حاکمان افغانستان با بیاعتنایی غرب مواجه شدهاند
روی خوش چین و روسیه به طالبان
با وجود درخواستها و تلاشهای مکرر رهبران طالبان اما هیچ کشوری در جهان، «امارت اسلامی افغانستان» (IEA) را به رسمیت نشناخته است؛ هرچند این کشور بهطور رسمی تحت حاکمیت طالبان شناخته میشود. غرب از طالبان خواسته است که محدودیتها بر حقوق زنان را کاهش دهد و دولت را بهعنوان شرطی برای شناسایی «همهشمولتر» گرداند. طالبان میگویند که ایالات متحده با به رسمیت نشناختن دولت آنها، توافقنامه۲۰۲۰ دوحه را نقض میکند.کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر القاعده در ماه گذشته در حمله پهپادهای آمریکایی در کابل، منجر به این شد که دولت های غربی، دولت طالبان را به ناتوانی در اجرای تعهدات خود بر اساس توافقنامه دوحه متهم کنند؛ توافقی که طالبان را ملزم میکند که پناهگاه امنی در اختیار القاعده و سایر گروههای مسلح در افغانستان پس از خروج آمریکا از این کشور قرار ندهند. چندین حمله مرگبار منتسب به داعش خراسان (ISIS-K) نگرانیهایی را در پایتختهای غربی درباره چشمانداز امنیتی افغانستان پس از خروج آمریکا برانگیخته است.
پس از قتل الظواهری، واشنگتن به سختی به طالبان اعتماد خواهد کرد؛ زیرا غرب احتمالا در بحبوحه حمایت فزاینده از تحریمهای اعمالشده علیه دولت طالبان، موضع سختگیرانهای در قبال این گروه اتخاذ خواهد کرد. کاهش اعتماد ایالات متحده به طالبان میتواند از نظر انساندوستانه فاجعه آمیز باشد؛ زیرا مذاکرات بین دو طرف در دوحه، پایتخت قطر، برای آزادسازی کمکهای مالی به افغانستان متوقف شده است. «ناتان سیلز» سفیر سیار پیشین ایالات متحده و هماهنگکننده مبارزه با تروریسم، پس از قتل الظواهری گفت که «این خطر که پولی که به [طالبان] داده میشود بهطور اجتنابناپذیر و مستقیم به جیب القاعده راه پیدا کند، بسیار زیاد است.» «ابراهیم باهیس» تحلیلگر گروه بینالمللی بحران متمرکز بر افغانستان در مصاحبهای با الجزیره گفت که اگرچه تعامل بین غرب و افغانستان در پی کشته شدن الظواهری «احتمالا کاهش یابد»، اما «تاکنون مشخص نیست که آیا این تحول بر تعامل منطقهای با دولت دوفاکتوی طالبان تاثیر میگذارد یا خیر؟» او افزود: «القاعده برای بسیاری از کشورهای منطقه یک ملاحظه کلیدی نیست و ممکن است با وجود این تحول، به تعامل خود ادامه دهند.»
بررسی نحوه برخورد یا تعامل کشورهای غیر غربی با دولت طالبان مهم است. چندین کشور همسایه افغانستان از جمله چین و پاکستان و نیز کشورهایی مانند مالزی، قطر (که میزبان دفتر طالبان در دوحه است)، عربستان سعودی، روسیه و ترکمنستان دیپلماتهای طالبان را پذیرفتهاند. در واقع، عشق آباد، پکن، اسلامآباد و مسکو حتی بهطور رسمی دیپلماتهای منصوبشده توسط طالبان را تایید کردهاند و این امر نشان میدهد که انزوای بین المللی طالبان نسبی است. «آناتول لیون» پژوهشگر ارشد در موسسه کوئینسی به الجزیره گفت: با توجه به اینکه چین و روسیه و برخی دیگر از کشورها «داعش خراسان» را تهدیدی بسیار جدیتر از القاعده میبینند، اما این کشورها «تا زمانی که طالبان به جنگ علیه داعش خراسان ادامه دهند، حداقل تا حدودی با این گروه همدردی و همکاریهایی خواهند داشت.»
لیون گفت: «خصومت با داعش خراسان به توضیح این مساله کمک میکند که چرا روسیه و چین در سالهای قبل از پیروزی طالبان [در اوت ۲۰۲۱] با طالبان تماس گرفتند. با این حال، این پیوندها از نوع حمایت مالیای که طالبان نیازمند آن بودند، نیست. روسیه پولی ندارد بدهد و چین نیز همیشه درباره این نوع کمکها بسیار محتاط بوده است.» پاکستان، متحد بلندمدت طالبان که یکی از تنها سه دولتی بود که در دهه ۱۹۹۰ حکومت طالبان را به رسمیت شناخت، با افغانستان پس از اشغال نیز مشکلات بزرگی داشت. حکومت طالبان افغانستان همچنین «طالبان پاکستان» را که با نام اختصاری TTP شناخته میشود، در حملات خود علیه اسلامآباد جسورتر کرده است. برای دولت چین، نگرانی اصلی این است که چگونه طالبان با گروههای مسلح اویغور که در دهه ۱۹۹۰ در افغانستان مستقر بودند، تعامل خواهد کرد. چین نگران است که طالبان به چنین گروههایی آزادی عمل علیه چین بدهد. پکن به طالبان پیشنهاد حمایت اقتصادی داده است؛ به شرطی که افغانستان با چین در برابر این گروههای مسلح همکاری کند و از هدف قرار دادن منافع چین، به ویژه طرح کمربند و جاده اجتناب کند.