امرالله صالح: ما تسلیم نمی‌شویم
جنگ روانی در دره پنجشیر
تکذیب خبر سقوط پنجشیر
عکس: AP
این منطقه که گفته می‌شود پایگاه سنتی ضد طالبان است حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و در محاصره کوه‌هاست. جبهه مقاومت ملی(NRFA) – که شامل اعضای سابق نیروی امنیتی افغانستان و شبه نظامیان محلی می‌شود- از سوی احمد مسعود رهبری می‌شود. پدر او نیز با نیروهای شوروی که در دهه ۱۹۸۰ به افغانستان حمله کردند، جنگید. احمد شاه مسعود همچنین در دهه ۹۰ در برابر طالبان نیز ایستادگی کرد.
با این حال، صالح می‌گوید تلفاتی به هر دو سوی نبرد وارد شده است: «تردیدی نیست که ما در وضعیت سختی هستیم. ما زیر حمله طالبان قرار گرفته‌ایم.» اما او افزود: «ما تسلیم نخواهیم شد. ما برای افغانستان می‌ایستیم و می‌جنگیم.» پیش از این نیز شایعاتی از فرار امرالله صالح منتشر شده بود. به نظر می‌رسد طالبان در فضای مجازی سخت فعال شده و اخبار جعلی منتشر می‌کند. به‌طور مثال، در یک کانال تلگرامی همواره اخباری حاکی از پیروزی طالبان و محاصره پنجشیر و تسلیم آن منتشر می‌شود. در همین کانال، خبر فرار صالح منتشر شده و طالبان نیز «مجاهدان راه خدا» نامیده شده‌اند. با این حال، صالح در پیامی ویدئویی اعلام کرد که فرار نکرده و در پنجشیر حضور دارد. علی نظری، سخنگوی جبهه مقاومت ملی به بی‌بی‌سی گفت، ستیزه‌جویان طالبان فشار زیادی وارد می‌آورند. با این حال او افزود: «چند صد نیروی طالب محاصره شده و به زودی مهمات‌شان تمام می‌شود. آنها در حال مذاکره برای چگونگی تسلیم شدن هستند.»
به نوشته بی‌بی‌سی، مقام‌های طالبان مدعی پیروزی و تسلط کامل بر افغانستان هستند. یکی از فرماندهان طالبان به رویترز گفت: «به یاری خدا، ما کل افغانستان را در کنترل خود داریم. دردسر‌سازان شکست خورده و پنجشیر در کنترل ماست.» از سوی دیگر، اخباری از رفتار احمد مسعود با طالبان می‌رسد. بی‌بی‌سی در گزارشی دیگر نوشت: احمد مسعود، فرمانده مقاومت ضدطالبان، در دره پنجشیر به نیروهای طالبان که در جریان جنگ در منطقه خواک و گلبهار در چهار روز گذشته در نزدیکی ولایت پنجشیر اسیر شده بودند، می‌گوید: «پنجشیر خانه شماست و شما می‌توانید تا زمانی که می‌خواهید در پنجشیر بمانید.» اتحادیه اروپا و بریتانیا اعلام کردند که در تعامل با طالبان به آمریکا خواهند پیوست اما آنها را به عنوان «دولت افغانستان» مورد شناسایی قرار نخواهند داد.
رویترز نیز در گزارش ۳ سپتامبر نوشت، طالبان مدعی است که نه تنها پنجشیر بلکه کل افغانستان را در کنترل خود دارد، اما در عین حال افزود که نمی‌تواند این گزارش‌ها را تایید کند. غیر از صالح، چندین نفر دیگر از مقام‌های مقاومت نیز اعلام کردند که پنجشیر سقوط نکرده است. احمد مسعود می‌گوید: «اخبار سقوط پنجشیر در رسانه‌های پاکستانی منتشر می‌شود. این خبر دروغ است.» تعدادی از خلبانان افغان که از سوی آمریکا آموزش دیده‌اند و هم اکنون در زمره نیروهای مسعود هستند به رویترز گفتند: «ما اکنون در شرایطی مانند زندان هستیم.» به نظر می‌رسد طالبان و پشتیبانان این گروه برای تخریب روحیه نیروهای مقاومت دست به کار شده و همواره اخبار تسلیم یا شکست پنجشیر را نشر می‌دهند. اما تردیدی نیست که نبرد سختی در این منطقه در جریان است و شرایط پنجشیر «سخت» توصیف شده است.
«محمد توفیق»، «سلیم محسود» و دیگران هم در گزارش ۳ سپتامبر در سی‌ان‌ان نوشتند، نبرد سختی در دره پنجشیر جریان دارد. آنها معتقدند طالبان نیروهای فراوانی را در اطراف این دره مستقر کرده و اجازه ورود دارو، غذا، آب و دیگر مایحتاج اساسی را به دره نمی‌دهند. نیروهای مقاومت معتقدند که طالبان مرتکب جنایات جنگی شده‌اند. منابع طالبان می‌گویند شبه نظامیان این گروه از چندین جهت دره پنجشیر را مورد حمله قرار داده‌اند از جمله از سوی ولایت پروان و منطقه بدخشان. طالبان در ویدئوهای انتشار یافته خود تصاویری از ورود نیروهایش در منتهی‌الیه جنوب غرب دره را نشان می‌دهد. نیروهای مقاومت می‌گویند که طالبان مبادرت به تهدید غیرنظامیان کرده و آنها را گروگان گرفته‌اند و هشدار داده‌اند که ساکنان به دلیل حمایت از مقاومت کشته خواهند شد. امرالله صالح نیز می‌گوید طالبان «دسترسی بشردوستانه به پنجشیر را مسدود» و پیرمردان را مجبور می‌کند که روی میدان مین راه بروند و مین را خنثی (و البته منفجر) سازند. صالح همچنین اعلام کرد که طالبان «تلفن‌ها و برق را قطع کرده و اجازه ورود دارو را هم نمی‌دهد.»
«توفیق- محسود و دیگران» در بخش دیگری از گزارش خود افزودند، طالبان با برجسته کردن اعلام عفو عمومی خود مدعی است که به دنبال پایان دادن به بحران پنجشیر به صورت مسالمت‌آمیز است و خواستار این است که اهل پنجشیر هم در صلح و آرامش زندگی کنند. درگیری میان طالبان و مقاومت از پنجشنبه شروع شد. منابع مقاومت می‌گویند: «طالبان هر چه در توان دارند به‌کار گرفته‌اند اما هنوز نتوانسته‌اند پنجشیر را تصرف کنند، اما درگیری‌های سختی در جریان است.» به نوشته این گزارشگران، پنجشیر هم اکنون کانون اصلی ایستادگی در برابر طالبان است. این منطقه سابقه درخشانی در ایستادگی دارد: از امپراتوری بریتانیا گرفته تا دوره شوروی و طالبان. (دنیای اقتصاد در گزارش «نبرد سنگین در دره پنجشیر» در تاریخ ۱۳ شهریورماه به این مساله پرداخته بود). موقعیت جغرافیایی پنجشیر به این منطقه یک جایگاه و مزیت دفاعی و استراتژیک بخشیده است. با این حال، برخی گزارش‌های دریافتی حاکی است که برخی از فرماندهان پیشین طالبان همراه با تجهیزات نظامی و نیروهای خود به احمد مسعود پیوسته‌اند.
ملابرادر، رهبر طالبان
طالبان می‌گوید در دولتی که به زودی اعلام خواهد شد ملاعبدالغنی برادر رهبر طالبان خواهد بود. به نوشته رویترز، اولویت فوری او احیای اقتصادی است که طی ۲۰ سال نبرد فروپاشیده و ۲۴۰ هزار افغان را کشته است. افغانستان نه فقط با فاجعه انسانی دست‌به گریبان است، بلکه با تهدیداتی از جانب گروه‌های رقیب جهادی مواجه است. سه منبع به رویترز گفتند که ملایعقوب، فرزند ملاعمر و شیرمحمد عباس استنکزای هم به ملابرادر خواهند پیوست. به نوشته رویترز به نقل از منبع دیگری از طالبان، ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر عالی مذهبی طالبان، بر مسائل مذهبی و حکمرانی متمرکز خواهد بود. اگرچه طالبان از تشکیل یک دولت اجماعی سخن گفته است اما منابع نزدیک به این گروه می‌گویند که دولت موقت طالبان فقط متشکل از اعضای این گروه خواهد بود. منابع طالبان می‌گویند دولت جدید ۲۵ وزارتخانه خواهد داشت با یک شورای مشورتی متشکل از ۱۲ عالم اسلامی. گفته می‌شود قرار است ظرف ۶ تا ۸ ماه آینده یک لویه جرگه هم برگزار شود که نمایندگانی از جامعه افغان را گرد هم خواهد آورد تا درباره قانون اساسی و ساختار دولت آینده بحث کنند. «تد رجنسیا»، «جوزف استپانسکی» و «اُصید صدیقی» نیز در گزارش ۳ سپتامبر در الجزیره نوشتند، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا گفت که «کانال ارتباطی با طالبان» بر سر مسائل مهم ادامه خواهد یافت. بلینکن روز جمعه اعلام کرد که امروز یکشنبه ۱۴ شهریور به قطر می‌رود. این دیدار پیش از اعزام به آلمان خواهد بود که بلینکن قرار است با رهبران بیش از ۲۰ کشور دیدار خواهد کرد. با این حال، قطر اعلام کرد که ظرف ۴۸ ساعت آینده «کریدور بشردوستانه» در افغانستان برقرار خواهد کرد. بلینکن در آلمان هم با مقام‌های افغان دیدار خواهد کرد. بلینکن می‌گوید در «تماس پیوسته» با طالبان خواهد بود.
