قاره سبز دچار چند دستگی در تفکر استراتژیک شده است
وعدههای توخالی اروپای باختری در جنگ اوکراین
به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، این گلایهها عمدتا از سوی کشورهایی مطرح میشود که عمدتا در جناح شرقی ناتو حضور دارند. با وجود بازدید از کییف و قول برخی رهبران بخش غربی اروپا از جمله ایتالیا، فرانسه و آلمان درخصوص حمایت از اوکراین و تامین تسلیحات، اما این کشورها در تعهدات خود کوتاهی کردهاند. درحالیکه شک و شبهات در این خصوص بالاتر رفته است، اما درد اقتصادی جنگ در غرب عمیقتر احساس میشود. درگیری در اوکراین وارد مرحله جدیدی از فرسایش شده است و نگرانی از سرایت جنگ به اروپای غربی بیش از پیش احساس میشود. اولریش اسپک، تحلیلگر سیاست خارجی آلمان میگوید: «در مجموع، غرب به اوکراین تسلیحات به اندازه بقا داده است، نه برای بازپسگیری قلمرو. به نظر میرسد ایده این است که روسیه نباید برنده شود و اوکراین هم نباید شکست بخورد.» وی میافزاید: «اینکه کشورها چه میفرستند و چقدر کند میفرستند، چیزهای زیادی درباره اهداف جنگی کشورهای غربی به ما میگوید. اکنون این مساله اهمیت بیشتری پیدا میکند؛ چراکه حیات اوکراین بیش از پیش به تسلیحات غربی وابسته شده است.»
کشورهای غربی عدم تمایل به تخلیه ذخایر ملیشان را دلیل این کمکهای آهسته اعلام کردهاند. فراتر از آن، در تفکر استراتژیک اروپا نیز اختلافات گستردهای وجود دارد که آیا روسیه باید مجازات و منزوی شود یا اینکه با شرایط موجود کنار آمد. دادههای جدید «موسسه کیل برای اقتصاد جهانی» که بهطور منظم کمکهای دوجانبه پول، تسلیحات و کمکهای همه کشورها به اوکراین را ردیابی میکند، نشان میدهد که شکاف عمده بین وعدهها و تحویل تسلیحات از کشورهای اروپای غربی، بهویژه آلمان بوده است.
ارقامی که تاکنون از کمکها ارائه شده، به یورو بوده و تا زمان اول ژوئیه حساب شده است. در این زمینه برخی کشورها مانند فرانسه، تجهیزاتی به ارزش ۱۶۰ میلیون یورو تحویل داده است و بیشتر ترجیح میدهد جزئیات این تجهیزات مخفی بماند. این ارقام همچنین نشان میدهند که ایالات متحده کمکهای نظامی قابلتوجهی - ۳۷/ ۶میلیارد یورو - تاکنون ارائه کرده است. مبلغی که واشنگتن تحویل داده - ۴/ ۲میلیارد یورو - بیشتر از هر کشور دیگری است. در مقابل، آلمان که با انتقاد شدید بهدلیل کندی در ارائه کمکها مواجه شده است، تنها ۲۹۰میلیون یورو تجهیزات تحویل داده، درحالیکه وعده ۶۲۰میلیون یورویی داده است. حتی لهستان که ۸/ ۱میلیارد یورو وعده و تحویل داده است، از تاریخ قول و قرارش عقب است.
در نهایت بریتانیا که یکمیلیارد یورو از ۱۲/ ۱میلیارد یوروی وعده دادهشده خود را تحویل داده است. بسیاری از تسلیحات تحویل شده توسط لهستان و سایر کشورهایی که قبلا تحت اشغال شوروی بودند، از انبارهای دوران شوروی تامین شده است. مقامات اروپای غربی میگویند با توجه به نیازشان به دفاع از خود، تمایلی به تخلیه زرادخانه خود ندارند. (بهعنوان مثال، آلمان در حال حاضر تنها ۲۵۰تانک عملیاتی دارد که از هزاران تانک آلمان غربی در طول جنگ سرد کمتر است.) اما اینها کسی را قانع نمیکند. گونترام وولف، اقتصاددان و مدیر جدید شورای روابط خارجی آلمان میگوید: «صادقانه بگویم، اعداد کیل کاملا تکاندهنده هستند. او تصریح میکند که سطح حمایت اروپا زیر ۲/ ۰ یا ۳/ ۰درصد تولید ناخالص داخلی است. وی ادامه میدهد: «از یک طرف، این پول زیادی است؛ اما با توجه به آنچه در جریان است، باید گفت رقم بسیار ناچیزی است.»
این اعداد نشان میدهد که کشورهای اروپای غربی، بهویژه آلمان و فرانسه اهداف استراتژیک متفاوتی نسبت به واشنگتن دارند و معتقدند که روسیه مجهز به سلاح هستهای آنقدر بزرگ و خطرناک است که نمیتوان آن را به شکل قابلتوجهی شکست داد و رئیسجمهور آن، ولادیمیر پوتین، نباید منزوی شود یا در گوشه رینگ قرار بگیرد. در یک مستند جنجالی تلویزیونی فرانسه که برخی از تصاویر پشت صحنه امانوئل مکرون رئیسجمهوری فرانسه و مشاورانش را در زمان شروع جنگ نشان میدهد، حکایت از شوک و سرگشتگی آنها دارد. درحالیکه پوتین چهار روز پیش از حمله به مکرون گفته بود، حمله نمیکند و همچنان دنبال دیپلماسی است؛ اما این جنگ اتفاق افتاد. با این حال در این مستند مکرون دو بار گفته است که روسیه نباید تحقیر شود و این جملات باعث ناراحتی اوکراینیها شده است. این فیلم نشان میدهد که او این ایده را چندین بار تکرار کرده است؛ حتی پس از دیدار رهبران فرانسه، آلمان و رومانی از کییف در اواسط ماه ژوئن این جمله را وی دوباره تکرار کرد.
در پایان فیلم مستند «یک رئیسجمهور، اروپا و جنگ» مکرون میگوید که نگران «لحن تند آنگلوساکسونی است که میگویند باید روسیه را نابود کنیم یا اینکه آنها را برای همیشه تضعیف کنیم.» او گفت: «اما این هدف اروپا نیست. ما اینجا هستیم تا به پیروزی اوکراین کمک کنیم تا از خاک و استقلال آن محافظت کنیم. ما اینجا نیستیم تا با روسیه بجنگیم، حتی دنبال نابودیشان نیستیم.»
سخنان او خشم اوکراینیها و همچنین اروپای مرکزی را برانگیخت که خواهان تضعیف روسیه و پوتین هستند. برای پیر ویمون، سفیر سابق فرانسه در واشنگتن و مقام ارشد سابق اتحادیه اروپا، کشورهای اروپایی به سه اردوگاه تقسیم میشوند. کسانی مانند بریتانیا، لهستان و کشورهای بالتیک به دنبال منزوی کردن پوتین و روسها نیز هستند؛ زیرا آنها در جنگ شریک هستند. کشورهایی مانند بلژیک، جمهوری چک و هلند که ایده مهار جنگ سرد را دوباره در سر دارند، از محدودیتها صحبت میکنند. کشورهایی مانند فرانسه، آلمان، مجارستان و ایتالیا که امیدوارند در مقطعی فرصتی برای آغاز گفتوگوی جدید با روسیه فراهم شود، هرچند که میدانند این مورد به این زودیها اتفاق نمیافتد. ویمونت میگوید که این چنددستگیها باقی خواهند ماند و اشتهای زیادی برای تضعیف استراتژی روسیه وجود ندارد. اسپک میگوید: «اگر قرار باشد یکی میداندار وجود داشته باشد، آن واشنگتن است؛ اما به نظر میرسد که او نیز مانند دیگران گیج شده است.» وی میافزاید: «در حال حاضر هیچکس ایدهای درخصوص مدیریت این وضعیت ندارد. بر خلاف سال۲۰۱۴، زمانی که آلمان روند مینسک را برای توقف جنگ سازماندهی کرد، هیچکس نیست که هماینک این روند را اداره کند.»
کلودیا میجر، کارشناس دفاعی موسسه آلمانی امور بینالملل و امنیت میگوید: «ازآنجاکه جنگ به یک نبرد توپخانهای طولانی با زمینهای مسطح رسیده است، خطر حمله روسیه به کشورهای اروپای غربی به سرعت در حال محو شدن است.» این منجر به یک نگرانی خاص در حوزه رشد اقتصادی و تورم شده است. با مقایسه تخمینهای مربوط به رشد و تورم اروپا در پاییز گذشته با برآوردهای منتشرشده در روز پنجشنبه، رشد پیشبینیشده تقریبا ۴درصد کاهش یافته و تنها ۷/ ۲درصد در مربوط به سال جاری است و ۵/ ۱درصد مربوط به سال۲۰۲۳ است. تورم پیشبینیشده هم تا ۳/ ۸درصد در سال جاری و ۶/ ۴درصد برای سال۲۰۲۳ است. نگرانی درباره رکود مدام در حال افزایش است. هنگامی که روسیه حمله کرد، شوک و ترس عمومی ایجاد شد و چرخش آلمان به سمت هزینههای نظامی بیشتر، عمدتا برای دفاع از خود بود تا کمک به اوکراین.
یک سرگرد آلمانی میگوید: «این ۱۰۰میلیون یورو بیشتر برای خود ما بود تا برای کمک به اوکراین.» در مرحله دوم جنگ خوشبینی بیشتری وجود داشت؛ زمانی که نیروهای اوکراینی روسها را از کییف عقب راندند و محمولههای تسلیحات غربی که عمدتا شامل موشکهای ضد تانک بودند به اوکراین سرازیر شدند و موازنه جنگ را تا حدی به سود کییف برگرداندند. این افسر جنگی آلمان تصریح میکند: «اما اکنون مرحله فرسایشی رسیدهایم و ما در اروپای غربی خوشبینتر شدهایم که جنگ به آلمان نمیرسد، بلکه در اوکراین باقی میماند.» او گفت: «کشورهای نزدیک به نبرد، ذخایر خود را خالی کردهاند تا به اوکراین بدهند و ما در آلمان و فرانسه که میتوانیم کارهای بیشتری انجام دهیم، تمایلی به انجام این کار نداریم.»