کمونیست‌ها در سالگرد قرنطینه ۷۲ روزه چه می‌کنند؟
ارتش سانسورچیان در ووهان
اما این نمایشگاه برای آنچه در آن گنجانده «نشده» و «وجود ندارد» هم چشم‌گیر است. در این نمایشگاه هیچ اشاره‌ای به نقش پیشگامانه «آی فن»، یکی از اولین پزشکانی که زنگ خطر را در ووهان به صدا درآورد، دیده نمی‌شود. ووهان همان جایی است که تصور می‌شود خاستگاه ویروس کروناست. همچنین هیچ نشانه‌ای از «ژانگ یونگ ژن»، پزشک اهل شانگهای که ژنوم این ویروس را برخلاف دستور مقام‌های رسمی چین با جهانیان به اشتراک گذاشت هم وجود ندارد. از بازدیدکنندگان دعوت می‌شود تا یک گل داوودی روی مزار شبیه‌سازی شده کشتگان کرونا بگذارند از جمله «لی ونلیانگ»، چشم‌پزشک بیمارستان ووهان که مرگ او بر اثر کرونا منجر به سوگواری ملی شد. اما آنچه در بیوگرافی مختصر او دیده نمی‌شود یک واقعیت اساسی است: اینکه دکتر «لی» از سوی دولت به خاطر هشدار به همکارانش در مورد ویروسی که بعدا جان خودش را هم گرفت مورد توبیخ و تقبیح قرار گرفت. حزب کمونیست چین بیشتر سال گذشته را صرف تلاش برای تغییر روایت‌ها از پاندمی کرونا کرد به این معنا که کوشید خود را پیروز بلامنازع میدان مبارزه با کرونا به رهبری خود نشان دهد. رسانه‌های خبری تا حد زیادی اشتباهات دولت را نادیده گرفته و پاسخ چین را به مثابه دلیلی بر برتری نظام اقتدارگرایانه این کشور، به‌ویژه در قیاس با نظام سیاسی ایالات‌متحده و دیگر دموکراسی‌ها که همچنان در حال نبرد برای مهار کرونا هستند، ترسیم کردند. با نزدیک شدن به ۲۳ ژانویه که سالگرد قرنطینه در ووهان است، این تلاش‌ها فوریت بیشتری یافته است. در هفته‌های اخیر، دولت چین ارتشی از سانسورچیان را برای مهار پوششِ انتقادیِ اینترنتی از شیوع کرونا در ووهان به کار گرفته است. عباراتی مانند «اولین سالگرد» و «افشاگر» از سایت‌های چینی حذف شده است. «کین- هرناندز»، گزارشگران نیویورک‌تایمز، افزودند: روزنامه‌نگاران رسانه‌های دولتی که درباره این دستورالعمل مطلع شده‌اند می‌گویند، بخشنامه تبلیغاتی اخیر دولت به صراحت هر نوع پوشش خبری در مورد سالگرد شیوع بیماری را ممنوع کرده است. در عوض، آژانس‌های تبلیغاتی فشار می‌آورند تا ویدئوهای شادی‌آور منتشر و مقالات تجلیل‌برانگیز نوشته شوند که ووهان را شهری «از نو متولد شده» نشان دهد؛ درحالی‌که همزمان رنج و تألم و خشم طولانی‌مدت ساکنان را بی‌اهمیت می‌انگارد. تجلیل از موفقیت‌های ووهان البته سرجای خود. از زمانی که قرنطینه در ماه آوریل خاتمه یافت، زندگی در این شهر همچون بیشتر نقاط چین به حالتی عادی بازگشته است. ووهان مدت‌ها به عنوان یک قطب تجاری شلوغ شناخته می‌شد؛ جایی که گردشگران در آنجا رشته‌فرنگی‌های تند می‌خوردند، به موسیقی پانک گوش می‌دادند و همزمان نگاهی هم به رودخانه یانگ‌تسه داشتند و برای تفریح بیشتر روانه آنجا می‌شدند. درحالی‌که در آغاز سال ۲۰۲۱ بسیاری از مردم در کشورهای کرونا‌زده در خانه‌هایشان حبس هستند، تصاویر جشن‌های شلوغ شب سال جدید در ووهان به وفور در رسانه‌های دولتی پخش می‌شد.
اما با ملی‌گرایی و حمایت عمومی از حزب که ظاهرا در حال افزایش است، شواهد نشان می‌دهد که رهبران چین علاقه‌ای ندارند که به تامل در گذشته بپردازند یا اشتباهات خود را مورد بازنگری قرار دهند. کارشناسان می‌گویند، هدف آنها ساده است: اطمینان از اینکه هیچ چیز روایت پیروزمندانه حزب را تضعیف یا خدشه‌دار نمی‌سازد. دیوید باندورسکی، مدیر شرکت China Media Project که یک برنامه تحقیقاتی وابسته به دانشگاه هنگ‌کنگ است، می‌گوید: «پاسخ چین به مثابه یک پیروزی بزرگ برای حزب کمونیست چین ترسیم شده است. برای رهبران چین، این داستان نوشته شده است.» مقام‌های چینی که مدت‌ها از سالگردهای حساس احتیاط می‌کردند، جزئیات کمی درباره نحوه گرامیداشت این مراسم غم‌انگیز منتشر کردند. تاکنون، تنها رویداد تقویمیِ رسمی همانا انتشار یک مستند دولتی در ۲۲ ژانویه با عنوان «روزها و شب‌ها در ووهان» بوده است. آهنگی برای ادای احترام به «قهرمانان معمولی» ساخته شده که شامل ترانه‌ای است با عنوان «شما بسیار مهربانید» که از سوی بازیگر معروف چینی «ژو شان» اجرا شده که متن ترانه‌اش به تعبیر یک رسانه دولتی چینی همانا انتقال پیام «قدرت همدردی» است. پوشش اخیر رسانه‌های دولتی ووهان بر شکوفایی گردشگری و احیای اقتصادی آن تمرکز دارد. ویدئویی از سوی شبکه «CCTV» - رسانه دولتی - تولید شده که با کارگران در ایستگاه قطار شهری مصاحبه می‌کند تا داستان شجاعت و فداکاری آنها طی قرنطینه را به تصویر بکشد. ظرف سه روز، این ویدئو در «ویبو» (یک پلت‌فرم اجتماعی معروف در چین) بیش از ۵/ ۲ میلیون بازدید داشت.
یک ویدئوی پربازدید دیگر که به تازگی از سوی روزنامه دولتی «Changjiang Daily» منتشر شده شامل مدیران بازرگانی از شرکت‌هایی مانند «Lenovo» و «Gree» است که در حال مبالغه در مورد سرعت احیای اقتصادی ووهان هستند. این راوی، درحالی‌که موسیقی ارکسترال دراماتیک در پس زمینه در حال نواخته شدن است، می‌گوید: «آنچه مرا نمی‌کشد، موجب قوی‌تر شدن من شود.» مقام‌های شهر ووهان و حزب کمونیست هم همواره در مورد مساله احیای اقتصادی و زایش دوباره مانور می‌دهند. «وانگ ژونگلین»، از مقام‌های رسمی حزبی در ووهان، در گردهمایی ماه دسامبر در مورد ترویج فعالیت و توسعه اقتصادی ووهان در کنار رودخانه یانگ‌تسه از «رویاهای ووهان» سخن گفت. او می‌گفت: «تلاش‌های خود برای تبدیل کردن این شهر به یک کلان‌شهر بین‌المللی را متوقف نسازید و سرعت خود را کم نکنید. از خاکسترها برخیزید و بار دیگر به جلال و شکوه دست یابید.» شتاب در تبلیغات دولتی در کنار کنترل شدید رسانه‌ها میسر شده است. یک سال پیش، خبرگزاری‌های چینی برخی از سخت‌ترین افشاگری‌ها در مورد واکنش سست دولت به کرونا و عدم‌موفقیت در نظام مراقبت‌های بهداشتی را مطرح و منتشر کردند.
اما در هفته‌های اخیر، روزنامه‌نگاران چینی می‌گویند، دبیران و سردبیران به آنها گفته‌اند که از جلب توجه به سالگرد قرنطینه در رسانه‌های اجتماعی خودداری کنند. برخی از این روزنامه نگاران‌پا فراتر گذاشته و می‌گویند به آنها دستور داده شده که برنامه‌های خود برای مصاحبه با افرادی که خویشان خود را در مراحل اولیه شیوع از دست داده‌اند را کنار بگذارند. دولت ماه گذشته پیام خود را برای رسانه‌ها مورد تاکید قرار داد. نمونه آن صدور حکم ۴ سال زندان برای «ژانگ ژان»، روزنامه‌نگار ۳۷ساله‌ای بود که مصیبت‌های ووهان را مستند کرد. او اولین فردی است که در مورد وقایع‌نگاری شیوع کرونا محاکمه می‌شود. سانسور در مورد این سالگرد بخشی از کارزار دولت برای پاکسازی صداهایی است که روایت رسمی و دولتی را زیر سوال می‌برند. کنشگران بازداشت شده‌اند و وابستگان افرادی که به خاطر کرونا جان خود را از دست داده‌اند به شکل روزمره مورد آزار قرار می‌گیرند. مطالعه سال گذشته از سوی «Citizen Lab» در دانشگاه تورنتو دریافت که هزاران «کلیدواژه» مربوط به پاندمی در «وی‌چت» سانسور و پاک شده‌اند. بسیاری از پست‌های حذف شده انتقاد از مقام‌های چینی بود. مقام‌های چینی ظاهرا حساسیت ویژه‌ای نسبت به ادای احترام به دکتر «لی» دارند. چند مقاله که نام وی در آن ذکر شده بود دیگر در فضای اینترنت در دسترس نیست. همزمان گلوبال تایمز، رسانه ملی‌گرا و دولتی چین، (برخلاف روال معمول) تلاش کرده تا میراث دکتر «لی» را که برای بسیاری از چینی‌ها به یک قهرمان تبدیل شده است، از نو تنظیم کند تا نام او فراموش نشود. این اقدام عجیب و متناقض در حالی است که مقام‌های رسمی سعی دارند نام او را حذف کنند. یک مقاله جدید در این روزنامه می‌گوید: «ناظران بر این باورند که برای مقام‌های سرزمین اصلی چین، دکتر لی چهره‌ای نیست که نمایانگر مخالفت یا رویکرد تقابلی با دولت و مقام‌های چینی باشد، آنگونه که رسانه‌های بین‌المللی و سیاستمداران خارجی می‌گویند. بلکه او یک قهرمان معمولی بود که شجاعت بیان حقایق را داشت.» در روایت رسمی دولتی، قهرمانان زیادی وجود دارد اما «شی جین پینگ» بی‌تردید یکی از این قهرمانان و ستاره‌هاست. در این موزه تصویر بزرگی از «شی» به نمایش گذاشته شده که گویی با چهره‌ای جدی به میهمانان خوشامد می‌گوید. در برنامه‌های تبلیغاتی او یک رهبر قهرمان و جدی به تصویر کشیده می‌شود که توانسته از بدو شیوع کرونا، آن را مدیریت کند. در متنی در این موزه آمده است که: «مردم چین مقاومت، کوشش و شجاعت خود را نشان دادند. حزب کمونیست چین، مثل همیشه، مردم و زندگی آنها را در اولویت قرار داده است.»
