در ذهن ساکن کاخ کرملین چه میگذرد؟
کارتهای پوتین در برابر غرب
در این ماه، بمبافکنهای هستهای دوربرد روسیه گشتزنیهای مکرری را در نزدیکی مرز اتحادیه اروپا با لهستان انجام دادند و تجمیع نظامی غیرقابل توضیح و مخفیانه در جنوب غربی روسیه باعث شد مقامهای اطلاعاتی آمریکا و اروپا هشدار دهند که کرملین میتواند زمینه را برای تهاجم جدید به اوکراین فراهم کند. روز پنجشنبه پوتین طی یک سخنرانی برای دیپلماتهای روسی، آشکارتر از قبل نشان داد که از ارتش خود برای وادار کردن غرب به احترام به منافع روسیه در منطقه استفاده میکند. وی گفت که کشورهای غربی در نهایت پی بردند که روسیه در دفاع از «خطوط قرمز» خود که مربوط به حضور نیروهای ناتو در نزدیکی مرزهایش است، «جدی» است. پوتین گفت: «هشدارهای اخیر ما به راستی شنیده شده است و تاثیر خاصی دارد: سرانجام تنشها در آنجا افزایش یافت.» او افزود: «برای ما مهم است که تا حد ممکن در این وضعیت بمانیم تا به ذهن آنها خطور نکند که در مرزهای غربی ما درگیری را که به آن نیاز نداریم، به راه بیندازند.» تنشها به دو دلیل شدت گرفته است: از یکسو، با بحران مهاجرتی که بلاروس بهعنوان متحد کرملین در نزدیکی مرزهای اتحادیه اروپا بهوجود آورده است و از سوی دیگر، تنگنایی که پوتین با سلاح انرژی (تامین بخش عمده گاز طبیعی اروپای غربی) بهوجود آورده است. کرملین تلاش میکند با ابزارهای خود اتحادیه اروپا را برای تصویب یک خط لوله جدید که اهرمهای مسکو در منطقه را افزایش میدهد، تحت فشار بگذارد.
به نوشته گزارشگر نیویورکتایمز «آستا اسکایسگیریته» مشاور سیاست خارجی رئیسجمهور لیتوانی بهعنوان عضو اتحادیه اروپاو ناتو که در ماههای اخیر با موج مهاجرت از بلاروس همسایه روبهرو شده است، میگوید: «این یک وضعیت امنیتی منطقهای است که در حال حاضر بسیار نگرانکننده است.» روز جمعه در بلاروس، تنشهایی که در اوایل این هفته منجر به درگیریهای خشونتآمیز در گذرگاه اصلی مرزی به لهستان شد، کاهش یافت. نیروهای امنیتی بلاروس که اسلحه کلاشینکف حمل میکردند، در حوالی یک انبار بزرگ که حدود ۲ هزار مهاجر در آنجا به سر می بردند نگهبانی میدادند. بسیاری از مهاجران ابراز نگرانی و ناامیدی کردند که به جای پیشروی به سمت لهستان، اکنون به عقب حرکت کردهاند و این نشان میدهد که اگر مهاجران امید خود را برای رسیدن به اروپا از دست بدهند، الکساندر لوکاشنکو، رئیسجمهور بلاروس ممکن است در جلوگیری از جوشش خشم مردمی که از این وضعیت به تنگ آمدهاند دچار مشکل شود.
به نظر می رسد در مسکو پوتین بهطور فزایندهای احساس اعتماد به نفس دارد. او چالش امسال نسبت به حاکمیت مطلق خود از سوی زندانی اپوزیسیون «الکسی ناوالنی» را دفع کرد. این در در حالی است که دیگر چهرههای مخالف همچنان دستگیر یا مجبور به تبعید میشوند. بهرغم اینکه روسیه یکی از بدترین آمار مرگومیر ناشی از کووید-۱۹ در جهان را به خود اختصاص داده است، اما پوتین در نظرسنجیهای مستقل از محبوبیت بالای ۶۰درصد برخوردار است. حزب «روسیه متحد» او در انتخابات پارلمانی سپتامبر به پیروزی قابل توجهی دست یافت و با وجود شواهدی مبنی بر تقلب، اعتراضات کمی را برانگیخت. پوتین همچنین فرماندهی ارتشی را در دست دارد که در حال توسعه قابلیت تسلیحات مدرنتر خود است مانند موشکهای مافوق صوت پیشرفته و اژدرهای با قابلیت حمل اتمی. روسیه در حال ایجاد شراکت تنگاتنگی با چین است که روز جمعه بر آن تاکید شد یعنی زمانی که دو کشور بهصورت مشترک به گشتزنی با بمبافکنهای استراتژیک بر فراز اقیانوس آرام پرداختند. در عین حال تحلیلگران روسی میگویند، کرملین بهطور فزایندهای نگران این احتمال است که غرب حضور نظامی خود را در اروپای شرقی در دوران پساشوروی گسترش دهد.