نماینده آمریکا در مذاکرات برجام، معاون بلینکن شد
بازگشت وندی شرمن
جو بایدن، رئیسجمهوری جدید آمریکا و تیم انتقالیاش برای دو پست کلیدی دولت فدرال یعنی شورای عالی امنیت ملی و وزارت خارجه، معاونانی را برگزیدند تا به این طریق مقامهای پیشین در دولت اوباما در دولت جدید شروع به فعالیت کنند. نشریه پولیتیکو با اشاره به گفته دو نفر از چهرههای نزدیک به مقامهای دولت انتقالی طی گزارشی نوشته است، وندی شرمن از چهرههای فعال قدیمی در حوزه دیپلماسی قرار است معاون وزیر امور خارجه بایدن، یعنی تونی بلینکن شود. شرمن پیش از این بهعنوان معاون وزیر خارجه در امور سیاسی و در قامت مذاکرهکننده اصلی در فرآیند توافق هستهای با ایران در زمان ریاست اوباما فعالیت داشت. شرمن در حال حاضر مشاور ارشد گروهی موسوم به آلبرایت استونبریج است؛ همان نهادی که لیندا توماس گرینفیلد، چهرهای که بایدن برای نمایندگی آمریکا در سازمان ملل برگزیده نیز بهعنوان مشاور ارشد در آن عضو بود و فعالیت داشت.
شرمن کیست؟
وندی شرمن، دیپلمات کهنهکار آمریکایی است. او در کارنامه سیاسیاش عناوین متفاوتی را بر عهده داشت، زمانی معاون سیاسی پیشین وزارت خارجه آمریکا بود و در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون رئیس هیات مذاکرهکننده هستهای با کره شمالی. در یک برهه زمانی و با کنارهگیری ویلیام برنز از سمت معاونت وزارت خارجه آمریکا، گمانهزنیهایی جدی درباره احتمال نامزدی وندی شرمن برای این سمت مطرح شده بود. از همین رو نیویورکتایمز و برخی رسانههای دیگر نوشتند که جان کری، وزیر خارجه آمریکا ترجیح میداد وندی شرمن به این سمت برسد. اما نهایتا باراک اوباما، رئیسجمهوری وقت آمریکا، آنتونی بلینکن را برای این سمت پیشنهاد داد (همانی که امروز عنوان وزیر خارجه دولت بایدن را عهدهدار است). شرمن بعد از پایان مذاکرات هستهای با ایران از وزارت خارجه آمریکا کناره گرفت و تدریس در دانشگاه هاروارد را برگزید. از همین رو در ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۵ توماس شانون جانشین شرمن و معاون سیاسی وزارت خارجه شد.
وندی شرمن که قرار است در کابینه جدید بایدن عنوان معاون وزیر خارجه را عهدهدار شود بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ در قامت معاون هیلاری کلینتون و جان کری، وزرای خارجه وقت آمریکا (در دوران ریاست اوباما) فعالیت داشت. او همچنین در جریان مذاکرات هستهای میان ایران و ۶ کشور جهان از جمله آمریکا به نمایندگی از واشنگتن به شکل جدی نقشآفرینی کرد. شرمن اخیرا مصاحبهای داشته و در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بایدن براساس تعهدی که داده قادر است به برجام بازگردد یا خیر گفته بود، رئیسجمهوری جدید آمریکا میتواند به برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) بازگردد؛ با این حال این حقیقت را باید لحاظ کرد او برای نیل به این مقصود با چالشهای جدی روبهرو است که همین مساله کارش را دشوار کرده است. شرمن در بخش دیگری از مصاحبه بر این مساله تاکید کرده بود که سال ۲۰۲۱ با سال ۲۰۱۶ متفاوت است، شرایط و اوضاع تغییر کرده، متحدان آمریکا در تمامی این چهار سال تلاش کردند تا این توافق (برجام) را زنده نگه دارند، با این حال شاهد آن هستیم که بسیاری از مفاد و تعهدات مندرج در این توافقنامه از میان رفته است. شرمن در ادامه گفته بود، ایران با کاهش تعهدات هستهایاش، مسیری را برگزیده که کار را برای دستگاه دیپلماسی بایدن سخت کرده است؛ به همین دلیل بهتر است رئیسجمهوری جدید آمریکا پیش از مذاکره با مقامهای تهران ابتدا با متحدان اروپاییاش رایزنی داشته باشد؛ حتی چین و روسیه و سپس راهی را برای تعامل دوباره با ایران بیابد.
در این میان یکی دیگر از چهرههای نزدیک به دولت انتقالی به نشریه پولیتیکو گفته چهره دیگری که قرار است در کابینه جدید رئیسجمهوری تعریف شود، ویکتوریا نولاند است؛ کهنهدیپلماتی که قرار است در ساختار وزارت خارجه عهدهدار امور سیاسی باشد. نولاند، پیش از این در زمان ریاست اوباما در قامت دستیار وزیر خارجه وقت در امور مرتبط با اروپا و اوراسیا فعالیت داشت. نولاند و شرمن که بعد از پایان ریاست جمهوری اوباما وارد محیطهای آکادمیک و موسسههای مطالعاتی شدند، از منتقدان جدی سیاست خارجی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری کنونی آمریکا بودند؛ بهخصوص سیاستهای مبتنی بر مصالحه ترامپ با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه از جمله مواردی بود که موجب شد حملات آنها به سیاستهای اعلامی رئیسجمهوری کنونی افزایش یابد. در این میان خبری که بین مردم رایج است و زبان به زبان میچرخد، مرتبط با انتصاب احتمالی جان فینر به عنوان معاون رئیس شورای عالی امنیت ملی است؛ معاون جیک سالیوان، که قرار است در زمان ریاست بایدن سکان اداره این نهاد بااهمیت را در اختیار بگیرد. فینر پیش از این روزنامهنگار بود و در سال ۲۰۰۹ وارد کاخ سفید شد (در زمان ریاست اوباما) و از همان زمان نقشهای مختلفی را ایفا کرد و حتی گاه متون سخنرانی بایدن در ارتباط با مقولههای مرتبط با سیاست خارجی را مینوشت. فینر از سال ۲۰۱۷، یعنی زمانی که از ساختار دولت فدرال خارج شد در یک شرکت سرمایهگذاری خصوصی موسوم به واربرگ پینکاس در حوزه مربوط به تهدیدهای سیاسی که از تخصصهای اوست، فعالیت دارد؛ شرکتی که توسط پدر آنتونی بلینکن تاسیس شده است. از طرف دیگر گفته شده چهرهای موسوم به آماندا اسلوات، از اعضای ارشد موسسه مطالعاتی بروکینگز ممکن است مدیریت ارشد مسائل مرتبط با امور اروپا را عهدهدار شود؛ همانی که در دوران ریاست اوباما در قامت معاون دستیار ارشد مدیر بخش اروپا و مدیترانه جنوبی فعالیت داشت. با این همه مشخص نیست که ایا اسلوات بر مسائل مرتبط با روسیه نظارت خواهد داشت یا نه؛ چرا که در زمان ریاست ترامپ، روسیه در حوزه جغرافیایی اروپا تعریف شده بود. گفته میشود جزئیات مرتبط با هرکدام از نقشها و گستره فعالیتهایشان این هفته یا هفته آینده اعلام خواهد شد. در همین راستا چهرههای نزدیک به دولت انتقالی اعلام کردهاند که دولت جدید شاهد مجموعه متنوعی از نقشها با حضور چهرههای نامآشنای متنوعی خواهد بود. شرمن، نولاند، فینر و اسلوات، فعلا در ارتباط با نقشهایی که به آن واگذار یا پیشنهاد شده اظهارنظری نکردند، سخنگوی بایدن نیز تا به این لحظه در این باره سکوت اختیار کرده است. ناظران میگویند بایدن براساس و بر مبنای الگوی تعریف شده توسط خود و برای پایان دادن به سیاستهای مخرب ترامپ، تلاش دارد چهرههایی را برگزیند که در دوران ریاست اوباما آزمونشان را پس دادند. در این میان با توجه به افزایش حملات هکرها، رئیسجمهوری جدید تلاش دارد تا عنوانی را برای نظارت بر فعالیتهای سایبری جهت جلوگیری از حمله احتمالی دوباره هکرها تعریف کرده و با برگزیدن عنوان معاون مشاور امنیت ملی در حوزه سایبری، توجه و تمرکز در این حوزه را ارتقا دهد. گفته میشود، کسی که عهدهدار این عنوان میشود قادر است در این زمینه سیاستگذاری کند. این در حالی است که در دولت ترامپ، مقوله امنیت سایبری چندان محل توجه نبود. پس از آنکه کنگره، وتوی ترامپ درخصوص قانون دفاع ملی را رد کرد، جو بایدن رئیسجمهور منتخب آمریکا بهزودی و با تایید کنگره اولین مدیر ملی سایبری خود را معرفی خواهد کرد.