دیدار پوتین و بایدن نتوانست فضای سرد روابط را تغییر دهد
پرزیدنت خوش‌بین
لحظاتی پس از دیدار تقریبا سه ساعته میان بایدن- پوتین، رئیس‌جمهور روسیه فهرست غیرمعمولی از نارضایتی‌ها را با خبرنگاران در‌میان گذاشت. او دخالت روسیه در حملات سایبری در راستای هدف قرار دادن منافع آمریکا را رد کرد و ایالات‌متحده را به اتهام‌زنی متهم کرد. پوتین افزود که سابقه حقوق‌بشری آمریکا بدتر از روسیه است. او همچنین دولت بایدن را متهم به افزایش حضور نظامی در نزدیکی‌های اوکراین کرد. این گزارشگر معتقد است، چنین به‌نظر می‌رسد که این دیدار دیپلماتیک عالی در سواحل رودخانه ژنو نتوانسته فضای رابطه میان این دو کشور را که در چند سال اخیر رو به وخامت رفته، بهبود بخشد.
اگر‌هم بایدن از عملکرد همتای روس خودعصبانی یا گله‌مند بود، هیچ نشانه‌ای طی کنفرانس خبری خود بروز نداد یا در «ایر فورس‌وان» و زمانی که در حال ترک سوئیس طی سفر ۸ روزه (و تور سه روزه اروپایی‌اش) بود، سخنی در این رابطه ابراز نکرد. پاسخ بایدن به دشمن روس خود یک ویژگی پایدار ریاست‌جمهوری وی را برجسته می‌کند: خوش‌بینی سرسختانه‌ای که به گفته منتقدان مرز یک ساده‌لوحی نگران‌کننده است و به گفته متحدان یکی از عناصر اساسی پیشرفت است. بایدن پیش از سوار شدن بر «ایر فورس‌وان» سخنانی گفت که رسانه‌ها را به‌خاطر بدبینی بیش از حدشان غافلگیر کرد: «این کشور چهره متفاوتی از خود در جایی که قرار بودیم باشیم و جایی که داریم می‌رویم از خود نشان داده و من احساس خوبی در مورد آن دارم. بچه‌ها، منظورم این است که دارم همه‌تان را دیوانه می‌کنم؛ زیرا انتظار دارید دست بر جنبه‌های منفی چیزها بگذارم، اما چنین نکردم.»
بایدن گفت مهم‌ترین کار «داشتن صورتی خوش‌بینانه است» در‌حالی‌که در مورد چشم‌اندازها برای تغییر واقعی در بلندمدت همچنان واقع‌گرا هستیم. بایدن از خبرنگاران پرسید: «اگر شما در موقعیت من بودید می‌گفتید: «خب، فکر نمی‌کنم چیز خاصی اتفاق بیفتد. این واقعا سخت و نادرست است. فکر کنم همه چیز دارد به سوی بدی می‌رود؟ شما نمی‌توانید تضمین کنید که چه چیزی دارد رخ می‌دهد.» گزارشگر نیویورک‌تایمز در بخش دیگری از گزارش خود نوشت که اگر سخنان بایدن در کنفرانس خبری‌اش را گوش دهید، به راحتی به این نتیجه می‌رسید که همه چیز در این دیدار خوب پیش رفت و موفقیتی طنین‌افکن به‌دست آمد. بایدن به توافقی با پوتین اشاره کرد و گفت که کار بر روی توافق کنترل تسلیحات را آغاز خواهد کرد. او گفت «حقه» این است که دریابیم منافع دشمن چیست و در کجاست. بایدن افزود: «پوتین چیزی نمی‌خواهد جز مشروعیت و حضور در عرصه جهان. آنها می‌خواهند حضور داشته باشند.» این مثبت‌نگری بی‌حد باعث شده فضا به گونه‌ای شود که اتهام ساده‌لوحی روانه بایدن شود و گویی مایل نیست حقایقی که در اطراف میز به او خیره شده را بنگرد. این رویکرد همچنین پرسش‌هایی را در مورد این مساله که آیا او مشتاق تقابل با چالش‌های پیش‌رو است یا خیر، برانگیخته است. از جمله می‌توان به تجاوز روسیه به مرز شرقی ناتو، آسیب‌های برخاسته از حملات سایبری از درون روسیه و بدتر شدن سوابق حقوق بشری این کشور اشاره کرد. با این حال بعید است رویکرد بایدن تغییر کند. او از زمانی که وارد کاخ‌سفید شده است لحنی خوش‌بینانه اتخاذ کرده است. او خواستار توافق دو حزب بر سر برنامه‌های داخلی‌اش شد هرچند بسیاری از متحدانش در واشنگتن نگاه مثبتی به جمهوریخواهان ندارند. بایدن در تلاش خود برای مقابله با پاندمی کرونا همواره ابراز خوش‌بینی کرده که آمریکا قوی‌تر و سالم‌تر از این بحران سر بر خواهد آورد؛ در‌حالی‌که مقام‌های بهداشتی با احتیاط بیشتری سخن می‌گویند. در سیاست خارجی هم لحنی خوش‌بینانه دارد و وقتی در اجلاس گروه ۷ و نشست ناتو از او سوال‌هایی شد، او باز سراغ باورهای شخصی خود رفت و وقتی باز از او در مورد بازگشت ترامپ یا فردی مشابه او پرسیده شد، با خوش‌بینی این رویکرد را رد کرد. وقتی پای روسیه به میان می‌آید، بایدن می‌گوید خواهان «reset» نیست اما تمام شواهد در دیدار او با پوتین نشان می‌دهد که او در مورد این مساله «حس» مثبتی دارد و «بدش نمی‌آید که این reset از سر گرفته شود».
از سوی دیگر «آنتون تروئیانوفسکی» هم در گزارش ۱۷ ژوئن برای نیویورک‌تایمز نوشت، ماه‌هاست رسانه‌های خبری دولتی روسیه پرزیدنت بایدن را به تمسخر گیج و در گذشته مانده خطاب می‌کردند اما تا روز پنج‌شنبه حال و هوا تغییر کرده بود؛ برخی می‌گفتند او مردی از کاخ‌سفید است که ما را می‌فهمد و می‌تواند با ما تجارت کند. دیدار این دو رهبر در ژنو باعث شد روس‌ها در تشکیلات سیاست خارجی خود اندکی احتیاط و خوش‌بینی به خرج دهند. از یک نظر، یک توافق گسترده در افق نمایان بود زیرا بایدن فردی بود که پیش‌بینی پذیرتر و حرفه‌ای‌تر از دونالد ترامپ است و بهتر از سلف خود منافع روسیه را می‌شناسد. از سوی دیگر، پس از این دیدار اما و اگرهایی پدید آمد. در هر حال، کنستانتین رمچوکوف، سردبیر روزنامه Nezavisimaya Gazeta در شبکه یک تلویزیون دولتی روسیه، گفت: «دکترین قدیمی که از سوی اوباما مطرح شد و روسیه را قدرت منطقه‌ای می‌پنداشت کنار گذاشته شده است.» این روزنامه‌نگار می‌گوید اکنون روشن شده است که روسیه قدرتی مهم است که ایالات‌متحده «باید با او صحبت کند» و پوتین هم «دیگر اهریمنی» نیست. با این حال توصیف بایدن از پوتین پیش از نشست دو رهبر به‌عنوان «دشمنی شایسته» باعث شد ابروها در مسکو در هم کشیده شود. بایدن در سخنانی دیگر از «قدرت منطقه‌ای» بودن روسیه سخن به‌میان نیاورد. در عوض گفت که روسیه و آمریکا «دو قدرت مهم جهانی هستند». گویی این ادبیات بسیار به مذاق روس‌ها خوش آمده است.
«کادری لیک»، متخصص مسائل روسیه در شورای اروپایی روابط خارجی در برلین، می‌گوید: «او [بایدن] اولین رئیس‌جمهور پساجنگ سرد است که اطلاعاتی کافی در مورد روسیه دارد و می‌داند روسیه چیست و چه می‌خواهد و می‌داند که آمریکا چه کاری می‌تواند در این رابطه انجام دهد و چه کاری نمی‌تواند. بایدن خود را بسیار حرفه‌ای جا انداخت.» تروئیانوفسکی همچنین نوشت که تحلیلگران بر این باورند که رابطه میان روسیه و آمریکا آن‌قدر فراز و فرود دارد که نمی‌توان امید داشت روابط به این زودی‌ها بهبود یابد. پوتین هم که هر‌گونه حمله سایبری به آمریکا را رد کرده بود، روشن ساخت که قرار نیست هیچ سیاستی را تغییر دهد اما این امید وجود دارد که مارپیچ روابط که احتمال داشت به سوی تقابل نظامی برود لااقل بتواند متوقف شود، البته در صورتی‌که دو کشور میل به گفت‌وگو داشته باشند.
برخی مقام‌ها و تحلیلگران روس گفتند که در وجود بایدن فردی را دیدند که به این درک رسیده که نباید با منافع روسیه بازی کند و منافع این کشور را نادیده بگیرد. «پیتر بیکر» هم در گزارش ۱۶ ژوئن برای نیویورک‌تایمز نوشت: دیدار بایدن و پوتین نه گرم نبود و نه چندان دلچسب. او می‌نویسد بایدن پنجمین رئیس‌جمهور آمریکاست که با «پوتین دردسر‌ساز» رو به رو شد تا روابط کاری‌ای را شکل دهد که روابط را در ریل قرار دهد. بایدن قصد داشت روابطی بسازد عاری از چاپلوسی سلف خود ترامپ. این گزارشگر می‌نویسد؛ پوتین همتای آمریکایی خود را چنین توصیف کرد: «مردی متوازن و حرفه‌ای» و سیاستمداری «بسیار باتجربه». اما وقتی از بایدن پرسیده شد که آیا درکی عمیق‌تر از رهبر روسیه دریافتید، وی پاسخ داد مذاکرات «خوب» و «مثبت» بود. بایدن اوایل سال جاری پوتین را «قاتل» خوانده بود اما در این دیدار گفت که نیازی نیست به گذشته بازگردم و آنچه در گذشته اتفاق افتاده را زنده کنم. این گزارشگر می‌افزاید، اینکه بایدن و پوتین در کنفرانس‌های خبری مجزا ارزیابی خود را از یکدیگر ابراز کردند نشانی است از اینکه «سردی» در روابط‌شان حاکم است. بایدن درست در نقطه مقابل ترامپ رفتار می‌کرد و سعی نداشت (بر‌خلاف ترامپ) به‌طور مشترک با رهبر روسیه بر روی یک «سن» بیاید و کنفرانسی مشترک برگزار کند.
