آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا به این ارزیابی رسیده‌اند که عربستان سعودی با کمک چین فعالانه در حال تولید موشک‌های بالستیک است. این تحول می‌تواند اثرات مهمی بر سراسر خاورمیانه داشته باشد و تلاش دولت جو بایدن برای مهار برنامه هسته‌ای ایران را که رقیب اصلی منطقه‌ای عربستان سعودی است، پیچیده‌تر کند. «زاخاری کوهن» در گزارش ۲۳ دسامبر در «سی‌ان‌ان» نوشت، سه منبع آگاه در این زمینه گفتند که عربستان در گذشته خریدار موشک‌های بالستیک از چین بود؛ اما تاکنون به‌عنوان کشوری که خود سازنده این نوع موشک‌ها باشد، شناخته نشده بود. به عبارت دیگر، از توان ساخت موشک های خود (بومی) برخوردار نبود. تصاویر ماهواره‌ای نهادهای اطلاعاتی آمریکا که سی‌ان‌ان به آنها دست یافته است، نشان می‌دهند که عربستان دست‌کم در یک پایگاه، در حال تولید موشک‌های بالستیک است.دو منبع مطلع تایید کردند که در ماه‌های گذشته اطلاعات طبقه‌بندی‌شده‌ای در اختیار برخی از نهادهای اطلاعاتی آمریکا و همچنین شورای امنیت ملی کاخ سفید قرار گرفته بود که بر اساس آن، عربستان فناوری موشک‌های بالستیک را از چین دریافت کرده است. به گزارش سی‌ان‌ان، دولت جو بایدن اکنون با این مساله روبه‌رو است که آیا پیشرفت‌ موشکی بالستیک عربستان سعودی می‌تواند توازن قوا را در منطقه تغییر دهد؟ و آیا تلاش‌های جاری برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران و درخواست برای محدود کردن برنامه موشکی تهران، تحت تاثیر گزارش‌ها درباره دستیابی ریاض به توان موشکی قرار خواهد گرفت یا نه.

جفری لوئیس، یک کارشناس تسلیحات و استاد موسسه مطالعات بین‌المللی میدل‌بری گفته است درحالی‌که توجه جهانی معطوف به برنامه موشکی ایران است، به همان میزان به برنامه عربستان برای توسعه و تولید موشک‌های بالستیک توجه نمی‌شود. به گفته لوئیس، «تولید بومی موشک‌های بالستیک از سوی عربستان نشان می‌دهد که هرگونه تلاش دیپلماتیک برای کنترل و مهار اشاعه موشکی مستلزم درگیر کردن برخی بازیگران منطقه‌ای دیگر مانند عربستان و اسرائیل است که موشک های بومی خود را تولید می‌کنند.»

برنامه عربستان برای تولید موشک‌های بالستیک موجب پیچیده‌تر شدن معادلات منطقه‌ای خواهد شد؛ زیرا این کشور علاوه بر اینکه رقیب منطقه‌ای ایران است، شریک مواضع آمریکا، اروپا، اسرائیل و امیرنشین‌های دیگر خلیج فارس برای کنترل ایران نیز هست.

این شبکه افزوده که هر نوع واکنش دولت جو بایدن به این همکاری موشکی، به‌دلیل ملاحظات دیپلماتیک، حساس است؛ زیرا واشنگتن به‌دنبال ازسرگیری تعاملات با چین در عرصه‌های مختلف، از جمله تغییرات آب‌وهوایی، بازرگانی و پاندمی کرونا است. سی‌آی‌ای و شورای امنیت ملی کاخ سفید از واکنش به این گزارش خودداری کرده‌اند. اما سخنگوی وزارت خارجه چین گفت که این کشور و عربستان «شریک راهبردی همه‌جانبه» هستند و از جمله با هم مراوده نظامی دارند. به گفته وزارت خارجه چین، «این گونه همکاری‌ها ناقض هیچ‌یک از قوانین بین‌المللی نیست و با کنوانسیون منع سلاح‌های کشتار جمعی نیز مغایرت ندارد.»

به نوشته گزارشگر سی‌ان‌ان، تصاویر ماهواره‌ای که تحرکات در پایگاهی واقع در منطقه الدوادمی عربستان در فاصله روزهای چهارم آبان تا ۱۸ آبان امسال را ثبت کرده است، بیانگر تلاش ریاض برای تولید موتور موشکی بر اساس سوخت جامد است. کارشناسان با استناد به این تصاویر از ریخته‌گری موتورهای موشک دارای سوخت جامد و گودال ایجادشده برای دفع باقی‌مانده سوخت خبر داده‌اند.عربستان غیر از تلاش برای تولید داخلی موشک، ماه گذشته نیز قراردادی ۶۴۰میلیون دلاری برای تجهیز ارتش خود به موشک‌های آمریکایی امضا کرد. به گفته سی‌ان‌ان، آمریکا سه سال پیش (۲۰۱۹) با استناد به گزارش‌های نهادهای اطلاعاتی آمریکایی از آغاز همکاری چین و عربستان برای پایه‌گذاری برنامه موشکی سعودی خبر داد؛ اما دولت دونالد ترامپ در آن زمان اعضای کلیدی کنگره را در جریان این اطلاعات نگذاشت. رهبران وقت دموکرات‌ در کنگره آمریکا با انتقاد از دولت ترامپ، آن را متهم کردند که در قبال عربستان سعودی رویکردی ملایم اتخاذ کرده است. دونالد ترامپ در برابر تاکید داشت که خریدهای تسلیحاتی سعودی از آمریکا اهمیت دارد و هزاران خانواده آمریکایی از آن درآمد دارند.

کارشناسان تسلیحاتی بر این باورند که عدم واکنش ترامپ در آن زمان، به عربستان امکان داد تا برنامه موشک‌های بالستیک خود را ادامه دهد.به گفته «آنکیتا پاندا» کارشناس تسلیحاتی و سیاست هسته‌ای در موقوفه کارنگی برای صلح بین‌الملل می‌گوید: «به‌طور معمول، ایالات متحده به عربستان سعودی فشار می‌آورد که این توانایی‌ها را دنبال نکند؛ اما اولین شاخص‌هایی که نشان می‌دهد سعودی‌ها به‌طور بومی این توانایی‌ها را دنبال می‌کردند در دوره ترامپ ظاهر شد. دولت ترامپ علاقه‌مند نبود که بر سر این مسائل روابط خود را با ریاض به هم بزند.» چندین منبع به سی‌ان‌ان گفتند که در چند ماه اخیر به برخی قانون‌گذاران آمریکایی گزارش‌های اطلاعاتی مبنی بر انتقال تکنولوژی موشک‌های بالستیک چینی به عربستان داده شده است.

اخبار مرتبط