پیام آشکار مسکو به آنکارا
پاسخ روسیه به بحران قره باغ در سوریه
اما یک حمله هوایی مرگبار روسیه که روز دوشنبه صورت گرفت، موجب شد تا ده‌ها جنگنده شورشی مورد حمایت ترکیه در شمال غربی سوریه کشته شوند و به این اقدام روس‌ها باید به‌طور جدی نگریست. ناظران می‌گویند حمله به منطقه جبل الدویله، که یک اردوگاه آموزشی نظامی برای «فیلق شام»، یکی از بزرگ ترین گروه های مسلح مورد حمایت ترکیه است، یک پیام آشکار به آنکارا بوده است. چارلز‌لیستر، مدیر انستیتوی خاورمیانه مستقر در ایالات‌متحده، به الجزیره گفت:این حمله از سوی روسیه را نباید حمله به یک گروه نیابتی مورد حمایت ترکیه قلمداد کرد، بلکه حمله به خود آنکارا باید حساب شود. با توجه به بزرگی حمله که به کشته شدن
دست کم ۳۵ جنگجو و زخمی شدن بیش از ۵۰ تن از آنها منجر شد، به اعتقاد لیستر این احتمال وجود دارد که روسیه برای حمله به ژئوپلیتیک گسترده‌تری سوق داده شود. اگرچه روسیه - متحد سرسخت بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه- و ترکیه در مورد آتش‌بس شکننده در ادلب، که عمدتا از مارس سال جاری میلادی برقرار شده است، مذاکره کردند، اما آخرین تنش‌ها نشان از بالا رفتن تنش‌ها بین این دو کشور است؛ به ویژه در قفقاز، جایی که آنکارا حمایت خود را از جمهوری آذربایجان در جنگ علیه ارمنستان در منطقه مورد مناقشه قره‌باغ اعلام کرده است.
مسکو که به طور سنتی به ارمنستان نزدیک تر است، از گزارش‌هایی که نشان می‌دهد مزدوران سوری برای جنگ در کنار نیروهای جمهوری آذربایجانی قرار گرفته و به این منطقه اعزام شده‌اند، ابراز نگرانی کرده است و این را باز کردن جبهه جدیدی در یک نبرد نیابتی دیگر می‌بیند. در لیبی نیز گزارش شده است که هزاران جنگنده سوری توسط ترکیه طی یک سال گذشته در حال جنگ با نیروهای تحت حمایت روسیه هستند. اما در سوریه، اگرچه آنها از طرف‌های مخالف در درگیری ۹ ساله این کشور حمایت می‌کنند؛ با این حال مسکو و آنکارا تاکنون با یکدیگر همکاری کرده‌اند تا آتش بسی در آخرین منطقه محاصره شده از شورشیان در شمال غربی حفظ شود. در اوایل سال جاری، دو طرف برای متوقف کردن حملات ارتش سوریه که تقریبا موجب آواره شدن یک میلیون نفر شد، با ملاحظات روسیه و ترکیه در ادلب آتش بس برقرار کردند. پس از آن حملات، بیش از ۲۰۰ هزار نفر به خانه‌ها، شهرها و روستاهای خود بازگشتند که بیشتر آنها در زمان اجرای آتش بس میسر شد. اما آتش‌بس در ادلب، که یک استان جنگ زده با بیش از سه میلیون نفر در آن است، با بمباران‌های متناوب از هر دو طرف در منطقه همچنان شکننده به نظر می‌رسد.
گروه‌های رادیکال در ادلب
کارشناسان دیگر از جمله سمیح ایدیز، ستون‌نویس ترکیه‌ای، موافق این امر هستند که زمان بندی حمله هوایی روسیه «قابل توجه» است، چرا که آنکارا در حال زورآزمایی در خاورمیانه و قفقاز است. ایدیز به الجزیره گفت: «نزاع ارمنستان و آذربایجان اساسا مساله مهمی است، زیرا مسکو ارمنستان را حیاط خلوت و منطقه مورد نفوذ خود می‌داند.» اما ایدیز این مساله را هم عنوان کرد که ممکن است دلایل دیگری موجب این حمله شده باشد، مانند نا‌توانی آنکارا در حل مساله گروه‌های حاضر در ادلب که مسکو آنها را «رادیکال» می‌داند. اتحاد جبهه آزادی بخش ملی مورد حمایت ترکیه شامل ۱۱ جناح ارتش آزاد سوریه (FSA) است که همه از پشتیبانی آنکارا برخوردار هستند. اما هیات تحریرالشام، شاخه سابق گروه القاعده را که در حال حاضر منطقه وسیعی از استان را تحت نفوذ خود دارد، مستثنی می‌کند. هنگامی که اولین قرارداد مهم ادلب در سال ۲۰۱۷ توسط روسیه و ترکیه به امضا رسید، شرط اصلی تعیین شده توسط مسکو این بود که آنکارا باید هیات تحریر الشام را منحل کند. روسیه اغلب به بهانه حضور تحریرالشام در استان، برای حمله به ادلب استفاده کرده است. ایدیز اما تصریح کرد که ترکیه این گروه مسلح را از بین نبرد؛ اینکه نمی‌تواند یا نمی‌خواهد مشخص نیست. وی با اشاره به شرایط تعیین شده در قراردادی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان، همتای ترک وی در اجلاس اوایل سال جاری بستند، گفت: «با این حمله روسیه قصد دارد بگوید که زمان در حال اتمام است.» دارین خلیفه، یک تحلیلگر ارشد سوریه در گروه بحران بین‌المللی موافق این مساله است و با اشاره به ضرورت هدف قرار دادن برخی گروه‌های شورشی گفت که مسکو همچنان به استفاده از این روش ادامه خواهد داد. خلیفه به الجزیره گفت: «این نوع تنش‌ها با رویکرد مسکو در مورد آتش بس‌های حاکم بر ادلب سازگار است.» او تصریح کرد: « این قرارداد، مانند قراردادهای قبلی، اساسا دارای مشکل است، زیرا بر این فرض استوار شده است که ترکیه به دنبال احیای برخی از قوی‌ترین تشکیلات شورشی در منطقه است.» خلیفه تاکید کرد در صورت دوام آتش بس، مسکو و آنکارا ابتدا باید «شکاف بین مواضع مربوطه خود» را برطرف کنند، مانند اینکه چگونه قرار است با گروه‌هایی مثل التحریرالشام رفتار کنند. حملات قبلی روسیه در این منطقه برای دور کردن جنگجویان مخالف حکومت دمشق از بزرگراه اصلی M۴ در شمال سوریه بود؛ جایی که نیروهای ترکیه و روسیه غالبا به‌عنوان بخشی از توافق‌نامه آتش‌بس گشت‌های مشترکی را انجام می‌دادند. در ماه‌های اخیر اما گشت‌های مشترک متوقف شده‌اند و این تشدید تنش را بیش از پیش توجیه می‌کند. ایدیز می‌‌گوید: « گشت‌ها از نظر عملی نتوانستند نتیجه خوبی به بار آورند. آنها فقط توهم همکاری ترکیه و روسیه را ایجاد می‌کردند.»
