سازمان همکاری شانگهای بیستساله شد
تمرکز بلوک شرق بر مساله افغانستان
«ژانگ هویی» و «هو یووی» در گزارش ۱۵ سپتامبر برای «گلوبال تایمز» نوشتند: تمام همسایگان مهم افغانستان در این نشست حضور داشتند. به گفته تحلیلگران، قرار است سازمان شانگهای به سازوکار جدیدی مانند مرکز مبارزه با قاچاق مواد مخدر مجهز شود که راحتتر بتواند با تهدیدهای جدید دست و پنجه نرم کند.همزمانی این نشست هم مهم بود. بیستویکمین نشست سران دولتهای عضو شانگهای درست یک هفته پس از اعلام دولت موقت از سوی طالبان برگزار شد. افغانستان در سازمان شانگهای عضو ناظر است و با چندین دولت مرز مشترک دارد. یکی از مسائل کلیدی و مورد توجه در این نشست مساله افغانستان بود. «ژو یونگ بیائو» مدیر مرکز مطالعات افغانستان در دانشگاه «لانژو» به گلوبالتایمز میگوید: دولتهای عضو به اجماع از کشورهای غربی متحد آمریکا خواستند که به وظایف خود عمل کنند. آنها همچنین از طالبان خواستند که خود را از گروههای تروریستی کاملا جدا کنند. اعضا همچنین طرحهای عملی و سازوکارهای جدیدی درباره بازسازی افغانستان و مساله مهاجران را به بحث گذاشتند. این تحلیلگر همچنین افزود که میان اعضا هیچ اجماعی بر سر نحوه شناسایی دولت جدید طالبان وجود نداشت.
«دینگ شیائوشینگ» مدیر موسسه اوراسیای موسسه چینی روابط بینالملل معاصر به گلوبالتایمز میگوید، بیست سال پس از تاسیس، این سازمان بهطور موفقیتآمیزی تضمین کرده که آسیای مرکزی به یک خاورمیانه دیگر- چنانکه محققان غربی پیشبینی میکردند- تبدیل نشده است؛ هرچند برخی خطرات امنیتی بالقوه همچنان باقی است. او تاکید کرد که این سازمان نقش مهمی در تقویت امنیت و توسعه اقتصادی منطقه داشته است. این تحلیلگر همچنین افزود: با عقبنشینی غیرمسوولانه آمریکا از افغانستان، کشورهای منطقه با تهدیدات چندگانهای مانند مساله مهاجران، تروریسم و مواد مخدر مواجهند. همچنین نشست سازمان پیمان امنیت دستهجمعی (CSTO) هم روز پنجشنبه در دوشنبه برگزار شد و بسیاری از اعضای سازمان شانگهای در آن حضور یافتند.
همچنین «شبکه تلویزیونی جهانی چین» (CGTN) نیز در گزارش ۱۶ سپتامبر اعلام کرد که «شی جین پینگ» رئیسجمهور چین روز جمعه از طریق ویدئو در نشست شانگهای و سازمان پیمان امنیت دستهجمعی شرکت کرد. «هوا چان یینگ» وزیر خارجه چین اعلام کرد که وی به دعوت همتای تاجیک خود در این نشست دعوت شده است. بنا بر اعلام این شبکه، افغانستان در صدر موضوعات هر دو سازمان بود.«احمد سعید مرادزاده» هماهنگکننده تاجیک شانگهای میگوید: «مشارکت افغانستان غیرعملی است؛ زیرا آنچه در آنجا میگذرد، آشفتگی در حکمرانی است. دعوت از هر طرفی از افغانستان در شرایط فعلی غیرعملی است. این نقطه نظر ماست.» متخصصان محلی هم درباره اهمیت یک افغانستان باثبات میگویند. «قاسم بیکمحمد» تحلیلگر سیاسی به CGTN میگوید: «آینده افغانستان اسباب نگرانی تمام کشورهای عضو شانگهای و بهطور خاص کشورهای هممرز با افغانستان است. موفقیت طالبان اسباب ترغیب و تهییج برخی سازمانهای افراطی و سمپاتهایشان شده است. اکنون این گروهها تصور میکنند با یک اراده قوی، شکست ابرقدرت شماره یک جهان به راحتی میسر است.» «هندوستان تایمز» هم در گزارش ۱۶ سپتامبر نوشت، نارندرا مودی، نخستوزیر هند، هم ریاست هیات هندی در شانگهای را بر عهده داشت و به شکل مجازی و از طریق ویدئو لینک به اجلاس سران این سازمان پیوست. به نوشته این روزنامه، این چهارمین نشستی است که هند بهعنوان عضو کامل در آن مشارکت داشت. این دو نشست مشترک (شانگهای و پیمان امنیت دستهجمعی) به هند اجازه میدهد که فرصت بررسی اوضاع افغانستان از نزدیک را داشته باشد؛ بهویژه با توجه به نگرانیهای این کشور از پاکستان و نقشی که این کشور در حمایت از طالبان ایفا میکند.