این اقدامات حاکی از یک اقدام تعادل‌بخش دقیق از سوی پکن است. این کشور به دنبال تقویت روابط با مسکو بدون نقض آشکار تحریم‌هاست که می‌تواند دسترسی این کشور به بازارهای صادراتی غربی و سیستم مالی بین‌المللی دلارمحور را به خطر بیندازد. خبرگزاری رویترز روز دوشنبه به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد که عملیات بانک مرکزی چین در سنگاپور اخیرا معاملات مالی مربوط به نفت و شرکت‌های روسیه را متوقف کرده است. این گزارش به دنبال مقاله بلومبرگ در روز شنبه منتشر شد که در آن گفته شد «بانک چین» و «بانک صنعتی و تجاری چین» تامین مالی برای خرید کالاهای روسی را محدود کرده‌اند. «آلیسیا گارسیا هررو»، اقتصاددان ارشد آسیا و اقیانوسیه در Natixis مستقر در هنگ‌کنگ می‌گوید که انتظار دارد پکن از تحریم‌های ایالات متحده پیروی کند و در عین حال به حمایت از اقتصاد روسیه از طریق سیستم مالی چین ادامه دهد. او به الجزیره گفت: «تا جایی که به بانک‌‌ها مربوط می‌‌شود، آنها می‌‌توانند به یوآن وام بدهند و اساسا تعدادی از کارها وجود دارد که نمی‌‌توانید انجام دهید؛ اما تعداد زیادی از کارها را هنوز می‌‌توانید انجام دهید. حتی بانک‌‌های اروپایی هنوز هم می‌‌توانند واردات انرژی را تامین مالی کنند، پس چرا بانک‌‌های چینی (اگر قرار است بانک‌‌های اروپایی این کار را انجام دهند، حداقل تاکنون) این کار را انجام نمی‌دهند؟» گارسیا هررو با توصیف اقدامات اخیر بانک‌‌های چینی به عنوان «انعکاس تحریم‌‌های موجود» گفت: «بنابراین به عبارت دیگر، آنها از متن قانون پیروی می‌‌کنند، نه روح قانون.»

روابط نزدیک

پکن و مسکو در سال‌های اخیر روابط نزدیکی برقرار کرده‌‌اند و اغلب برای مخالفت با آنچه مداخله آمریکا و متحدانش می‌‌دانند، همسو بوده‌اند. در اوایل ماه جاری، پوتین با رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ در پکن گفت‌وگو کرد و رهبران دو کشور اعلام کردند که دوستی بین کشورهایشان «بدون محدودیت» است و هیچ زمینه «ممنوعه‌ای» برای همکاری وجود ندارد. این نشست به مجموعه‌ای از معاملات تجاری، از جمله امضای قراردادی ۳۰ساله برای روسیه به‌منظور تامین گاز چین از طریق یک خط لوله جدید منجر شد. بر اساس داده‌های گمرک چین، تجارت چین با روسیه در سال۲۰۲۱ به ۹/ ۱۴۶میلیارد دلار افزایش یافت. اگرچه این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۶درصد افزایش یافته است، اما همچنان تنها یک‌دهم حجم تجارت چین با ایالات متحده و اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد. پکن درحالی‌که همه طرف‌‌های درگیر در بحران اوکراین را به «خویشتن‌‌داری» دعوت می‌‌کند، از محکوم کردن تهاجم روسیه امتناع می‌ورزد و مخالفت خود را با «تمام تحریم‌‌های یک‌جانبه غیرقانونی» اعلام کرده است. هفته گذشته، مقامات گمرکی چین لغو محدودیت‌های واردات گندم روسیه را که صادرات جهانی آن به ارزش ۹/ ۷میلیارد دلار در سال است، به‌عنوان بخشی از بسته توافق‌نامه‌های امضاشده بین پکن و مسکو در اوایل ماه جاری اعلام کردند. ایالات متحده، اتحادیه اروپا، بریتانیا، ژاپن، کانادا و استرالیا از مجموعه‌‌ای از اقدامات تنبیهی علیه مسکو رونمایی کرده‌‌اند که شامل منع دسترسی برخی بانک‌‌های روسی به سیستم پرداخت‌‌های بین‌‌المللی سوئیفت، ممانعت از استفاده بانک مرکزی روسیه از ذخایر خارجی خود برای حمایت از ارزش پول این کشور و ممنوعیت پخش رسانه‌های دولتی روسیه می‌شود.

روبل روسیه روز دوشنبه در برابر دلار به پایین‌‌ترین حد خود سقوط کرد و در معاملات آسیایی هم تا ۳۰درصد سقوط کرد. «چنگ یون تسانگ» کارشناس مقررات مالی در دانشگاه ملی چنگچی در تایوان گفت که چین درباره هر اقدامی که می‌تواند دسترسی این کشور به سیستم مالی بین‌المللی را تهدید کند، محتاط خواهد بود. او به الجزیره گفت: «همه ما می‌دانیم که چین دارای بزرگ‌ترین ذخایر ارزی در سطح جهان است و در میان آنها، دلار آمریکا غالب است.» او افزود: «همچنین قابل توجه است که ذخایر ارزی چین در ژانویه امسال حدود ۲۸میلیارد دلار کاهش یافت و به ۲۲/ ۳تریلیون دلار رسید. چین نیز به‌شدت به سیستم سوئیفت متکی است. این حقایق ممکن است چین را به سمت یک حرکت محتاطانه در زمینه تامین مالی با روسیه سوق دهد؛ زیرا به خطر انداختن قابلیت این کشور در معاملات با دلار آمریکا هرگز ایده خوبی نخواهد بود.»

تسانگ گفت که اقدامات پکن برای فاصله گرفتن از مسکو عمدتا نمادین به نظر می‌رسد و درد واقعی کمی بر اقتصاد روسیه وارد می‌کند. اگر ایالات متحده و متحدانش بخواهند تحریم‌های شدیدتری را دنبال کنند، پکن حفظ تعادل در رویکرد خود را دشوارتر خواهد یافت. روسیه، سومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان و دومین تولیدکننده بزرگ گاز طبیعی، حدود ۴۰درصد از عرضه گاز طبیعی اروپا را تامین می‌کند. «گری نگ» اقتصاددان آسیایی در Natixis گفت که رژیم تحریم‌های فعلی به چین فضای قابل توجهی برای ادامه تجارت قانونی با روسیه می‌دهد. او به الجزیره گفت: «با حمایت چین، فشار بر روسیه قطعا کمتر خواهد بود؛ به‌ویژه برای ارتباطات مالی. این امر به ویژه از آنجایی صادق است که روسیه منزوی شده و چین تنها کشوری است که اندازه و حجم اقتصادی معنا‌‌داری دارد که می‌‌تواند کمک کند.»

 این تحلیلگر افزود: «لحظه دشوار واقعی زمانی فرا خواهد رسید که ایالات متحده دامنه را گسترش دهد و تحریم‌‌های ثانویه را اجرا کند و این هم به جنگی بین حمایت چین از روسیه در مقابل این مساله خواهد انجامید که آیا غرب مایل به اعمال فشار یا اعمال تحریم‌‌های ثانویه بر چین (با توجه به نقش بزرگ آن در تجارت جهانی) هست یا خیر.» «نگ» افزود که کمپین فشار می‌تواند کشورهای طردشده را وادار کند تا به دنبال «کاهش وابستگی به دلار و ایجاد سیستم‌های پرداخت فرامرزی بیشتر» باشند. او گفت: «این می‌‌تواند به اثربخشی تحریم‌‌ها در طول زمان آسیب برساند؛ اما جایگزینی کامل دلار بسیار بعید است.»