قرنطینه بحران جمعیتی را در چین تشدید میکند
ما آخرین نسل هستیم
ویدئو در اینجا به پایان رسید، بدون اینکه اشاره شود که آیا در نهایت آن خانواده را به جایی بردهاند یا خیر؟ اما این ویدئو همچون مادهای آتشزا در اینترنت چین پخش و در میان بسیاری از جوانان چینی طنینانداز شد؛ جوانانی که از فشار روزافزون بر خود برای بچهدار شدن از سوی جامعه و دولتی که بسیاری میگویند امنیت مادی و عاطفی کمی برای آنها بهمنظور تربیت فرزند فراهم کرده است، خسته شدهاند. یکی از کاربران در «ویبو»، پلتفرم مشابه توییتر چین گفت: «ابتدا خندیدم؛ اما در پایان احساس غم و اندوه زیادی کردم. او با چشمپوشی از حقوق باروری خود مقاومت میکند.» در فرهنگ سنتی چین، حفظ خانواده از دیرباز یک وظیفه فرزندی بوده است. اما در چین امروزی، نداشتن فرزند - یا به تعویق انداختن آن - به نوعی مقاومت نرم و اعتراض خاموش در برابر آن چیزی تبدیل شده است که بسیاری آن را واقعیت ناامیدکنندهای میدانند که در آن زندگی میکنند، آن هم با مشکلات ساختاری ریشهدار ناشی از سیستمی که قدرت کمی برای تغییر آن دارند.
«ژانگ ژوژونگ» وکیل حقوق بشر و استاد سابق حقوق در شانگهای، درباره این ویدئو در توییتر نوشت: «این بیان غمانگیز ناامیدی از عمیقترین نوع است.» او افزود: «آینده ای را از ما ربودهاند که ارزش امیدواری را داشت. مسلما این قویترین انتقادی است که یک مرد جوان میتواند از دورانی که در آن زندگی می کند انجام دهد.» در طول دهه گذشته، تعداد فزایندهای از نسل هزاره چینی ازدواج و زایمان را به تعویق انداختهاند - یا کاملا طرد کردهاند- زیرا با فشار کاری بالا، افزایش سرسامآور قیمت املاک، افزایش هزینههای تحصیل و تبعیض علیه مادران در محل کار مواجه هستند. سال گذشته، تنها ۶/ ۷میلیون زوج چینی برای ازدواج ثبتنام کردند که کاهش ۴۴درصدی نسبت به سال ۲۰۱۳ و کمترین میزان در ۳۶سال اخیر است. در همان زمان، نرخ زاد و ولد در این کشور به ۵/ ۷تولد در هر ۱۰۰۰ نفر کاهش یافت که از زمان تاسیس چین کمونیستی به پایینترین حد خود رسیده و ۹ استان و منطقه رشد منفی جمعیت را ثبت کردهاند.
دولت چین نگران است. برای چندین دهه، چین سیاست تکفرزندی را بهشدت اجرا میکرد که میلیونها زن را مجبور به سقط جنین میکرد؛ اقدامی که توسط دولت غیرقانونی تلقی میشد. اما با کاهش شدید نرخ زاد و ولد در چین، جمعیتشناسان نسبت به یک بحران جمعیتی در آینده هشدار دادند. پکن سیاست تکفرزندی را در سال۲۰۱۶ کنار گذاشت و سال گذشته به زوجها اجازه داد سه فرزند داشته باشند؛ درحالیکه دولتهای محلی شعارهای تبلیغاتی و مشوقهای مالی زیادی را برای تشویق فرزندآوری بیشتر برمیگزیدند؛ اما نرخ زاد و ولد همچنان رو به کاهش است. برخی از مقامات و مشاوران سیاسی نسبت به خواستههای جوانان ناشنوا به نظر میرسند. ماه گذشته، یک استاد حقوق و نماینده کنگره مردمی شهرداری «جین ژو» در استان هوبی پیشنهاد کرد که برای ترویج ازدواج و زایمان، رسانهها باید از گزارش دادن درباره «زنان مستقل» و سبک زندگی «درآمد مضاعف بدون بچههاDINK» خودداری کنند؛ زیرا اینها با «ارزشهای جریان اصلی» کشور مطابقت ندارند. این پیشنهاد با واکنشهای آنلاین روبهرو شد. با ادامه یافتن بیماری همهگیر، احساس ناامیدی در میان بسیاری از نسل جوان کشور افزایش یافته است. قرنطینههای مکرر و سختگیرانه - و هرج و مرج و فجایع ناشی از آنها - باعث شده است تا شهروندان متوجه شوند که حقوق آنها در برابر دستگاه دولتی که هیچ مخالفتی را برنمیتابد و بوروکراسی بیرحمی که برای گرفتن دستورات از بالا آموزش دیده، چقدر شکننده است و چقدر دولت انعطافپذیری کمی دارد. این امر بهویژه در شانگهای که از هفت هفته قرنطینه سخت در عذاب است، مصداق دارد. در ثروتمندترین و پر زرق و برقترین شهر کشور، ساکنان در معرض کمبود گسترده مواد غذایی، کمبود مراقبتهای پزشکی و قرنطینه اجباری در مراکز موقت معمولی قرار گرفتهاند. مقامات ابتدا کودکان خردسال را از والدینشان در انزوا جدا کردند و تنها پس از اعتراض عمومی مسیرشان را معکوس کردند. ناامیدی و خشم فزاینده در رسانههای اجتماعی چین فوران کرد و در برخی موارد، سانسورچیان در تلاش برای متوقف ساختن این وضعیت بودند. برخی از ساکنان از پنجرههای خود اعتراض کردند، با وسایلی به قابلمهها و ماهیتابهها کوبیدند و با ناامیدی فریاد زدند. دیگران با پلیس و کارکنان بهداشتی در خیابانها درگیر شدند؛ چیزی که در کشوری که مخالفان بهطور معمول سرکوب می شوند به ندرت دیده میشود. هفته گذشته، مقامهای محلی از شهروندان خواستند تا کلید خانههای خود را تحویل دهند تا به این وسیله نیروهای بهداشتی وارد خانهشان شده و اموال شخصی آنها را ضدعفونی کنند. این هم اسباب نارضایتی و خشم مردم را فراهم آورد. توجیه علمی اندکی برای این اقدامات و دستاندازی به حقوق و حریم خصوصی افراد وجود دارد.