اجلاس «ابتکار سبز خاورمیانه»
این طرح بخشی از برنامه چشمانداز ۲۰۳۰ عربستان است که قصد دارد با این کار از وابستگی به نفت رهایی یابد. عربستان بهعنوان یکی از قدرتهای خاورمیانه ادعا میکند که قصد دارد در راستای برنامههای زیستمحیطی ۴۰ میلیارد درخت در سراسر منطقه بکارد. درواقع عربستان قصد دارد بهعنوان یک رهبر منطقهای فعال در زمینه خدمت به محیط زیست شناخته شود. طرح مذکور میتواند در راستای تلاش برای بهبود چهره عربستان بهویژه ولیعهد آن پس از فاش شدن قتل «جمال خاشقجی» روزنامهنگار منتقد سعودی و افشای نقش بنسلمان در قتل او مطرح شود. عربستان قصد دارد در طرحی ابتکاری تا ۱۰ سال آینده در قلمرو خود ۱۰ میلیارد اصله درخت بکارد. این کشور همچنین در طرحی به نام ابتکار سبز خاورمیانه ادعا کرده است که با همکاری دیگر کشورهای عربی تا ۴۰ میلیارد اصله درخت دیگر خواهد کاشت. عربستان با انجام این ابتکار بخشی از برنامه چشمانداز ۲۰۳۰ بنسلمان از کشورهای پیشگام منطقه در حفاظت از محیط زیست و تغییرات اقلیمی خواهد شد. چشمانداز ۲۰۳۰ برنامهای برای کاهش وابستگی عربستان به نفت، تنوع بخشیدن به اقتصاد این کشور و توسعه بخشهای خدماتی مانند بهداشت، آموزش، زیرساخت، تفریحی و گردشگری خواهد بود.
این برنامه یک طرح بزرگ اصلاحات ملی است که هدف آن کاهش وابستگی ریاض به درآمد نفت و حفاظت از محیط زیست است که شامل تنوع بخشیدن به تولید انرژی از سوختهای فسیلی به منابع تجدیدپذیر و ایجاد مناطق جنگلی میشود. طرح خاورمیانه سبز برای کاهش اتکا به درآمد نفت و بهبود کیفیت زندگی است که ریاض را در مرکز تلاشهای منطقهای برای دستیابی به اهداف بینالمللی در پروژههای زیست محیطی قرار میدهد. این کشور خود را برای بازسازی، حفاظت و مدیریت پایدار یک میلیارد هکتار زمین تا سال ۲۰۴۰ آماده میکند. علاوه بر این، هدف این اقدامات حفظ محیطهای دریایی و ساحلی، افزایش نسبت ذخایر طبیعی و اراضی حفاظتشده، بهبود تنظیم تولید نفت و مشتقات آن، تسریع در انتقال به انرژی پاک و افزایش میزان انرژی تولید شده توسط تجدیدپذیرها است. عربستان در این طرح کاشت ۱۰ میلیارد درخت یا همان احیای ۴۰ میلیون هکتار از اراضی تخریب شده در این کشور و کاشت ۵۰ میلیارد درخت در سراسر خاورمیانه با همکاری کشورهای منطقه را دنبال میکند. به ادعای عربستان، این طرح موجب کاهش ۶۰درصدی انتشار دیاکسید کربن در خاورمیانه و اینکه تا سال ۲۰۳۰ میلادی ۵۰درصد از تولید برق این کشور از منابع تجدیدپذیر تامین شده و ۹۴درصد از زبالهها به محل اختصاصی دفن زباله منتقل میشود. ولیعهد کویت در حاشیه سفر به عربستان مدعی شد کشورش در خط مقدم کشورهایی است که برای دستیابی به توسعه پایدار انسانی و زیستمحیطی تلاش میکند و از تعهدات خود در این راستا صرف نظر نخواهد کرد. او بر حمایت کامل کویت از ابتکارات عربستان و همکاری با این کشور برای اجرای اهداف و مقاصد اجلاس «خاورمیانه سبز» به نحوی که خیر و منفعت منطقه و محیط زیست آن در پی داشته باشد، تاکید کرد. به گفته او، کویت مشتاقانه درصدد فعالسازی روابط دوجانبه درخصوص این پرونده و پروژهها و مطالعات و انتقال تجربیات در این زمینه است. به گفته او، تداوم تغییرات آب و هوایی ما را در معرض یک سری بلایای طبیعی قرار میدهند و دعوت عربستان برای راهاندازی ابتکار «خاورمیانه سبز» برگرفته از نقش محوری و مسوولانه آن در منطقه و جهان برای ایجاد مفهوم امنیت همهجانبه انسانی، اقتصادی، اقلیمی و زیست محیطی است.
عربستان بهعنوان بزرگترین اقتصاد منطقه، مدتهاست که تلاش میکند در شکل دادن به خاورمیانه و هماهنگی واکنشهای منطقهای در برابر بحرانها از درگیری و جنگ تا گرسنگی و تغییر اقلیم، ابتکاراتی را عملی کند. بیتردید این طرح جاه طلبانه نیاز به مشارکت و همکاری تامینکنندگان انرژی و درگیر کردن فعالانه گروههای غیردولتی برای حل مسائل اجتماعی و زیستمحیطی دارد. اگرچه جاهطلبیهای عربستان برای کاشت درخت مورد استقبال قرار گرفت، اما منتقدان عنوان میکنند که مشخص نیست که این کشور چگونه قصد دارد ۱۰میلیارد درخت را در خشکترین کشور روی زمین بکارد.
یکی از کشورهای فعال شرکتکننده در این نشست ایتالیا بود. «مانلیو دی استفانو» معاون وزیر امورخارجه ایتالیا (از جنبش پنج ستاره) با انجام این سفر، موضع همیشگی خود علیه عربستان را تغییر داد؛ چراکه نامبرده در سالهای اخیر بارها عربستان را مورد انتقادات شدید خود قرار داده بود. او که همواره منتقد رژیم ریاض بود در یک مورد حتی خواستار مخالفت با احکام اسلامی جاری در عربستان از طریق مبارزات سیاسی نیز شده بود. او حتی در سال ۲۰۱۶ در شبکه اجتماعی فیسبوک تاکید کرده بود: «سعودیها حاضرند دست به هرکاری بزنند حتی تامین مالی مستقیم داعش و سرکوب هرگونه مخالفت و اعتراض داخلی، اما در این سفر مدعی شد ضروری است که کشورهای توسعهیافته بهطور مشخص به کشورهای در حال توسعه کمک کنند تا از «عصر سوخت فسیلی» عبور کنند و مستقیما بر اساس الگوی انرژی پایدار، صنعتی شوند. او حمایت ایتالیا را از شرکتهایی که در بخش انرژیهای تجدیدپذیر، هیدروژن، بهرهوری انرژی و برقرسانی، رفع آلایندگی فعال هستند، مورد تاکید قرار داد.