بنت: «فرمانروایی» نتانیاهو باید به پایان برسد
آخرین تلاش‌ها برای اخراج نتانیاهو
بنت راست- لاپید چپ
دیرپاترین نخست‌وزیر تاریخ اسرائیل با بزرگ‌ترین تهدید صندلی خود دست به گریبان است. رقبای او اکنون دست اتحاد به هم داده‌اند تا بنیامین نتانیاهو را پس از ۱۵ سال از قدرت کنار بزنند و به قول خودشان به «حکمرانی» و «فرمانروایی» او خاتمه دهند. «نفتالی بنت» رهبر حزب راست افراطی «یامینا» رسما اعلام کرد به کابینه ائتلافی «یائیر لاپید»، رهبر حزب «ییش عاتید» یا «آینده‌ای هست» می‌پیوندد. لاپید تا چهارشنبه دوم ژوئن (۱۲ خرداد) مهلت دارد کابینه خود را تشکیل دهد. بنت در نطق خود در کنست که از تلویزیون پخش شد با انتقاد شدید از نتانیاهو گفت برای تشکیل «کابینه وحدت» از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد. «پاتریک کینگزلی»، در گزارش ۳۰ می برای نیویورک‌تایمز نوشت: اگر کابینه وحدت به‌طور رسمی تشکیل شود، این کابینه، ائتلافی سخت میان ۸ حزب نسبتا کوچک خواهد بود که هر یک ایدئولوژی خود را دارد. برای تشکیل کابینه‌ای بدون لیکود، باید طیف وسیعی از احزاب از راست افراطی تا چپ افراطی با هم ائتلاف کنند که تنها نقطه‌اشتراکشان کنار زدن نتانیاهو است. علاوه‌بر این، آنها به رای نمایندگان عرب کنست نیاز دارند که با سیاست‌های بنت برای ضمیمه کردن بخش‌هایی از کرانه باختری به خاک اسرائیل موافق نیستند. با این حال، پست نخست‌وزیری هم میان دو شریک به‌صورت گردشی خواهد بود. با نهایی شدن توافق، نفتالی بنت ابتدا به مدت دو سال نخست‌وزیر خواهد شد و بعد از آن لاپید تا پایان دوره چهار ساله این مقام را در اختیار خواهد گرفت. گزارشگر نیویورک‌تایمز نوشت، بنت رهبر سابق شهرک‌نشین‌هاست که منکر چیزی به نام «دولت مستقل فلسطینی» است و قهرمان «راست مذهبی» تلقی می‌شود و لاپید هم مجری سابق تلویزیونی است که صدای «میانه‌روهای سکولار» شناخته می‌شود. بنت در بخش دیگری از نطق تلویزیونی خود گفت: «اگر موفق شویم، کاری شگرف برای دولت یهود کرده‌ایم.»
به‌دلیل اختلافات عمیق ایدئولوژیک میان ائتلاف در حال ظهور، رهبران احزاب مختلف حاضر در این ائتلاف اظهار کردند که در گام اول از مواضع و سخنانی که می‌تواند بر دامنه اختلافات میان آنها بیفزاید، اجتناب خواهند کرد (مانند مساله درگیری اسرائیل- فلسطین) و در عوض، بر زیرساخت‌ها و خط‌مشی سیاسی متمرکز خواهند شد. اگر این کابینه جدید شکل نگیرد یا پایدار نباشد، دو سال و نیم بن‌بست سیاسی در اسرائیل ادامه خواهد یافت و چاره‌ای نمی‌ماند جز مراجعه مجدد به انتخابات سراسری (پنجم) [روزنامه «دنیای‌اقتصاد» در چند گزارش به این مساله پرداخته است؛ از جمله گزارش «آخرین ساعات نخست‌وزیری نتانیاهو؟» که دوشنبه ۱۰ خردادماه منتشر شد].
در ائتلاف جدید، اگر نتانیاهو هم از قدرت کنار زده شود بعید است با سیاست وداع گوید. او یک میراث پایدار به جا گذاشته است. او نقطه اتکای سیاست در اسرائیل را عمیقا به سوی راست هدایت کرده است - بنت نمونه‌ای از این رویکرد است - و فرآیند صلح اسرائیل و فلسطین را هم از میان برده و این در حالی است که نتانیاهو با چهار دولت عربی توافقنامه دیپلماتیک امضا کرده است که خود یک نوع پوست‌اندازی و یک تحول بنیادین محسوب می‌شود. اما نتانیاهو در عین حال سیستم قضایی کشورش را مورد حمله قرار داده و دلیل آن هم پرونده‌های فسادی است که علیه او مطرح شده و هم‌اکنون پرونده او باز و در حال رسیدگی است. چنین به نظر می‌رسد که وداع نتانیاهو از کرسی قدرت به این راحتی‌ها نباشد.
نتانیاهو در نطقی تلویزیونی و در واکنش به سخنان بنت، او را «کلاهبردار قرن» خواند و گفت کابینه ائتلافی لاپید-بنت «خطری برای امنیت اسرائیل» است. او از قانون‌گذاران راست افراطی درون ائتلاف خواست تا بنت را به حال خود رها کنند و از ائتلاف با او خارج شوند. نتانیاهو گفت: «این کابینه نه کابینه وحدت است، نه بهبودی و نه دموکراسی. این کابینه یک کابینه دولت فرصت‌طلب است. کابینه تقلب، دستکاری و سکون است. کابینه‌ای این گونه نباید تشکیل شود.»
اختلافات ایدئولوژیک میان احزاب اپوزیسیون دلیل اصلی تاخیر بنت از انتخابات ماه مارس به این سو است و او مردد بود که به کابینه بپیوندد یا خیر. برخی از او با عنوان «تاج‌بخش» یاد کرده بودند. او از سوی حزب خود تحت فشار بود که از نتانیاهو نگسلد اما در نهایت او بریدن از نتانیاهو را برگزید. بنت در سخنانی گفت: «این سخت‌ترین تصمیمی بود که در کل زندگی‌ام گرفته‌ام.» به نظر می‌رسد یکی از دلایل حملات سخت نتانیاهو به بنت همین باشد که او از رئیس سابق خود برید و علیه او شورید. به همین دلیل بود که نتانیاهو ائتلاف بنت-لاپید را برای امنیت و آینده اسرائیل خطرناک دانسته است. نتانیاهو افزود: «این ائتلاف برای دفاع از اسرائیل چه خواهد کرد، دشمنان ما چگونه به ما خواهند نگریست، این ائتلاف با غزه چه می‌خواهد بکند، در تالارهای دولتی در واشنگتن چه می‌خواهند بگویند؟» کینگزلی، گزارشگر نیویورک‌تایمز، در بخش دیگری از گزارش افزود: هر توافقی حداکثر تا چهارشنبه شب باید به‌طور رسمی به رئیس‌جمهور اسرائیل «روون ریولین» ارائه شود چراکه چهارشنبه دوره ریاست ۷ ساله «روون ریولین» به پایان رسیده و جانشین جدیدی برای او انتخاب می‌شود. پس از آن، این توافق باید در کنست به رای گذاشته شود.
براساس توافق مذکور قرار شده ابتدا بنت احتمالا تا پاییز ۲۰۲۳ نخست‌وزیر شود در حالی که لاپید وزیر خارجه خواهد شد و سپس این جایگاه میان آنها جابه‌جا خواهد شد تا زمان برگزاری انتخابات عمومی در ۲۰۲۵. اهمیت بنت در شرایط فعلی در این است که هیچ کابینه‌ای بدون او نمی‌تواند به حد نصاب برسد. کابینه آنها به حمایت حزب اسلامگرای عرب (رعم) نیز نیاز خواهد داشت که باعث می‌شود آنها به ۶۱ کرسی موردنیاز دست یابند. گزارش نیویورک‌تایمز حاکی است که «رعم» نقشی رسمی در ائتلاف نخواهد داشت اما انتظار می‌رود که از کابینه جدید در رای اعتماد پارلمان حمایت کند. با این حال، نتانیاهو تا زمان رای پارلمان به عنوان کفیل نخست‌وزیری باقی خواهد ماند. رسانه‌های اسرائیل می‌نویسند که مذاکره برای دستیابی به این توافق پیش از آغاز درگیری اخیر میان اسرائیل و فلسطینی‌ها صورت گرفته بود. نفتالی بنت در پی این درگیری گفت‌وگوها را متوقف و اعلام کرد هدف او تشکیل یک کابینه وحدت فراگیرتر است. این اظهارات باعث بالا رفتن شانس حفظ قدرت توسط نتانیاهو شد. او روز یکشنبه ۹ خردادماه پیشنهادی ارائه داد تا بار دیگر سکان رهبری دولت یهود را حفظ کند. او پیشنهاد تشکیل دولتی ائتلافی مرکب از سه حزب را داد. نتانیاهو گفت، حاضر است مقام نخست‌وزیری را نخست به سیاستمدار راست‌گرا، گیدئون صعر بسپارد. براساس اظهارات نتانیاهو، صعر به مدت ۱۵ ماه ریاست کابینه را برعهده می‌گیرد و سپس او خود به مدت دو سال سکان قدرت را به دست خواهد گرفت. پس از او نفتالی بنت، مقام نخست‌وزیری را تا پایان دوره قانون‌گذاری بر عهده خواهد داشت (سه‌گانه صعر- نتانیاهو- بنت). صعر بلافاصله پیشنهاد نتانیاهو را رد کرد. او در توییتر نوشت که «فرمانروایی» نتانیاهو باید به پایان برسد.
در صورت ارائه این معامله به رئیس‌جمهور اسرائیل و تصویب آن در پارلمان، آغاز پایان نتانیاهو رقم خواهد خورد. حامیان این توافق بر این باورند که در صورت تشکیل کابینه جدید، بن‌بست در اسرائیل شکسته شود. گزارشگر نیویورک‌تایمز همچنین نوشت: حضور ۱۵ ساله نتانیاهو در قدرت باعث شده وی دیرپاترین نخست‌وزیر (پس از بن‌گوریون) لقب گیرد. «رائول ووتلیف» هم در گزارش دیروز دوشنبه برای «تایمز آو اسرائیل» نوشت: به دنبال توافق بنت برای پیوستن به کابینه لاپید، مذاکرات میان طرفین یکشنبه و دوشنبه برای قطعی کردن توافق برگزار شد تا شرایط برای شکل گرفتن کابینه جدید فراهم شود. این گزارش افزود در مذاکرات چند ساعته‌ای که میان نمایندگان «یامینا»، «ییش عاتید» (آینده‌ای هست)، «امید جدید» و «آبی و سفید» صورت گرفت «پیشرفت‌های مهمی» به دست آمد. طرفین پذیرفتند که مذاکرات ظرف یکی دو روز آینده هم ادامه یابد. در عین حال، گفته شده برخی مخالفت‌ها بر سر پست‌های وزارت صورت گرفته و برخی احزاب خواستار مسوولیت‌های بزرگ‌تری در کابینه هستند. «تایمز آو اسرائیل» به نقل از چند منبع عبری افزود که احتمالا تا اواخر دوشنبه شب یا صبح سه‌شنبه نتیجه رسمی مذاکرات اعلام شود زیرا چهارشنبه دوران ریاست ۷ ساله ریولین هم به پایان می‌رسد.
گزارشگر «تایمز آو اسرائیل» این مذاکرات و توافق‌های صورت گرفته را «توافقات غیررسمی ائتلافی» نامید و افزود که «اسرائیل بیت نو»، «مرتز» و «کارگر» احتمالا تا دوشنبه غروب در کنست بیانیه‌ای خواهند داد. براساس این گزارش، بنت هم افزود که «انتخابات ثابت کرد که دیگر هیچ دولت راستگرایی از سوی نتانیاهو تشکیل نخواهد شد.»
