عربستان به توافق با سوریه نزدیک میشود
بن سلمان مشتاق تعامل با اسد
«ماتیو آیتون» در گزارش ۸ ژوئن برای الجزیره نوشت، یکی از این مقامها که خودش پس از پیوستن به اپوزیسیون سوریه در تابستان ۲۰۱۱ به تازگی وارد آشتی و تعامل با دولت اسد شده است میگوید:«نگرش غالب را این گونه میتوان تعریف کرد: زمان تغییر کرده است، بهار عربی به تاریخ پیوسته و منطقه در حال گذار به آیندهای جدید و با ویژگیهای ژئوپلیتیک است». (روزنامه دنیایاقتصاد در ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ در گزارشی با عنوان «روی خوش بن سلمان به اسد» به این مساله پرداخته بود. در این گزارش آمده بود که رئیس سازمان اطلاعات عربستان در اولین سفر خود به سوریه از زمان آغاز جنگ داخلی در این کشور به دمشق رفت تا برای اولین بار ظرف یک دهه گذشته با همتای سوری خود دیدار کند. این دیدار روز دوشنبه ۱۳ اردیبهشت در دمشق برگزار شد. ناظران این دیدار را مقدمه نوعی «دتانت» یا «تنش زدایی» میان این دو کشور عربی قلمداد میکنند که در تمام یک دهه گذشته با یکدیگر سر ستیز داشتند). همچنین در همین ماه اولین هیات سوری هم پس از ۱۰ سال به ریاست «رامی مارتینی»، وزیر گردشگری سوریه، وارد عربستان شد.
از همان روزهای اول آغاز درگیریها در سوریه، عربستان همواره پای ثابت تنشها در این کشور بوده و به مثابه بازیگری کلیدی تلقی میشد که نبردی نیابتی را با هدف ساقط کردن اسد دنبال میکرد. ریاض به گروههای تحت امر خود پول و سلاح میداد. از جمله سلاحهای سعودی به مخالفان اسد میتوان به موشکهای ضد تانک اشاره کرد. با این حال، به نظر میرسد عربستان سعودی دالانهای قدرت در دمشق را به مثابه راهی برای تضمین منافع گستردهتر منطقهای خود مینگرد. به گفته برخی منابع در وزارت خارجه سوریه که با مذاکرات اخیر آشنایی دارند (و به شرط عدم ذکر نامشان سخن میگفتند)، «محمد بن سلمان تلاش هایی انجام میدهد تا با تعامل با سوریه، از میزان تنشهای خود با ایران بکاهد». به گفته مقامهای مطلع سوری، «محمد بن سلمان به تیم دیپلماتیک خود گفته که به دولت اسد اطمینان دهید که عربستان به دنبال تغییر رژیم در سوریه نبوده و این کشور، کشوری برادر است که باید بهطور طبیعی به عربستان نزدیک باشد».
به نوشته گزارشگر الجزیره، مقامهای سوری، این اقدام «به مثابه ارسال سیگنالی» به ایران است دال بر اینکه ریاض «آن طرفی که ایران سرمایهگذاری هنگفتی برای پیروزی اش کرده را به رسمیت میشناسد و اینکه ریاض قصد ندارد واقعیت را به چالش بکشد». در ماه می، برهم صالح، رئیسجمهور عراق، گزارش هایی را تایید کرد که میگفت طرفهای ایرانی و سعودی مذاکراتی را در بغداد برای کاهش تنشها آغاز کرده اند. در این مذاکرات بخش زیادی از بحثها به مساله یمن و فروکش کردن بحران در این کشور اختصاص داشت. یک مقام در وزارت خارجه عربستان هم که به شرط عدم ذکر نام با الجزیره سخن میگفت افزود: وقت آن رسیده که سوریه به عنوان عضوی جدایی ناپذیر از جامعه عربی پذیرفته شود. با این حال، روایت دیگری وجود دارد دال بر اینکه تلاشهای عربستان برای ارتباط با سوریه تلاشی است برای جدا کردن این کشور از مدار ایران. به نظر میرسد با فروکش کردن شدت بحران در سوریه و استقرار اسد در قدرت، عربستان و دیگر کشورهای عربی (همچون قطر و امارات) به دنبال فصلی جدید در رابطه با سوریه هستند.