰۱۹ خواهد بود. شولتز گفت: «فرصت همکاری زیادی وجود دارد؛ هیچکس نمیتواند ادعا کند که ما دیگر نمیتوانیم در چین به سرمایهگذاری ادامه دهیم یا اینکه از چین واردات نداشته باشیم.»
رهبران سایر کشورها اما درباره دیدار آتی شولتز از چین اظهار نگرانی کردند. کایا کالاس، نخستوزیر استونی گفت: «مورد چین مشابه روسیه است، به نفع آنهاست که ما چندپاره شویم. منافع جمعی ما حکم میکند که متحد باشیم و در گفتوگوهایمان همصدا باشیم.» اتحادیه اروپا درحالی گفتوگو درباره مساله چین را صورت داده است که طی همین هفته یک ژنرال ارشد آمریکایی در اظهارنظری چنین هشدار داده بود که واشنگتن باید آماده پاسخگویی به تهاجم احتمالی به تایوان در سال جاری باشد.
میشل در پاسخ به سوالی درباره واکنش اتحادیه اروپا در رابطه با حمله احتمالی به تایوان، از هر گونه اظهارنظر و پیشگویی در زمینه نظامی خودداری کرد. در راستای برگزاری این نشست، سند استراتژی توسط اتحادیه اروپا که برای سران کشورهای عضو آماده شده بود، از نمایندگان کشورهای عضو میخواست که در صورت رویت هرگونه تلاش برای به دست گرفتن کنترل تایوان یا درگیری احتمالی، فعالانه درباره «عواقب احتمالی» به چین هشدار دهند. کریسیانیس کارینز، نخستوزیر لتونی درباره احتمال وقوع چنین مناقشهای گفت برای اتحادیه اروپا مهم است که با چین به این توافق نظر برسد که درباره جنگ روسیه علیه اوکراین «در سمت درست تاریخ» قرار دارد و از همراهی چین در مواضع اتحادیه اروپا در قبال این اتفاقات اطمینان حاصل کند. او همچنین به لزوم حفظ اتحاد در مواضع اتخاذشده توسط اعضای اتحادیه اروپا گفت: «بهترین توافق با چین زمانی حاصل میشود که این ۲۷کشور همراه و همصدا این کشور را مخاطب قرار دهند.»