صدراعظم آلمان به دیدار بایدن رفت

ظهور «مرد تقریبا نامرئی»

دنیای‌اقتصاد : در تیتر یکی از مجلات مشهور پرسیده شده بود که «اولاف شولتز کجاست؟» این مجله «هنر ناپدید شدن» صدراعظم آلمان را به سخره گرفته بود. در یادداشت‌های افشاشده‌ای که هفته گذشته سر و صدای زیادی به پا کرد، سفیر آلمان در واشنگتن خبری را به کشورش مخابره کرد که شروع آن چنین بود: «برلین، ما مشکل داریم». اشاره این سفیر به این مساله بود که از آلمان به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان یک متحد غیرقابل اعتماد نام برده می‌شود. «کاترین بنهولد» در گزارش ۶ فوریه برای نیویورک‌تایمز نوشت، با تهدید جنگ در اروپا و افزایش تنش در بن‌بست با روسیه بر سر اوکراین، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، دیروز دوشنبه ۱۹ بهمن ماه به آمریکا رفت و برای اولین بار از زمان به قدرت رسیدن دیداری چهره به چهره با رئیس‌جمهور آمریکا انجام داد. صدراعظم آلمان پیش از سوار شدن به هواپیما در گفت‌وگویی با شبکه سراسری تلویزیون آلمان ARD بر اهمیت یک استراتژی مشترک میان هم‌‌پیمانان تاکید کرد و افزود: در صورت اقدام تهاجمی روسیه، این کشور بهای سنگینی پرداخت خواهد کرد. صدراعظم آلمان پس از ورود به خاک آمریکا در مصاحبه با واشنگتن‌پست تاکید کرد که ایالات متحده یکی از مهم‌ترین هم‌‌پیمانان آلمان و اروپاست. او همچنین نقش کلیدی رئیس‌جمهور جو بایدن در مذاکرات دوجانبه میان آمریکا و روسیه را ستود.

شولتز در ماه دسامبر به قدرت رسید و جانشین مرکل شد. مهم‌ترین مسائل در دستور کار او را می‌توان این‌گونه تقسیم‌بندی کرد: به جهان نشان دهد که برلین به ائتلاف غرب متعهد است. کمتر از دو ماه پس از کسب جانشینی مرکل، صدراعظم جدید آلمان انتقادات شدیدی را در داخل و خارج از کشور به‌دلیل نداشتن اراده رهبری در یکی از جدی‌‌ترین بحران‌‌های امنیتی در اروپا پس از پایان جنگ سرد به این سو برانگیخته است. دولت او به رهبری سوسیال دموکرات ها- یک ائتلاف سه جانبه آزموده نشده با «سبزها» و «دموکرات‌های آزاد»- از ارسال اسلحه به اوکراین خودداری کرد و به جای آن پنج هزار کلاه ایمنی داد. به نظر می‌رسد شولتز درباره نوع تحریم‌‌هایی که درصورت تهاجم روسیه به اوکراین می‌‌توان اعمال کرد، نگرانی‌هایی داشت. صدراعظم در هفته‌های اخیر به‌طور آشکاری «کمیاب» شده است؛ آن‌قدر کمیاب که مجلاتی مانند اشپیگل او را «مرد تقریبا نامرئی» نامیدند. درحالی‌که امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه و ماریو دراگی، نخست وزیر ایتالیا، سخت مشغول تماس و رایزنی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه بودند، اما شولتز نه دست به تلفن زد تا با مسکو تماس بگیرد و نه حتی از این کشور دیدار کرد. او هنوز به کی‌یف، پایتخت اوکراین نرفته است و برخی می‌گویند که سازماندهی سفر او به واشنگتن تقریبا دو ماه طول کشید. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز هم‌‌اکنون در مسکو به سر می‌‌برد تا درباره بحران اوکراین با ولادیمیر پوتین گفت‌وگو کند. او امروز سه‌‌شنبه (۱۹ بهمن) به اوکراین می‌‌رود. آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان نیز دوشنبه ۷ فوریه (۱۸ بهمن) به کی‌‌یف رفت.

هفته گذشته «امیلی هابر» سفیر آلمان در ایالات متحده، یادداشتی را به برلین ارسال کرد و درباره آسیب «بسیار» به اعتبار و وجهه آلمان هشدار داد. او در یادداشت خود آورده بود که این فقط رسانه‌های خبری نیستند که چنین می‌گویند، بلکه بسیاری در کنگره ایالات متحده هم بودند که قابلیت اطمینان به آلمان را زیر سوال بردند. او نوشت: از نظر بسیاری از جمهوری‌خواهان، برلین «در حال مغازله با پوتین» است تا جریان گاز را حفظ کند. گرهارد شرودر، صدراعظم سابق آلمان از سوسیال دموکرات‌های حزب شولتز، اوکراین را به «قدرت نمایی» متهم و جمعه (۱۵بهمن‌ماه) اعلام کرد که به هیات‌مدیره گازپروم، برجسته‌ترین شرکت انرژی روسیه خواهد پیوست. «تورستن بنر» موسس و مدیر موسسه سیاست عمومی جهانی در برلین می‌گوید: «ماموریت اصلی شولتز برای سفر به واشنگتن باید بازگرداندن اعتبار آلمان باشد.» شولتز ۶۳ ساله بیش از دو دهه است که در سیاست آلمان یک چهره آشنا بوده است. او قبل از خدمت در دو دوره رهبری مرکل (که همین اخیراً وزیر دارایی او بود)، دبیر کل حزب خود و شهردار شهر بندری شمالی هامبورگ بود. شولتز که یک وکیل کارگری و یک سوسیال‌دموکرات مادام‌العمر است (و پاییز گذشته به کارگران وعده «احترام» و حداقل دستمزد بالاتر را می‌داد)، با اندکی اختلاف پیروز شد؛ درحالی‌که در نظر داشت آلمان را در مسیری به سوی آینده‌ای بدون کربن سوق دهد. سیاست خارجی در مبارزات انتخاباتی او چندان به چشم می‌خورد؛ اما در هفته‌های اول دولت جدید «سیاست خارجی» بر تمام امور غلبه یافت. به ندرت پیش می‌‌آید که یک رهبر آلمانی با این همه بحران عجیب و غریب به قدرت برسد. به محض اینکه شولتز در اوایل دسامبر جای مرکل را به‌عنوان صدراعظم را گرفت، نه تنها با یک بیماری همه‌گیر به نام کرونا، بلکه با روسیه‌ای که نیروها را در مرزهای اوکراین بسیج می‌کرد، دست به گریبان بود. «توماس کلاین-بروکف» معاون دفتر برلین صندوق مارشال آلمان گفت: «این در برنامه نبود. این دولت، دولتی است که حول یک طرح جاه‌طلبانه تحول صنعتی شکل گرفته است؛ اما واقعیت دنیای بحران‌زده در برنامه‌های آنها دخالت کرد.» از بین همه بحران‌‌ها، بن‌‌بست با روسیه به‌‌ویژه برای شولتز ناراحت‌‌کننده بود. سوسیال‌دموکرات‌های حامی او به‌طور سنتی از سیاست همکاری با مسکو حمایت می‌کنند. در طول جنگ سرد، صدراعظم ویلی برانت «Ostpolitik» را طراحی کرد که به معنای سیاست نزدیکی با روسیه بود.

آخرین صدراعظم سوسیال‌دموکرات، شرودر، تنها دوست نزدیک پوتین نیست. او از سال ۲۰۰۵ در لیست حقوق‌بگیران شرکت‌های انرژی روسیه بوده است. هفته گذشته، پس از اظهارات شرودر درباره اوکراین، شولتز احساس کرد که باید آشکارا علنا از صدر اعظم سابق فاصله بگیرد. او گفت: «تنها یک صدراعظم وجود دارد و آن من هستم.» او در سفر به آمریکا و دیدار با بایدن ماموریت سختی در پیش دارد. شولتز در واشنگتن به کمک‌‌های آلمان به اوکراین اشاره کرد و گفت برلین از سال۲۰۱۴ بزرگ‌ترین حامی اقتصادی و مالی کی‌‌یف بوده است. او بار دیگر ارسال سلاح به اوکراین از سوی آلمان را رد کرد؛ اما در عین حال تاکید کرد که ارتش آلمان در کشورهای حوزه بالتیک فعال‌‌تر حضور خواهد داشت. در حال حاضر نیروهای ارتش آلمان در لیتوانی مستقر هستند. او قرار است پس از آمریکا به اوکراین و روسیه نیز سفر کند.