عملیات نظامی روسیه به غرب اوکراین گسترش یافت
قطع روابط تجاری آمریکا با مسکو
همزمان گزارشهای میدانی نشان میدهد که چندین انفجار در منطقه غربی این کشور صورت گرفته است که این منطقه تا روز جمعه از دست حملات روسیه در امان بود. همچنین جنگندههای روسیه به لووو و فرودگاههای لوتسک و ایوانو-فرانکیفسک حمله کردند. یک نفر هم پس از اصابت سه موشک به شهر مرکزی دنیپرو که از آغاز تهاجم روسیه، پناهگاه نسبتا امنی برای تخلیهشدگان و مرکزی برای هماهنگیهای بشردوستانه بود، کشته شد. سیانان هم در گزارشی نوشت: وزارت دفاع روسیه روز جمعه گفت: «در صبح روز ۱۱ مارس، سلاحهای دوربرد با دقت بالا به زیرساختهای نظامی اوکراین حمله کردند. فرودگاههای نظامی در لوتسک و ایوانو-فرانکیفسک از عملیات خارج شدند.» این در حالی است که لیز تروسل، سخنگوی دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل در بیانیهای گفت: «غیر نظامیان در حملاتی که به نظر میرسد بیوقفه هستند، کشته و معلول میشوند؛ درحالیکه نیروهای روسی از سلاحهای انفجاری با اثرات منطقهای وسیع در مناطق پرجمعیت یا نزدیک آن استفاده میکنند.» وی افزود: « از زمان آغاز حمله در ۲۴فوریه تاکنون، ۵۴۹غیرنظامی کشته و ۹۵۷مجروح شدهاند؛ اگرچه رقم واقعی میتواند بسیار بیشتر باشد.» تروسل تصریح کرد: «مدارس، بیمارستانها و مهدکودکها آسیب دیدهاند.» او گفت که در ۳ مارس و سپس در ۹ مارس، ۴۷ غیرنظامی بر اثر حملات هوایی روسیه به دو مدرسه و چندین بلوک آپارتمانی در چرنیهف و حمله هوایی روسیه به بیمارستان ماریوپول کشته شدند و دستکم ۱۷غیرنظامی هم مجروح شدند.
تحریمهای دیگری که تصویب شد
جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا و دیگر رهبران غربی روز جمعه، روسیه را به انزوای بیشتر از سیستم تجارت جهانی سوق دادند و گفتند که این کشور را از روابط تجاری عادی محروم خواهند کرد و تاکید کردند که در پاسخ به حمله روسیه به اوکراین، گامهای دیگری برای قطع ارتباط با اقتصاد جهانی برخواهند داشت. در این راستا «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت تا ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه رویکرد خود را در اوکراین تغییر ندهد، تحریمها کاهش نخواهد یافت. به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، این اقدامات که بهطور مشترک با اتحادیه اروپا و سایر کشورهای گروه ۷ اعلام شد، به کشورها اجازه میدهد تا تعرفههای بالاتری را بر کالاهای روسی اعمال کنند. همچنین روسیه از امتیاز استقراض وجوه از نهادهای چندجانبه مانند صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی محروم میشود. بایدن همچنین اقدام به قطع راههای تجاری بیشتر بین ایالات متحده و روسیه کرده است و واردات سودآوری مانند غذاهای دریایی، نوشیدنیهای الکلی و الماسهای خاص را که کاخ سفید تخمین میزند، سالانه بیش از یک میلیارد دلار درآمد صادراتی برای روسیه داشته است، ممنوع میکند. ایالات متحده همچنین صادرات اقلام لوکس مانند ساعتهای لوکس، وسایل نقلیه، الکل، جواهرات و پوشاک را به روسیه و بلاروس محدود خواهد کرد. اتحادیه اروپا مجموعهای از ممنوعیتهای خود از جمله ممنوعیت واردات آهن و فولاد روسیه را اعلام کرد.
این محدودیتها به فهرست روبه رشدی از موانع اقتصادی میافزاید که بیشتر کشورهای توسعهیافته بر سر روسیه-که اقتصاد آن هماکنون در نتیجه آنها آسیب دیده است- ایجاد کردهاند. روبل نسبت به ماه گذشته تقریبا نیمی از ارزش خود را از دست داده، قیمت مواد غذایی در حال افزایش است و روسیه در خطر عدم پرداخت بدهیهای دولتی خود قرار دارد. بازار سهام آن کشور هم از زمان شروع جنگ بسته مانده است. بایدن روز جمعه گفت که این اقدامات «یک ضربه خردکننده دیگر» به اقتصاد روسیه خواهد بود. وی با بیان اینکه روسیه از این تحریمها «بسیار رنج میبرد» گفت که فشار اقتصادی غرب دلیلی برای تعطیلی بازار سهام روسیه بوده است. بایدن پیشبینی کرد که بازار سهام روسیه پس از باز شدن، منفجر خواهد شد. کاخ سفید در روزهای اخیر برای پاسخ به حملات روسیه در اوکراین، از جمله گلولهباران بیمارستانها، ساختمانهای دیگر و مسیرهای تخلیه غیرنظامیان تحت فشار بوده است. درحالیکه کاخ سفید هشدار داده که روسیه ممکن است از سلاحهای شیمیایی علیه اوکراینیها استفاده کند، اما بارها گفته است که بایدن نیروهای آمریکایی را وارد میدان نبرد نخواهد کرد. در عوض، دولت بر افزایش فشار اقتصادی متمرکز شده است. در اواسط هفته گذشته، بایدن واردات نفت، گاز و زغال سنگ روسیه را ممنوع و محدودیتهایی را بر سرمایهگذاریهای انرژی ایالات متحده در روسیه اعمال کرد. کشورهای گروه ۷ که شامل کانادا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و ژاپن نیز میشود، حدود نیمی از صادرات روسیه را در سال۲۰۱۹ خریداری کردند. تحریم تجاری روسیه، مسکو را بیش از پیش تحت فشار قرار خواهد داد. در این شرایط و بر اساس بیانیه پلیس مالی ایتالیا، مقامات ایتالیایی قایق تفریحی بزرگ «آندری ملنیچنکو»، الیگارش روسی را روز جمعه توقیف کردند. در این بیانیه آمده است این کشتی که «سا-ای» نام دارد، حدود ۵۳۰میلیون یورو (۵۷۸میلیون دلار) ارزش دارد و در بندر شمال شرقی تریست نگهداری میشود. به گفته سازنده آن، «نوبریسکوروگ» این یکی از بزرگترین کشتیهای تفریحی در جهان است. ملنیچنکو در ۹ مارس توسط اتحادیه اروپا بهعنوان بخشی از اقدامات تنبیهی گسترده علیه الیگارشهای روسی تحریم شد.
ترس از کاروان ۶۰کیلومتری
کاروان نظامی روسیه که افزون بر ۶۰کیلومتر طول دارد، از تانکها، نفربرها و توپخانههای یدککش تشکیل شده است. این کاروان هماکنون ترس بسیاری برانگیخته است. به گزارش سیانان، طبق تصاویر ماهوارهای مکسار که در روز پنجشنبه گرفته شد، این ستون ۶۰ کیلومتری روسها به مدت یک هفته متوقف شده بود؛ اما اکنون به نظر میرسد که نیروها در حال گردهم آمدن مجدد هستند. مقامات دفاعی بریتانیا میگویند که روسیه پس از اینکه در ابتدا پیشرفت محدودی در پیشروی خود به سمت پایتخت داشت، برای حمله احتمالی به کییف دوباره جمع شده و به حرکت در آمدهاند. بهروزرسانی اطلاعاتی که توسط وزارت دفاع بریتانیا در روز جمعه منتشر شد، حاکی از آن است که روسیه احتمالا به دنبال سازماندهی و قرار دادن مجدد نیروهای خود در مسیر حمله در روزهای آینده است و احتمالا این کاروان در یک عملیات سنگین نظامی علیه کییف شرکت خواهد کرد.
با پاک شدن موقت ابرها از اطراف پایتخت اوکراین، مکسار گفت که تصاویر ماهوارهای نشان میدهد برخی از عناصر کاروان در جنگلها و مناطق پردرخت در نزدیکی لوبیانکا، مستقر شدهاند. این تصاویر در ساعت ۱۱:۳۷صبح به وقت محلی در روز پنجشنبه گرفته شده است. بر اساس تصاویر ماهوارهای، خودروهای نظامی روسیه در جادهها در مناطق مسکونی در شهر اوزرا - در ۲۷ کیلومتری شمالغربی کییف و درست در شمال پایگاه هوایی آنتونوف در هوستومل که تحت کنترل روسیه است، دیده میشوند. سایر تجهیزات روسیه مانند توپخانههای یدککش در حدود ۵کیلومتری شمال غربی فرودگاه آنتونوف قرار دارد. روسیه که حملات خود را به سراسر اوکراین گسترش داده است، ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین، روسیه را به ایجاد رعب و وحشت در این کشور برای شکستن اراده مردمش متهم کرد. به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، زلنسکی آن را «جنگ نابودی» نامید. با این حال نیروهای روسیه از روزهای اول جنگ تاکنون چیزی که بتوان نام آن را پیروزی نظامی استراتژیک گذاشت، بهدست نیاوردهاند. ارتش اوکراین مدعی شد که تمام تلاشهای نیروهای روسیه برای پیشروی در هر جبهه متوقف شده و نیروهای اوکراینی «تلفات سنگینی به نیروی انسانی و تجهیزات آنها وارد کردهاند.» نیویورکتایمز میگوید که این ادعا را نمیتواند بهطور مستقل تایید کند؛ اما دادهها با تحلیلهای موسسه مطالعات جنگ و سایر کارشناسان نظامی مطابقت دارد. مقامات روسی گفتند که در توقیف تجهیزات نظامی اوکراین از جمله موشکهای زمین به هوا و در قطع شهرها در جنوب استراتژیک موفق بودهاند. به نظر میرسد حمله روسیه به کییف در روز شنبه تشدید شده است؛ اما بر اساس شواهد ویدئویی و ارزیابیهای پنتاگون و اطلاعات دفاعی بریتانیا، حملات یگانهای پیاده نظام سبک اوکراینی و پهپادهای ساخت ترکیه در متوقف کردن ارتش روسیه موفق عمل کردهاند و بهخوبی در کمین تانکهای روسی و توپخانه این کشور قرار میگیرند و در اینگونه عملیات موفق عمل کردهاند. به مدت دو هفته، نیروهای روسی نتوانستهاند شهر استراتژیک میکولایف در جنوب را تصرف کنند و در عوض بمباران اهداف غیرنظامی در آنجا را افزایش دادهاند و به بیمارستان تخصصی سرطان آن شهر آسیب رسانده و ساکنان را به پناهگاههای بمب فراری دادهاند. گزارشها نشان میدهد که ساکنان در این شهر، بار دیگر صبح روز شنبه، با صدای آتش توپخانه و انفجار از خواب بیدار شدند.حتی در شهرهایی که روسیه موفق به تصرف - عمدتا در جنوب و شرق - شده است، با ناآرامی و شورش مردمی مواجه شدهاند.
پرچمدار جنگ اوکراین
نیویورکتایمز در گزارش روز ۱۱ مارس به قلم دیو فیلیپس و اریک اشمیت نوشت: پیچیدهترین پهپادهای تهاجمی اوکراین به راحتی در تله رادارها میافتند و از این ویژگیها برخوردارند: کند، پرواز با ارتفاع کم و کاملا بیدفاع. بنابراین هنگامی که حمله روسیه آغاز شد، بسیاری از کارشناسان انتظار داشتند که تعداد معدودی پهپادهایی که نیروهای اوکراینی موفق شدند از زمین بلند کنند، ظرف چند ساعت سرنگون شوند. اما به گفته مقامات پنتاگون با گذشت بیش از دو هفته از درگیری، پهپادهای اوکراین - مدلهای «بایراکدار تیبی ۲»، ساخت ترکیه -که تقریبا با نیمی از سرعت «سسنا» حرکت میکنند - نه تنها هنوز در حال پرواز هستند، بلکه توانستهاند با موشکهای هدایتشونده توپخانهها، تانکها و قطارهای تدارکاتی روسیه را با موفقیت مورد حمله قرار دهند. پهپادها تبدیل به عصای دست اوکراین شدهاند، در عین حال که برای روسیه مشکلات بزرگی رقم زدهاند. دیوید دپتولا، ژنرال سه ستاره بازنشسته نیروی هوایی که عملیات هوایی ایالات متحده را در افغانستان در سال۲۰۰۱ و خلیجفارس در سال ۱۹۹۱ برنامهریزی کرد، گفت: «عملکرد ارتش روسیه تکاندهنده بوده است. شکست آنها در تامین برتری هوایی با اقدامات آهسته و سنگین آنها در زمین همنوا شده است. برعکس، عملکرد نیروی هوایی اوکراین بهتر از حد انتظار بوده و تقویتکننده بزرگی برای روحیه کل کشور بوده است.» مردم اوکراین درباره پهپاد بایراکدار (پرچمدار به زبان ترکیهای) آهنگ میخوانند و بارها تصاویری از زرههای منهدم شده روسیه را در فضای مجازی منتشر میکنند. آنها نام بایراکدار را روی میمون پوزهداری که هفته گذشته در باغ وحش کییف به دنیا آمد، گذاشتهاند. یک مقام ارشد پنتاگون تایید کرد که نیروهای اوکراینی با موفقیت از بایراکدارهای تهاجمی برای انجام چندین حمله به کاروان نظامی عظیم روسیه که به سمت کییف در حال حرکت است، استفاده کردهاند. این پهپادها همچنین برای شناسایی، شکار اهداف برای نیروهای زمینی اوکراین هم استفاده شده است. با این حال این مقام پنتاگون گفت که نمیتواند صحت ویدئوهای منتشرشده در فضای مجازی را که حملات هوایی بایراکدار را نشان میدهد، تایید کند. قبل از حمله روسیه به اوکراین، گفته شد بایراکدار وزن زیاد دارد. این پهپادها با طول بالهای ۱۲ متری در ترکیه مونتاژ میشوند؛ اما بهطور گستردهای به وسایل الکترونیکی ساخت ایالات متحده و کانادا وابسته هستند. در سالهای اخیر، از بایراکدارها برای حمله به اهدافی در سوریه، لیبی و قرهباغ استفاده شده است. این پهپادها هر بار علیه مخالفان مسلح به تانکها و سیستمهای ضدهوایی ساخت روسیه بهکار گرفته شده و هر بار ضربههای ویرانگر به نیروهای زمینی دشمن وارد کرده است. اما برنامهریزان نظامی و کارشناسان غیرنظامی هشدار دادند که این پهپادها - که فاقد سیستم دفاع شخصی هستند- به راحتی توسط رادارها شناسایی میشوند؛ پهپادهایی که تنها با سرعت ۸۰ مایل در ساعت حرکت میکنند و میتوانند به راحتی شکار شوند. نیروهای روسی دارای موشکهای کروز دوربرد هستند که میتوانند پهپادها را روی زمین منهدم کنند، سامانههای موشکی کوتاهبردی دارند که به راحتی میتوانند آنها را از هوا منهدم کنند و مسدودکنندههای الکترونیکی که میتوانند ارتباطات هواپیماهای بدون سرنشین را مسدود و آنها را در آسمان به حال خود رها کنند. لورن کان که درباره جنگ پهپادها در شورای روابط خارجی مستقر در نیویورک مطالعه میکند، میگوید: «حتی با وجود رکورد موفقیتآمیز هواپیماهای بدون سرنشین، همه انتظار داشتند که وقتی واقعا با طیف کامل دفاعی روسیه مواجه شدند، شانسی نداشته باشند. او گفت که بقا و استفاده مستمر آنها واقعا سوالاتی را درباره توانایی روسها ایجاد میکند.» مقامات پنتاگون دستکم تاکنون از شکست روسها برای تسلط بر آسمان اوکراین متحیر ماندهاند. مقامات و تحلیلگران آمریکایی گفتند که مسکو دفاع موشکی و نیروی هوایی پیشرفتهای را در مرزهای اوکراین ایجاد کرده است؛ اما از آنها بهطور موثر برای تکمیل نیروهای زمینی خود استفاده نکرده است. پدافند هوایی اوکراین هم بهطرز شگفتانگیزی در سرنگونی هواپیماهای روسی موثر عمل کرده است. جان اف کربی، سخنگوی ارشد پنتاگون روز دوشنبه گفت: «ما آن سطحی از یکپارچگی بین عملیات هوایی و زمینی را که از روسها انتظار دارید مشاهده کنید، نمیبینیم. هر کاری که آنها روی زمین انجام میدهند کاملا با آنچه در هوا انجام میدهند، پشتیبانی نمیشود. به نظر میرسد در آنجا قطع ارتباط وجود دارد.»
موفقیت اوکراین در جلوگیری از تسلط روسیه بر حریم هوایی خود نه تنها به این کشور اجازه میدهد تا پهپادهای خود را به پرواز درآورد، بلکه توانایی روسیه را برای ارسال پهپادها برای شکار تیمهای کوچکی از نیروهای زمینی اوکراین را که از موشکهای شانهای و سایر سلاحها برای زمینگیر کردن نیروهایش استفاده کردهاند، محدود میکند. ساموئل بندت، کارشناس ارتش روسیه در مرکز امنیت جدید آمریکا که یک گروه تحقیقاتی مستقر در واشنگتن است، میگوید: «روسیه تعداد زیادی پهپاد دارد و فرض بر این بود که از آنها برای حمله استفاده خواهند کرد. این فرض کاملا دیگر رد شده است.» او میافزاید: «نیروهای روسی تاکنون از هواپیماهای بدون سرنشین بسیار کم استفاده کردهاند، شاید به این دلیل که میترسند هواپیماهای بدون سرنشین درحالیکه فضای هوایی اوکراین هنوز مورد بحث است، سرنگون شوند.» بدون برتری هوایی، طرحهای حمله روسیه به گل نشسته است و در روزهای اخیر در حالی که تلفات نیروهایش افزایش یافته است، تاکنون توانستهاند قلمروهای اندکی را به تصرف خود درآورند. پنتاگون روز چهارشنبه تخمین زد که ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ سرباز روسی کشته شدهاند و ناظران گفتهاند که تعداد تانکها، موشکاندازها و کامیونهایی که روسیه از دست داده به صدها مورد رسیده است. در آغاز جنگ، اوکراین ۵ تا ۲۰ فروند بایراکدار در خدمت داشت. روسیه مدعی است که چندین فروند از آنها را سرنگون کرده و مشخص نیست چه تعداد از آنها باقی مانده است. با این حال، اوکراین همچنان به انتشار تصاویر ویدئویی ادامه میدهد که به نظر میرسد پهپادها را در حال نابودی وسایل نقلیه روسی نشان میدهد.برتری هوایی بهعنوان اولین گام حیاتی در جنگ مدرن تلقی میشود و نیروهای مسلح زمان و هزینه زیادی را صرف تلاش میکنند تا اطمینان حاصل کنند که میتوانند به سرعت بر آسمانها، هنگام شروع جنگ تسلط پیدا کنند.
قطارها به ریل جنگ بازگشتند
راهآهن که در ۱۵۰ سال اخیر نقش اساسی در قاره سبز داشته، بهویژه پس از جنگ جهانی دوم، مجددا در قاره سبز اهمیت پیدا کرده است. حالا این خطوط ارتباطی در جهت کمک رساندن به مردم اوکراین و پناهجویان نقش اساسی پیدا کرده است. قطارها و راهآهنهای اروپا در زمان جنگ گذشته رونق گرفتند. از نیمه دوم قرن نوزدهم به بعد، قطارها سربازان را به خط مقدم و از خطوط مقدم به خانه میبردند، ارتشها را در نبرد تامین میکردند و در جهت سایر نیازهای اروپاییان بسیار کمک دست بودند. نازیها هم از این خطوط در دوران جنگ سرد بسیار استفاده کردند که از آن جمله میتوان به جابهجایی یهودیان لهستان برای بردن به اردوگاهها اشاره کرد. در دهههای۱۹۹۰ و ۲۰۰۰، زمانی که اتحادیه اروپا شروع به گسترش به سمت شرق کرد و صلح برقرار شد، قطارها به وسیلهای کلیدی برای ادغام اروپا تبدیل شدند. خطوط آهنی مرتبط، به سنتی برای جوانان اروپایی تبدیل شد که آنها را از سفرهای ارزان و بدون مرز بهرهمند میکرد؛ درحالیکه زمانی برای تامین نیروهای جنگی از آن استفاده میشد. همچنین در دوران صلح این قطارها نیروهای کارگر را از کشورهای فقیر به کشورهای ثروتمند میبردند و اینگونه درهای بازار کار به روی آنها باز شد. اما اکنون حمله روسیه به اوکراین، قطارهای اروپا و ایستگاههای پرزرق و برق دوران امپراتوری را به یک شبکه جدید برای بحران پناهجویان تبدیل کرده و مجددا آنها را در موقعیت جنگ قرار داده است. حداقل دهها اپراتور راهآهن دولتی و خصوصی خدمات خود را بهصورت رایگان به روی پناهندگان باز کردهاند و قطارهای باری برای رساندن کمکهای بشردوستانه به اوکراین مورد استفاده قرار میگیرند. سرنوشت دوباره این قطارها را در روی ریل کمکرسانی به یک جنگ در قاره سبز به حرکت درآورده است.