انتظارها از واکسیناسیون برای نابودی کووید-۱۹ اشتباه است
کرونا برای سالها باقی میماند
واکسیناسیون را معجزه خواندن، اغراقآمیز نیست. تنها کمی بیش از یکسال از شناسایی ویروس، پزشکان بالغ بر ۱۴۸میلیون دز واکسن را در جهان تجویز کردند. در اسرائیل نرخ ابتلای افراد بالای ۶۰ سال بعد از واکسیناسیون حدود ۴۰درصد کاهش پیدا کرده و این روند نزولی ادامه خواهد داشت. گرچه واکسنها قادر به جلوگیری از همه موارد خفیف و بدون علامت کووید-۱۹ نیستند، اما به نظر میرسد که ناجی بسیاری از بیماران از مرگ و عفونتهای شدید هستند. شواهد اولیه همچنین نشان میدهد که این واکسنها از شیوع ویروس نیز جلوگیری میکنند که این به معنای کند شدن همهگیری و تسهیل محدودیتهای اعمالی است.
با وجود همه این خبرهای خوب اما هنوز کار ویروس با نوع انسان به پایان نرسیده و کووید-۱۹ به حیات خود ادامه خواهد داد و احتمالا خانهای دائمی در انسان پیدا خواهد کرد. یکی از دلایل تداوم ویروس کرونا این است که ساخت و توزیع واکسن کافی برای بالغ بر ۸/ ۷میلیارد انسان ساکن بر زمین، کاری به شدت دشوار است. در میان کشورهای جهان، حتی بریتانیا که با سرعت بیشتری نسبت به سایرین در حال واکسیناسیون است، جمعیت بالای ۵۰ سال خود را تا ماه میواکسیناسیون نخواهد کرد. جدای از کشورهای ثروتمند، حدود ۸۵دصد از کشورها هنوز برنامه واکسیناسیون خود را آغاز نکردهاند. تا زمانی که میلیاردها انسان نتوانند خود را در برابر ویروس ایمن سازند- که تا پیش از سال ۲۰۲۳ بعید به نظر میرسد، این ویروس از انسان تغذیه خواهد کرد. دلیل دیگر ماندگاری کووید-۱۹، ظهور گونههای جدید از این ویروس در نقاط مختلف جهان است که این امر به معنای دنبالهدار شدن سیاستهای فاصلهگذاری اجتماعی است. از سوی دیگر بسیاری از افراد از واکسیناسیون امتناع میکنند که خود سبب تداوم زیست کووید-۱۹ میشود. در مجموع ۱۰میلیون انگلیسی به دلیل شرایط سنی و داشتن شرایط زمینهای در معرض کرونا هستند؛ اما مدلسازیها نشان میدهد که اگر تنها ۱۰درصد از این افراد واکسینه نشوند و فاصلهگذاری اجتماعی لغو شود، افزایش عظیم در شمار افراد مبتلا و مرگ و میر در راه است. در نتیجه جمعیت واکسینه نشده در جهان واقع، بسیار فراتر از آن چیزی است که در مطالعات اولیه تخمین زده میشد. واکسنها همچنین هنوز برای کودکان مجاز نیستند و در بسیاری از کشورها، جوامع اقلیت اعتماد کمتری به دولتها و نهاد پزشکی دارند. حتی در میان کادر درمان که در خط مقدم مبارزه با کرونا بودند و به چشم خود شاهد تخریبگری این ویروس بودند، نیمی از آنان از واکسیناسیون امتناع میکنند. بهطور کلی باید بالغ بر ۸۰درصد از جمعیت یک جامعه در برابر ویروس ایمن شده باشند که این بیماری از طریق یک تماس اولیه، منتقل نشود.
همه این مسائل، گواهی است برای آنکه دولتها برای مواجهه با کووید-۱۹ به چشم یک مساله بومی بنگرند و برای آن برنامهریزی کنند. برای درک آنکه این روشهای متفاوت نگریستن چه تاثیری برای جوامع دارد، بیایید به نیوزیلند بپردازیم. این کشور با امید به رهایی از کووید، با بستن درهای خود در برابر جهان با این بیماری مبارزه کرد. نیوزیلند با این روش، آمار مرگ و میر خود را روی ۲۵ نفر نگه داشت. اما چنین سیاست سختگیرانهای بهعنوان یک سازوکار دفاعی دائمی برای این کشور معنایی ندارد؛ چرا که نیوزیلند، کرهشمالی نیست. با واکسیناسیون در جهان، این کشور تحت فشار قرار خواهد گرفت که مرزهای خود را باز کند، در نتیجه نیوزیلند با موجی از ابتلا و مرگ و میر بومی روبهرو خواهد شد. در سراسر جهان، کشورها باید بیندیشند که در چه زمانی و چگونه میتوانند از اقدامات اضطراری به سوی سیاستهایی که از منظر اقتصادی و اجتماعی پایدار هستند، حرکت کنند. این حرکت سیاسی برای کشورهایی که تلاش کردند که عاری از ویروس بمانند، دشوارتر است. در هیچ کجای جهان، واکسیناسیون به اندازه چین، کند نیست اما حزب کمونیست این کشور، هر ابتلا به ویروس در جهان را نشانه زوال دموکراسیهای غربی معرفی میکند.
موج جدید کرونا
سازگاری با زندگی توام با کووید-۱۹ از علم پزشکی آغاز میشود. در حال حاضر کار روی واکسنهای مختلف و محافظتهایی که ایجاد میکنند، آغاز شده است. این تلاشها باید با نظارت بیشتر بر جهشهایی که کووید-۱۹ پیدا میکند، همراه باشد. در همین حال برای نجات بیشتر و موثرتر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، به درمان جدی نیاز است. بهترین نتیجه از راه ترکیب ایمنسازی، تزریق منظم واکسن و مجموعهای از درمانهای روانشناسانهاست که مطمئن شویم کرونا تهدیدی برای زندگی نیست؛ گرچه نتیجه این اقدامات نیز تضمین شده نیست.
از آنجا که داروها به تنهایی نمیتوانند از شیوع کشنده کووید-۱۹ جلوگیری کنند، بار مسوولیت بر دوش رفتار افراد است. به جای آنکه هزینههای سنگینی برای تعطیلی مدارس و محدودیتهای سراسری پرداخت شود، عادتهایی چون پوشیدن ماسک باید به رفتاری روزانه مبدل شود. گذرنامه واکسن و محدودیت در فضاهای پرتردد ممکن است اجباری شود و افراد آسیبپذیر باید هوشیاری بیشتری در تماسهای خود داشته باشند. افرادی که در برابر واکسینه شدن، مقاومت میکنند باید با مشوقها و آموزشهای بهداشتی به صف واکسیناسیون وارد شوند.
تداوم عفونتهای حاد و کووید بلند مدت، مزمن و ناتوانکننده به معنای ناخوشایند بودن مرحله بعدی همهگیری است. با همه این احوال گرچه شعلههای کووید-۱۹ فروکش نکرده اما وضعیت موجود نیز بسیار بهتر از آن چیزی است که میتوانست رخ دهد و اعتبار این موفقیت به علوم پزشکی تعلق دارد.