غرب متفرقه؛ روسیه متحده

الجزیره در گزارش ۲۰ ژانویه در همین رابطه نوشت، او روز جمعه با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در ژنو دیدار کرد. وزیر امور خارجه روسیه برای دستیابی به صلح، فهرستی از خواسته‌های امنیتی گسترده روسیه را مطرح و همتای آمریکایی خود را تحت فشار قرار داد. لاوروف پیش از آغاز مذاکره و در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با بلینکن در این نشست خطاب به وزیر خارجه آمریکا گفت: «ما از این نشست انتظار پیشرفتی نداریم؛ اما انتظار داریم به پیشنهادهایمان پاسخ داده شود، پیشنهادهای ما بسیار واضح است و ما از شما نیز انتظار پاسخ روشنی را داریم.» لاوروف تاکید کرد که «اکنون مهم است که روی بازسازی اعتماد کار کنیم و حداقل به حالت عادی برگردیم. به‌طور کلی، هیچ اختلاف آشتی‌ناپذیری بین روسیه و ایالات متحده وجود ندارد؛ اما شرکا باید اراده سیاسی نشان دهند. ما همیشه آماده گفت‌وگوهای صمیمانه هستیم مگر درباره موضوعاتی که تنها پاسخگوی خواسته‌های ایالات متحده است و نگرانی‌های مشروع ما را نادیده می‌گیرند.» وی گفت: «آمریکایی‌ها باید برای اصلاح اشتباهات خود کار جدی انجام دهند، از تلاش‌های نافرجام خود برای دخالت در امور داخلی ما نتیجه‌گیری درستی بگیرند و رفتار خود را تا حد قابل توجهی اصلاح کنند. وقت آن است که از ادعای سلطه بر جهان دست برداریم.» بلینکن نیز اظهار کرد که نشست در چارچوب «تلاش مستمر با هدف کاهش تنش‌ها و جلوگیری از تداوم تجاوز روسیه به اوکراین» انجام می‌شود و ایالات متحده و متحدانش به دیپلماسی و گفت‌وگو به‌عنوان راهی برای رسیدن به هدف متعهد هستند. اختلافات موجود را حل‌وفصل کنند. وی خطاب به لاوروف گفت: «اگر روسیه تصمیم به حمله به اوکراین بگیرد، با واکنشی سریع، متحد و قاطع روبه‌رو خواهد شد.» وزیر امور خارجه آمریکا در پایان سخنان خود گفت: «لحظه حساسی است، در واقع ما انتظار نداریم که اختلافات ما در اینجا و امروز حل شود؛ اما امیدوارم و انتظار دارم که آزمایش کنیم که آیا مسیر دیپلماسی و گفت‌وگو هنوز باز است یا خیر؟»

متحدان اروپایی واشنگتن با توجه به این مذاکرات، روز پنج‌شنبه تاکید کردند که پس از اظهارات رئیس‌جمهور بایدن در روز چهارشنبه مبنی بر اینکه ممکن است بین رهبران غربی درباره نحوه واکنش درصورت حمله روسیه، اختلاف نظر وجود داشته باشد، همچنان با ایالات متحده همسو هستند. «اورسولا فون درلاین»، رئیس بازوی اجرایی اتحادیه اروپا گفت: اتحادیه اروپا به هرگونه تهاجم روسیه به اوکراین «با تحریم‌های اقتصادی و مالی گسترده» پاسخ خواهد داد. او گفت: «جامعه ترانس آتلانتیک در این امر محکم می‌ایستد.»در همین حال، «آنالنا بائربوک» وزیر امور خارجه آلمان، از مسکو خواست تا «گام‌هایی فوری برای کاهش تنش» بردارد و هشدار داد که هرگونه «رفتار تهاجمی یا تجاوز» روسیه منجر به «عواقب جدی» خواهد شد.

این هشدارها پس از آن صورت گرفت که بایدن روز چهارشنبه گفت که انتظار دارد پوتین با جمع‌آوری ده‌ها هزار نیرو در نزدیکی مرز مشترک دو کشور، اقداماتی را در اوکراین آغاز کند. بایدن به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «حدس من این است که او [پوتین] وارد می‌شود...او باید کاری انجام دهد.» بایدن در ادامه افزود: «آنچه خواهید دید این است که روسیه درصورت تهاجم، پاسخگو خواهد شد. البته این بستگی به این دارد که چه کاری انجام دهد. یک مساله این است که اگر این یک تهاجم جزئی باشد ما چگونه پاسخ دهیم یا در غیر این صورت و اگر تهاجم گسترده باشد با هم درگیر شویم یا خیر. اینکه چه کاری را باید انجام دهیم و چه کاری را انجام ندهیم، گذشت زمان نشان خواهد داد.» اما بایدن بر یک چیز تاکید کرد: اینکه اگر تهاجم روسیه وسیع باشد، نشانه‌ای از «فاجعه» برای روسیه در راه خواهد بود.

رئیس‌جمهور آمریکا روز پنج‌شنبه به دنبال شفاف‌سازی اظهارات خود و درباره تحریم‌های «شدید و هماهنگ» علیه روسیه در صورت انتقال نیروها به اوکراین هشدار داد و در جمع خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «در صورت هر نوع حمله‌ای و ورود هر نوع واحد روسیه به اوکراین، این تهاجم محسوب می‌شود.» با این حال، به نظر می‌رسد که بر اساس گزارش الجزیره، مقامات آمریکایی و اروپایی می‌گویند هنوز اقدامات مالی قوی وجود دارد که امتحان نشده است. به‌طور مثال، آلمان روز سه‌شنبه اعلام کرد که می‌تواند در صورت تهاجم مسکو، خط لوله گازی «نورد استریم۲» خط لوله جدید گاز روسیه که از اوکراین عبور می‌کند، متوقف کند. اما مسکو همچنین هشدار داده که ممکن است دست به اقدام نظامی نامشخصی بزند مگر اینکه خواسته‌های امنیتی‌اش برآورده شود.

«مایکل کرولی» و «استیون ارلانگر» هم در گزارش ۲۱ژانویه برای نیویورک تایمز نوشتند، رئیس‌جمهور بایدن روز پنج‌شنبه هشدار خود به روسیه درباره حمله احتمالی به اوکراین را بار دیگر مورد تاکید قرار داده است و گفت که هر نوع اقدام از سوی واحدهای روسی در سراسر مرز اوکراین به‌عنوان «تهاجم» تلقی می‌شود. بایدن در کنفرانس خبری خود در روز چهارشنبه گفت که حتا «تهاجم جزئی» روسیه به اوکراین می‌تواند به معنای «درگیری» باشد و با متحدان اروپایی برای پاسخ مناسب در مشورت هستیم. اگرچه دیپلمات‌های اروپایی گفتند که بایدن صرفا چیزهای بدیهی را بیان کرد؛ اما پایتخت‌های اروپایی، از جمله کی‌یف، از اعتراف قبلی او مبنی بر اینکه ماهیت دقیق اقدامات پوتین تعیین می‌کند که «تا چه اندازه می‌توانیم به وحدت کامل دست پیدا کنیم» باعث اضطراب‌هایی در میان اروپایی‌ها و ائتلاف ناتو شده بود.

سخنان روز چهارشنبه بایدن به مثابه اختلاف نظر در میان دو سوی آتلانتیک تعبیر شده بود؛ اما کاخ سفید با برگزاری کنفرانس خبری بایدن با خبرنگاران در روز پنج‌شنبه به نوعی به دنبال اصلاح سخنان بایدن بود تا پیام روشن و مستقیم‌تری به کرملین ارسال شود دال بر اینکه اختلاف نظری میان دو سوی آتلانتیک بر سر نحوه مقابله با روسیه وجود ندارد. به نوشته «کرولی- ارلانگر» سخنان ناهماهنگ در طرف آمریکایی می‌تواند در نگاه روسیه به مثابه «تفرقه» نگریسته شود و درنهایت رهبر کرملین را برای یک حمله محدود اما ویرانگرجسورتر سازد. با این حال، مقامات ارشد اروپایی و ناتو آشکارا و به سرعت مسائل مربوط به اختلاف نظر را کم‌اهمیت جلوه داده و از کنار آن گذشتند و در عوض پالس‌هایی مبنی بر هماهنگی و واکنش سخت ارسال کردند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، در مصاحبه با سی‌ان‌ان این ایده را رد کرد که بایدن به پوتین چراغ سبز نشان داده تا با «عِده و عُده» کمتری به اوکراین حمله کند. استولتنبرگ گفت: «به هیچ وجه، زیرا ایالات‌متحده یک دوره طولانی است که بسیار شفاف عمل کرده است.» وزیر امور خارجه آلمان نیز که در کنار بلینکن در برلین حضور داشت، گفت اروپا «تعهد متفق القول بی چون و چرا» برای مجازات تجاوز روسیه به اوکراین دارد.

اما دیدگاه اروپایی‌ها درباره اینکه چه باید کرد و در چه شرایطی باید کاری انجام شود، همیشه با اختلاف نظر همراه بوده است. همان‌طور که یکی از مقامات ارشد اروپایی گفت: «مجازات باید متناسب با جرم باشد.» وی خاطرنشان کرد که حتی پس از اینکه روسیه شبه‌جزیره کریمه را ضمیمه خاک خود کرد، نزدیک به یک سال طول کشید تا اتحادیه اروپا با تحریم‌های جدی علیه مسکو پاسخ دهد. در بحران کنونی اوکراین، رهبران ائتلاف جدید آلمان بی‌خیال تعهد ۱۱میلیارد دلاری خود درباره خط لوله گاز طبیعی نورداستریم۲ شده‌اند. این یک پروژه مشترک میان روسیه و آلمان است که مقامات آمریکایی از آن بیم دارند که پوتین را ثروتمندتر کرده و اهرم فشار بیشتری به او در قبال اتحادیه اروپا بدهد. با این حال، به نظر می‌رسد روز چهارشنبه اتفاقی افتاد که به مذاق اروپایی‌ها چندان خوش نیامد. روز چهارشنبه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، بسیاری از همکاران اروپایی خود را با سخنرانی در پارلمان اروپا شگفت زده و البته عصبانی کرد. او در پارلمان اروپا در استراسبورگ از اروپایی‌ها خواست تا پیشنهاد خود را درباره امنیت اروپا ارائه دهند. او گفت: «ما باید این امنیت را بین اروپایی‌ها بسازیم، سپس آن را با متحدان خود در چارچوب ناتو به اشتراک بگذاریم.و سپس آن را برای مذاکره به روسیه پیشنهاد کنیم».

مقامات فرانسوی روز پنجشنبه گفتند که مکرون به دنبال تضعیف وحدت ناتو نیست.اما به گفته تحلیلگران، تاثیر سخنان بایدن (روز چهارشنبه) و مکرون (روز پنجشنبه) بر اصطکاک‌های درون ائتلاف غربی تاکید کرد و این یک مزیت بالقوه برای روسیه است.«رابین نیبلت»، مدیر چتم هاوس در لندن، گفت: «نظرات بایدن همزمان با سخنرانی مکرون ناهماهنگ به نظر می رسد، و با توجه به تمام تلاشی که مقامات ایالات متحده در سفر به اروپا برای استوار نگه داشتن مردم صرف کرده‌اند، عجیب به نظر می رسد».به نوشته گزارشگران نیویورک تایمز، اروپایی‌ها و ناتو در مخالفت با هرگونه تهاجم روسیه به اوکراین، در حمایت از اوکراین درآمده و وعده «هزینه های هنگفت» برای روسیه را مطرح کرده‌اند.اما حقیقت این است که نه ایالات متحده و نه اروپا اقدامات دقیقی را که در نظر دارند انجام دهند، بیان نکرده‌اند.«کایلی آتوود»، «جنیفر هانسلر» و دیگران هم در گزارش ۲۱ ژانویه در سی.ان.ان به تحول دیگری در اوکراین اشاره کرده و گفتند ایالات متحده، روسیه را به استخدام مقامات فعلی و سابق دولت اوکراین در تلاش برای به دست گرفتن کنترل دولت اوکراین متهم کرد.وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «روسیه به سرویس‌های اطلاعاتی خود دستور داده تا مقامات فعلی و سابق دولت اوکراین را استخدام کنند تا آماده به‌دست گرفتن دولت اوکراین شوند و زیرساخت‌های حیاتی اوکراین را با نیروی روسیه اشغالگر به کنترل کامل خود در آورند.» همزمان، چهار مقام فعلی و سابق اوکراین اعلام کردند که در فعالیت‌های نفوذ کرملین برای بی‌ثبات کردن اوکراین دست داشته‌اند.